Barszcz Sosnowskiego - charakterystyka, oparzenia, objawy, leczenie oparzeń
Urlop na łonie natury nie zawsze kończy się tak, jak sobie wymarzyliśmy. A wszystko to za sprawą zielonej rośliny, znanej jako barszcz Sosnowskiego. Wielu z nas nie zdaje sobie sprawy z tego, że ten z pozoru niegroźnie wyglądający chwast może powodować poważne oparzenia i problemy zdrowotne. Do lokalnych władz kążdego dnia spływają informacje o miejscach, gdzie występuje toksyczna roślina. Dlaczego barszcz Sosowskiego powoduje oparzenia i może być niebezpieczny?
1. Co to jest barszcz Sosnowskiego?
Barszcz Sosnowskiego jest rośliną zielną pochodzącą z rodziny selerowatych. Pierwotnie występował w rejonach Kaukazu, z czasem zaczął się rozprzestrzeniać na tereny Europy Środkowej i Wschodniej.
Walka z barszczem Sosnowskiego bywa niezwykle trudna. Chwast z łatwością i w bardzo szybkim tempie opanowuje coraz to większe obszary, powodując tym samym degradację środowiska. Barszcz Sosnowskiego wykazuje duże zdolności regeneracyjne. Może kiełkować nawet przez kilka lat.
W latach 50. XX wieku w Rosji Barszcz Sosonowskiego był początkowo uważany za cenną roślinę pastewną, przez co zaczęto ją rozpowszechniać na terenach całego bloku wschodniego. Dopiero z czasem ze względu na toksyczne właściwości barszczu Sosnowskiego stopniowo zaprzestano upraw.
Jakie są cechy charakterystyczne barszczu Sosonowskiego? Roślina charakteryzuje się baldaszkowatymi kwiatostanami. Może osiągnąć wysokość nawet do 4 m, a jego łodyga około 10 cm średnicy. Ma silny oraz gruby korzeń, od którego wychodzą rozgałęzienia.
Wyróżniają go również wielkie liście. Znajdujące się na nich oraz na łodydze włoski odpowiadają za wydzielanie parzącej, toksycznej substancji. Uaktywnia się ona przy wysokiej temperaturze oraz dużej wilgotności powietrza. Barszcz Sosnowskiego, który powoduje oparzenia, dość często bywa mylony z wyrośniętym koprem lub arcydzięglem.
Okres dojrzewania nasion barszczu Sosnowskiego przypada przeważnie na drugą połowę lipca. Barszcz Sosnowskiego najczęściej występuje na obszarach zazwyczaj nieużytkowanych przez ludzi.
Są to łąki, drogi, pastwiska, pola oraz brzegi jezior lub rzek. Chociaż zdarza się, że można się na niego natknąć na szlaku turystycznym, ogrodzie lub podczas spaceru po parku. W naszym kraju największe skupiska barszczu Sosnowskiego znajdują się w województwie mazowieckim oraz warmińsko-mazurskim.
Barszcz Sosnowskiego jest niebezpieczny dla zdrowia z powodu występujących w nim związków (furanokumaryny ), które w kontakcie ze skórą powodują bardzo poważne oparzenia. Nie tylko kontakt z tą rośliną jest niebezpieczny, ale także jej przypadkowe spożycie. Spożycie barszczu sosnowskiego może powodować zapalenie przewodu pokarmowego oraz krwawienia.
2. Kwiaty barszczu Sosnowskiego
Barszcz Sosnowskiego jest największą zielną rośliną w Europie. Może osiągać nawet cztery metry wysokości. Przy łodygach znajdują się duże, pierzaste liście. Kwiaty barszczu Sosnowskiego mogą pomóc w rozpoznaniu rośliny. Są dość charakterystyczne i wyglądem mogą przypominać kwiaty kopru. Roślina nie jest łatwa do wyplenienia, gdyż jej korzenie osiągają prawie dwa metry długości. Za sprawą olejków eterycznych barszcz Sosnowskiego wydziela silny, charakterystyczny zapach.
Barszcz Sosnowskiego może być mylony z barszczem zwyczajnym. Rośliny cechują się silnym, charakterystycznym zapachem, rozłożystymi liśćmi oraz podobnym kwiatostanem i owocami.
Obie rośliny rozróżnia:
- Okres kwitnienia – barszcz Sosnowskiego kwitnie w czerwcu i lipcu, natomiast odmiana zwyczajna na przełomie lipca i sierpnia;
- Kwiatostan – barszcz Sosnowskiego posiada większy kwiatostan, osiągający 30-80 cm;
- Wielkość – barszcz Sosnowskiego może osiągać do 4 metrów wysokości, natomiast zwyczajny nie przekracza 1,5 m;
- Łodyga – barszcz zwyczajny ma o wiele mniejszą średnicę łodygi, która osiąga 2-3 cm. Toksyczna odmiana może mieć średnicę do 12 cm;
- Liście – liście barszczu Sosnowskiego są znacznie większe i mają barwę żywej zieleni. Barszcz zwyczajny ma liście o ciemniejszym odcieniu zieleni.
3. Wpływ barszczu Sosnowskiego na zdrowie
Soki oraz wydzielina barszczu zawiera wiele niebezpiecznych związków, a dokładniej furanokumaryn. Związki te pod wpływem oddziaływania promieni UV wiążą się z komórkami skóry doprowadzając do fotodermatozy.
Jak wykazują badania część toksycznych substancji zawartych w barszczu może negatywnie wpływać na rozwój płodu, a także cechować się właściwościami rakotwórczymi.
Barszcz Sosnowskiego najbardziej niebezpieczny jest w okresie letnim. Wtedy roślina kwitnie i owocuje. Oparzenia barszczu mogą wystąpić przez kontakt pośredni. Związki rośliny osadzają się na skórze osób przebywających w pobliżu.
Barszcz Sosnowskiego powoduje oparzenia i jest silnie toksyczny. A wszystko to za sprawą zawartych w nim specjalnych związków o nazwie furanokumaryny, które to przy udziale promieniowania słonecznego wnikają w komórki skóry, powodując poważne oparzenia II, a nawet i III stopnia.
Natężenie objawów oparzenia barszczem Sosnowskiego pojawia się od 0,5 do 2 godzin od momentu kontaktu z tą rośliną, w związku z tym w pierwszym momencie możemy nie być świadomi poparzenia.
Warto dodać, że niebezpieczne dolegliwości i oparzenie może pojawić się nawet mimo braku bezpośredniego kontaktu z barszczem Sosnowskiego. Czasem wystarczy samo przebywanie w jego pobliżu, jak np. w przypadku alergii.
4. Objawy poparzenia barszczem Sosnowskiego
Objawy Barszczu Sosnowskiego mogą powodować lżejsze i poważniejsze szkody dla organizmu. I tak, łagodne poparzenie może skutkować niegroźną wysypką i zaczerwienieniem, jednak w poważniejszych przypadkach może nawet dojść do oparzenia III stopnia z sączącymi się pęcherzami i otwartymi, trudno gojącymi się ranami.
Objawy oparzeń nie są widoczne od razu, pojawiają się dopiero po kilku godzinach od kontaktu z rośliną. Intensywność objawów zależy od wrażliwości skóry konkretnej osoby, od słonecznej pogody, wysokiej temperatury oraz wilgotności powietrza.
Pierwszym objawem poparzenia jest zaczerwienienie (erythema), następnie dochodzi do powstania pęcherzy wypełnionych surowiczym płynem (oedema) (te dolegliwości mogą nasilać się w ciągu 24 godzin, a stan zapalny może utrzymywać się nawet do 3 dni). Poparzeniu mogą towarzyszyć takie objawy, jak: dotkliwy ból i świąd, podrażnienie dróg oddechowych, nudności, wymioty, ból głowy a także zapalenie spojówek.
Po siedmiu dniach miejsca podrażnione Barszczem Sosnowskiego ciemnieją i pojawia się na nich hiperpigmentacja. Taki stan może utrzymywać aż do kilku miesięcy. Roślina stanowi ogromne zagrożenie dla alergików, dla których kontakt ze szkodliwych chwastem, może skutkować owrzodzeniem, martwicą tkanek, a w skrajnych przypadkach - amputacją.
5. Unikanie kontaktu z barszczem Sosnowskiego
Unikanie kontaktu z barszczem Sosnowskiego jest najlepszą profilaktyką. Powinniśmy informować dzieci o skutkach i ryzyku oparzenia barszczem Sosnowskiego. W przypadku styczności z nim należy jak najszybciej przemyć oparzone miejsce wodą z mydłem i udać się na konsultację lekarską.
Zobacz także:
Jeżeli barszcz Sosnowskiego wywołał oparzenia, należy unikać wystawiania skóry na działanie promieni słonecznych przez minimum dwie doby, gdyż w przeciwnym razie może dojść do zwiększenia stanu zapalnego i pojawienia się rozległych blizn. Stany zapalne może zmniejszyć stosowanie dostępnych w aptekach maści i kremów, które przyspieszają gojenie się skóry oraz zmniejszają ból i świąd skóry.
W przypadku zauważenia barszczu Sosnowskiego na działce lub w ogrodzie, należy w miarę możliwości jak najszybciej się go pozbyć, zanim dojdzie do jego większego rozprzestrzeniania. Należy to zrobić przy użyciu ochronnych, syntetycznych rękawic z długimi rękawami. Aby skutecznie ochronić skórę przed toksycznym działaniem barszczu Sosnowskiego, należy ubrać się w szczelny strój, z syntetycznego materiału. Ubrania z włókien naturalnych, takich jak bawełna czy len, wchłaniają bowiem sok rośliny.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.