Biopsja nerki - wskazania, przeciwwskazania, przebieg, powikłania

Biopsja nerki to procedura diagnostyczna, która polega na pobraniu małego fragmentu tkanki z nerki do dokładnej analizy pod mikroskopem. Wykonuje się ją w celu diagnozy różnorodnych schorzeń, takich jak niewydolność nerek, stan zapalny, nowotwór i inne patologie.

Istnieje kilka metod pobierania próbek, ale najczęściej wykorzystywaną jest biopsja przezskórna, podczas której za pomocą cienkiej igły i aparatury radiologicznej lub ultrasonograficznej lekarz dokonuje pobrania fragmentu tkanki.

Pozyskany materiał jest następnie analizowany przez patologa, który ocenia między innymi strukturę komórkową i obecność zmian patologicznych, co pozwala na precyzyjną diagnozę i odpowiednie zaplanowanie leczenia.

Biopsja nerki ma za zadanie nie tylko potwierdzić bądź wykluczyć obecność zmian nowotworowych, lecz także dokładnie ocenić charakter, rozległość, aktywność i stopień zaawansowania procesów chorobowych zachodzących w obrębie narządu. Wskazania do wykonania tego badania to:

• niewydolność nerek,
• przewlekła choroba nerek,
• ostre uszkodzenie nerek,
• białkomocz,
• hematuria,
• nefropatia IgA,
• zapalenie nerek,
• nefropatia cukrzycowa,
• nefropatia toczniowa,
• nefropatia po ekspozycji na toksyny lub leki,
• zapalenie cewek nerkowych,
• ocena stanu po przeszczepie nerki,
• rak nerki,
• amyloidoza,
• zespół nerczycowy,
• zespół Alporta,
• zespół Fanconiego,
• hipertoniczność nerek,
• choroby nerek związane z zakażeniami wirusowymi,
• niejednoznaczne wyniki badań obrazowych,
• podejrzenie chorób genetycznych lub metabolicznych wpływających na nerki,
• poszukiwanie przyczyny niewydolności nerek,
• monitorowanie skuteczności leczenia.

Biopsja nerki nie jest wskazana w przypadku dzieci, osób z zaburzeniami krzepnięcia krwi, pacjentów z jedną sprawną nerką lub poważnymi problemami z sercem. Wśród przeciwwskazań wymienia się również ciążę, znaczną otyłość, niekontrolowane nadciśnienie tętnicze, aktywną infekcję układu moczowego, zapalenie skóry oraz zaburzenia psychiczne.

Konieczne jest wykonanie dodatkowych badań, które zostaną zalecone przez lekarza prowadzącego w oparciu o istniejące objawy pacjenta. Zwykle jest to USG, morfologia oraz ocena krzepliwości krwi.

Przed procedurą specjalista przeprowadza szczegółowy wywiad medyczny, w celu uzyskania informacji między innymi na temat alergii i aktualnie stosowanych leków. Pacjent zostaje poinformowany natomiast o przebiegu badania i możliwych powikłaniach związanych z tą procedurą.

Podczas biopsji nerki pacjent zostaje ułożony na brzuchu, z podłożonym pod niego workiem wypełnionym piaskiem. Obszar poddany badaniu zostaje zdezynfekowany i znieczulony, a lekarz za pomocą sondy określa głębokość umiejscowienia nerki na podstawie oporu i ruchów urządzenia.

Następnie wykonuje nakłucie igłą biopsyjną, a po potwierdzeniu odpowiedniego umiejscowienia igły w miąższu narządu, pobiera próbkę za pomocą energicznego ruchu. Wycinek poddawany jest dalszej analizie, a miejsce wkłucia zostaje zabezpieczone opatrunkiem.

Istnieją gabinety, które wykorzystują specjalne urządzenia do wstrzeliwania igły biopsyjnej na określoną głębokość, korzystając z obrazowania ultrasonograficznego nerki. W przypadku dzieci badanie wykonywane jest w znieczuleniu ogólnym. Po zabiegu pacjent nie powinien samodzielnie zmieniać pozycji ani usuwać opatrunku.

Biopsja nerki, podobnie jak każda procedura medyczna, może wiązać się z pewnym ryzykiem powikłań, takich jak:

• krwawienie,
• ból w okolicy lędźwiowej lub miejscu wkłucia igły,
• zakażenie,
• zbieranie się krwi w miejscu wkłucia,
• zatrzymanie moczu,
• krwinkomocz,
• reakcja alergiczna,
• zakrzepica naczyniowa,
• infekcja układu moczowego.

Źródła

1. Rak nerki — patomorfologia i uwarunkowania genetyczne
2. Szczeklik A. (red.), Choroby wewnętrzne, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011, ISBN 978-83-7430-289-0
3. Książek A., Rutkowski B. Nefrologia, Czelej, Lublin 2004, ISBN 83-89309-36-X
4. Myśliwiec M. Choroby nerek, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, ISBN 978-83-200-3528-5