Trwa ładowanie...

Zespół Alporta – przyczyny, objawy i leczenie

Avatar placeholder
23.08.2021 10:45
Zespół Alporta – przyczyny, objawy i leczenie
Zespół Alporta – przyczyny, objawy i leczenie (Autor: Williamsje1, Zdjęcie: Pixabay)

Zespół Alporta jest wrodzoną chorobą nerek, w której pojawiają się także zaburzenia w obrębie narządu słuchu oraz wzroku. Schorzenie prowadzi do postępującej niewydolności nerek i utraty słuchu. To najczęstsza z wrodzonych nefropatii. Jakie są przyczyny choroby? Na czym polega diagnostyka i leczenie?

spis treści

1. Co to jest Zespół Alporta?

Zespół Alporta (ang. Alport syndrome, łac. sydroma Alport) to uwarunkowane genetycznie, postępujące schorzenie nerek, które po raz pierwszy zostało opisane w 1927 przez Cecila Alporta.

Choroba cechuje się hematurią (obecność erytrocytów w moczu, w liczbie przekraczającej 5 sztuk/μl), często skojarzoną z neurogenną głuchotą i zmianami w obrębie narządu wzroku. Prowadzi do postępującej niewydolności nerek i utraty słuchu obu uszu. Objawia się też często pogorszeniem widzenia.

Zobacz film: "Choroby serca najczęstszą przyczyną zgonów Polaków"

Alport syndrome jest rzadką chorobą i występuje u około 1 na 10 000 żywo urodzonych dzieci. Chłopcy i mężczyźni chorują znacznie częściej (postać związana z chromosomem X) i ciężej.

2. Przyczyny zespołu Alporta

Zespół Alporta jest wywołany nieprawidłową budową jednego ze składników tkanki łącznej, kolagenu typu IV, który jest ważnym elementem strukturalnych kłębuszków nerkowych, ucha i oka.

Nieprawidłowy kolagen IV:

  • w nerkach jest przyczyną tzw. wrodzonego zapalenia nerek. To przewlekła choroba nerek związana z postępującym włóknieniem kłębuszków nerkowych i uszkodzeniem cewek nerkowych. Prowadzi to do postępującej niewydolności nerek,
  • w oku wywołuje zaburzenia w budowie soczewki, ale również siatkówki i rogówki,
  • w przypadku narządu słuchu powoduje zaburzenia w obrębie ucha wewnętrznego. To prowadzi do postępującej utraty słuchu.

Zespół Alporta jest schorzeniem o podłożu genetycznym. Choroba może być dziedziczona zarówno w sposób dominujący w sprzężeniu z chromosomem X, jak i w sposób autosomalny recesywny.

Zlokalizowano kilka genów, których mutacja powoduje zespół Alporta. Są to:

  • COL4A5 (locus Xq22.3), mutacja którego jest najczęstszą przyczyną zespołu Alporta,
  • COL4A3 (locus 2q36-q37),
  • COL4A4 (locus 2q36-q37),
  • COL4A6 (locus Xq22.3).

Ponieważ najczęstsza jest postać zespołu Alporta dziedziczonego w sprzężeniu z chromosomem X, objawy nefropatii zwykle są bardziej silne u mężczyzn. Kobiety mogą chorować bezobjawowo.

3. Postacie zespołu Alporta

Wyróżnia się 3 postacie zespołu Alporta. Kryterium stanowi sposób dziedziczenia oraz przebieg i różnorodność objawów klinicznych. To:

  • zespół Alporta związany z chromosomem X (X-linked Alport syndrome – XLAS),
  • zespół Alporta z dziedziczeniem autosomalnym recesywnym,
  • zespół Alporta z dziedziczeniem autosomalnym dominującym.

Najczęściej diagnozuje się zespół Alporta związany z chromosomem X (X-linked Alport syndrome – XLAS). Choroba ma ciężką postać u chłopców i zawsze prowadzi u nich do niewydolności nerek. U dziewczynek choroba ma łagodny przebieg, niemniej również może prowadzić do niewydolności nerek.

Rzadziej występuje zespół Alporta z dziedziczeniem autosomalnym recesywnym. W tym przypadku, aby choroba wystąpiła u dziecka, zmutowany gen musi przekazać i ojciec, i matka. Niewydolność nerek zwykle występuje już w młodym wieku.

Rzadko występuje zespół Alporta z dziedziczeniem autosomalnym dominującym. W takiej sytuacji do pojawienia się choroby wystarczy obecność zmutowanego genu u jednego z rodziców. Postęp choroby nerek jest najwolniejszy.

4. Objawy zespołu Alporta

Zespół Alporta objawia się:

  • krwinkomoczem lub białkomoczem, ale i obecnością w moczu wałeczków i leukocyturią,
  • nadciśnieniem,
  • nawracającymi epizodami krwiomoczu makroskopowego, bólu głowy lub obrzęku twarzy, który towarzyszy chorobom infekcyjnym w okresie dzieciństwa,
  • stopniową obustronną neurogenną głuchotą, nieobecną w okresie niemowlęctwa, pojawiającą się najpóźniej około 30. roku życia,
  • zmianami ocznymi: zaćmą tylną podtorebkową, stożkowatością przednią soczewki, kulistością soczewki, oczopląsem, barwnikowym zwyrodnieniem siatkówki, ślepotą,
  • polineuropatią.

5. Diagnostyka i leczenie

Chorobę można podejrzewać, gdy pojawiają się problemy z nerkami, słuchem i wzrokiem. Niepokojące są nieprawidłowe wyniki badania moczu lub inne wyniki wskazujące na chorobę nerek, jak również problemy ze słyszeniem lub widzeniem.

Aby ocenić stan nerek, wykonuje się podstawowe badania, takie jak badanie moczu, badania stężenia mocznika i kreatyniny we krwi, a także USG nerek. Można przeprowadzić także biopsję skóry lub dziąsła (w celu sprawdzenia, czy jest obecny nieprawidłowy kolagen IV). Niezbędne są też badania laryngologiczne i okulistyczne. Diagnostykę schorzenia można przeprowadzić także z zastosowaniem bardziej zaawansowanych technik. Jedną z nich jest typowanie oparte na markerach zmutowanych genów.

Zespół Alporta należy różnicować z:

  • zespołem BOR,
  • zespołem AORF,
  • łagodną rodzinną hematurią.

Nie istnieje leczenie przyczynowe choroby. Nie można jej wyleczyć. Zespół Alporta to choroba wymagająca terapii przez całe życie. W jej leczeniu stosuje się leki, które mogą spowalniać postęp przewlekłej choroby nerek. Chorzy z zespołem Alporta muszą również pozostawać pod kontrolą okulisty i laryngologa. Gdy dojdzie do ciężkiej niewydolności nerek i konieczne jest leczenie nerkozastępcze, najlepszą metodą jest przeszczepienie nerki.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze