Geragogika – historia, cele i zadania

Geragogika to nauka, która zgłębia pedagogiczne aspekty związane ze starością oraz starzeniem się jako naturalnym procesem, któremu podlegają wszyscy ludzie. Podmiotem jej zainteresowania jest więc człowiek starszy, postrzegany z perspektywy szeroko rozumianej edukacji, która trwa całe życie, przedmiotem zaś wychowanie seniora, czyli wspomaganie jego rozwoju. Co warto wiedzieć?

1. Co to jest geragogika?

Geragogika to gerontologiczno-pedagogiczna dyscyplina naukowa, w kręgu zainteresowania której znajdują się procesy nauki ludzi starzejących się i starych. Zajmuje się i opisuje proces wychowawczy człowieka dojrzałego i przygotowuje go do wkroczenia w okres tzw. trzeciego wieku. U jej podstaw leży założenie, że kształcenie i wychowanie człowieka możliwe jest przez całe jego życie, a człowiek stary jako podmiot zasługuje na uwagę i troskę. Nazwa „geragogika” pochodzi od greckich słów: gēras, tłumaczonego jako starość i agagós, co znaczy przewodnik. Dziedzina ta znana jest także jako gerontologia edukacyjna, edukacja gerontologiczna, pedagogika starzenia się czy pedagogika starości.

2. Historia geragogiki

Historia geragogiki rozpoczęła się w Niemczech, w latach 50. XX wieku. Zapoczątkował ją pedagog i gerontolog Hans Mieskes. W latach 60. pojęcie „gerontogogika”, rozumiane jako dyscyplina badająca kształcenie i wychowywanie ludzi starych, wprowadził Otto Friedrich Bollnow. Początkowo jej zadaniem było kształcenie i wychowywanie osób w wieku podeszłym. Dziś jej priotytety są bardziej rozbudowane.

Zobacz film: "Choroby serca najczęstszą przyczyną zgonów Polaków"

Obecnie geragogika jest dyscypliną pedagogiczną o charakterze interdyscyplinarnym. Utrzymuje powiązania z gerontopsychologią i gerontosocjologią oraz naukami medycznymi, czyli z medycyną i fizjoterapią, ale i społecznymi inicjatywami, takimi jak uniwersytet trzeciego wieku, akademia seniora czy kluby złotego wieku. Według specjalistów geragogika to nauka należąca do systemu nauk o wychowaniu, która powinna stanowić autonomiczną subdyscyplinę pedagogiczną, a w kształceniu na poziomie wyższym mieć status specjalności pedagogicznej. W obliczu starzenia się społeczeństwa winna stanowić przedmiot nauczania i kształcenia na poziomie średnim i wyższym, a także w ramach dokształcania i doskonalenia zawodowego.

3. Cele i zadania geragogiki

Geragogika jest nauką, zadaniem której jest: poznanie procesu starzenia się, diagnoza sytuacji życiowej osób starszych w różnych kręgach kulturowych i etnicznych, określenie podstawowych czynników warunkujących proces starzenia się człowieka, opracowanie metod i środków opieki nad seniorami, tworzenie optymalnych warunków życia i możliwości korzystania z życia przez osoby starsze, podniesienie statusu starości w opinii społeczeństw.

Głównym celem pedagogiki starości jest tworzenie warunków pomyślnego starzenia się, stąd geragogika powinna: przygotować i przystosować ludzi do procesu starzenia się, zapewnić prewencję i profilaktykę pedagogiczną zapobiegającą patologiom i kryzysom starości, wychować ludzi do porozumienia międzypokoleniowego i utrzymania kontaktów między pokoleniami, socjalizować ludzi starych, uchronić ich od izolacji i osamotnienia, wytworzyć sieć konsultacyjno-doradczą dla seniorów, podejmować wyzwania terapeutyczne, rehabilitacyjne i reaktywizacyjne celem samorealizacji seniorów, inspirować refleksję nad starością, doprowadzić do zwiększenia społecznego zainteresowania starszymi ludźmi, * przygotowywać ludzi do godzenia się z nieuchronnością śmierci.

Oznacza to, że geragog to osoba, która powinna mobilizować i motywować do działania, a także zachęcać osoby w podeszłym wieku do aktywności, okazując przy tym wsparcie i troskę.

4. Geragogika a geriatria i gerontologia

Geragogika nie jest geriatrią ani gerontologią. Geriatria to nauka o chorobach wieku podeszłego. Jest dziedziną medycyny, która łącząc w sobie wiele różnych specjalizacji skupia się na problemach zdrowotnych osób starszych. Charakteryzuje się kompleksowym podejściem do leczenia chorób, które występują wśród seniorów.

Z kolei gerontologia to nauka o procesach starzenia się. Jest to interdyscyplinarny splot biologii, medycyny, kulturoznawstwa, psychologii i antropologii kulturowej. O ile geriatria zajmuje się wyłącznie schorzeniami, które dotykają ludzi starszych, o tyle gerontologia wszelkimi problemami niemedycznymi, które mogą się pojawić w podeszłym wieku. Oznacza to, że koncentruje się na problemach psychologicznych, socjalnych, logistycznych, a także profilaktyce zdrowotnej.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.