Grupa inwalidzka – przywileje i stopnie niepełnosprawności

Grupa inwalidzka określana jest obecnie pojęciem stopnia niepełnosprawności. Osobą z niepełnosprawnością, w myśl Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych jest osoba, która posiada orzeczenie o niepełnosprawności.

To dokument imienny, wydawany dla jednej, konkretnej osoby. Do końca roku 1997 po odbyciu spotkania z komisją lekarską ds. inwalidztwa i zatrudnienia można było zostać zakwalifikowanym do jednej z trzech grup inwalidzkich.

Od 1 stycznia 1998 r. podstawą do uznania osoby za niepełnosprawną jest wyłącznie orzeczenie wydane przez miejski, wojewódzki lub powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności lub orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zmiana grupy inwalidzkiej na stopień nie jest konieczna. Osoby na stałe zaliczone do jednej z grup inwalidzkich pozostają nadal osobami niepełnosprawnymi i zachowują uprawnienia.

Od 1998 r. obowiązują też dwa rodzaje systemu orzecznictwa i rodzaje:

• orzecznictwo do celów rentowych,
• orzecznictwo do celów pozarentowych.

Grupę inwalidzką może uzyskać osoba, która ma więcej niż 16 lat i posiada naruszoną sprawność organizmu. Jej przyczyną jest choroba bądź zaburzenie, takie jak:

• zaburzenie głosu, mowy i choroby słuchu, choroby narządu wzroku,
• upośledzenie narządu ruchu i niepełnosprawność,
• epilepsja w postaci nawracających napadów padaczkowych,
• choroba układu oddechowego i krążenia,
• choroba układu pokarmowego,
• choroba układu moczowo-płciowego,
• choroba neurologiczna,
• zaburzenie rozwojowe powstałe przed 16 rokiem życia,
• upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym i choroby psychiczne,

Ponadto osoba przez swoje ograniczenia:

• jest niezdolna do pracy zarobkowej albo potrzebuje przystosowania stanowiska pracy do jej schorzenia,
• wymaga opieki lub pomocy od innych,
• ma problemy z codziennymi czynnościami i potrzebuje urządzeń, które pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu (proteza, implant ślimakowy, pompa insulinowa).

Co ważne, spełnienie wszystkich warunków nie oznacza automatycznego przyznanie grupy inwalidzkiej. Orzeczenie o niepełnosprawności wydaje skład orzekający, po zbadaniu zakresu ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu.

Ma to związek z tym, że nie istnieje lista jednostek chorobowych, które umożliwiają uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności. Zespół orzekający o niepełnosprawności skupia się zatem na objawach i stopniu, w jakim utrudniają one pacjentowi funkcjonowanie, w tym pracę zawodową.

Wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki. Znaczny stopień niepełnosprawności (I grupa inwalidzka) oznacza, że osoba przez swój stan zdrowia jest niezdolna do pracy zarobkowej albo potrzebuje przystosowania stanowiska pracy do swojego schorzenia, a także nie może samodzielnie funkcjonować i jest osobą zależną od opieki innych osób przez więcej niż 12 miesięcy.

Umiarkowany stopień niepełnosprawności (II grupa inwalidzka) oznacza, że osoba przez swój stan zdrowia jest osobą niezdolną do pracy zarobkowej lub potrzebuje przystosowania stanowiska pracy do swojego schorzenia, a także czasowej albo częściowej pomocy innych osób przez więcej niż 12 miesięcy.

Lekki stopień niepełnosprawności (III grupa inwalidzka) oznacza, że osoba przez swój stan zdrowia ma duże ograniczenia w funkcjonowaniu i może pracować tylko częściowo, na przykład na pół etatu. Ponadto ma problemy w codziennych czynnościach i potrzebuj urządzeń, które pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu.

Osoby niepełnosprawne korzystają ze szczególnych przywilejów, których celem jest zapewnienie równych szans w życiu społecznym i zawodowym.

1 grupa inwalidzka – przywileje

Osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z takich uprawnień jak zasiłek pielęgnacyjny, ulgowe przejazdy PKP/PKS, zniżki w komunikacji miejskiej w zależności od uchwał rad miasta lub gmin, zwolnienie z wnoszenia opłat za abonament radiowo-telewizyjny, udział w turnusach rehabilitacyjnych, refundacja na zakup sprzętu rehabilitacyjnego, a także karty parkingowe uprawniające do parkowania w miejscach wyznaczonych oraz niestosowania niektórych znaków drogowych.

2 grupa inwalidzka – przywileje

Przywileje wynikające z posiadania umiarkowanego stopnia niepełnosprawności to między innymi udział w turnusach rehabilitacyjnych, ulgi w przejazdach krajowego transportu publicznego kolejowego i autobusowego, ulgi w komunikacji miejskiej w zależności od uchwał rad miasta lub gmin, zwolnienie z wnoszenia opłat za abonament radiowo-telewizyjny, możliwość odliczenia w rozliczeniu podatkowym wydatków na cele rehabilitacyjne czy karta parkingowa, która uprawnia do niestosowania się do niektórych znaków drogowych.

3 grupa inwalidzka – przywileje

Osobie z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności przysługują dodatkowe uprawnienia pracownicze w postaci prawa do dodatkowej przerwy w pracy, zakazu pracy w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych, sztywne normy czasu pracy.

Jeśli w rodzinie jest więcej niż jedna niepełnosprawna osoba, każdy z rodziców czy opiekunów może starać się o świadczenie pielęgnacyjne. Osobie, która jest niezdolna do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat, przyznaje się także dodatek pielęgnacyjny.