Niewydolność hormonalna jąder
Niewydolność hormonalna jąder ma także inne nazwy: hipogonadyzm, hipogonadyzm męski pierwotny, hipergonadotropowy lub jądrowy. Chorobę wywołują zaburzenia pracy jąder, komórek Leydiga i komórek Sertoliego w okresie dojrzewania lub dojrzałości. Objawy hipogonadyzmu mogą być różne. Przede wszystkim pojawia się bezpłodność, ginekomastia, zmienia się sylwetka i głos na bardziej kobiecy. Stosuje się leczenie substytucyjne hormonami – testosteronem. Czasem jednak usuwa się jedno jądro. W zależności od przyczyny wyróżnia się dwie postacie choroby - pierwotną i wtórną niewydolność hormonalną jąder.
1. Rodzaje i przyczyny niewydolności hormonalnej jąder
Rozróżnia się hipogonadyzm:
- całkowity – równoczesna niedoczynność komórek Leydiga i komórek Sertoliego, czego skutkiem jest nadmiar lutropiny – LH, i folitropiny – FSH,
- częściowy – brak czynności hormonalnej tylko komórek Leydiga, czego wynikiem jest nadmiar LH, albo brak czynności tylko komórek Sertoliego, czego efektem jest nadmiar samego FSH.
Niewydolność hormonalną jąder wywołuje: brak lub niedorozwój jądra lub jąder, nabyty brak jąder, uszkodzenia mechaniczne, choroby zakaźne, jak świnka, odra, rzeżączka, choroby przewlekłe – gruźlica, kiła, cukrzyca, alkoholizm, zatrucie, przepuklina pachwinowa, starzenie się, niedożywienie organizmu, nowotwory jąder, zaburzenia chromosomów płciowych. Niewydolność hormonalna jąder może pojawić się także jako powikłanie po naświetleniu promieniowaniem rentgenowskim. Czasami pojawia się także w przebiegu wnętrostwa.
Jeżeli przyczyna niewydolności hormonalnej jąder leży w samych jądrach, mówimy o pierwotnej niewydolności hormonalnej jąder. W przypadku, gdy jądra nie zostają bezpośrednio uszkodzone, a przyczyna leży w braku lub zaburzeniu wydzielania hormonów wyższych pięter, tzn. podwzgórza czy przysadki, mamy do czynienia z wtórną niedoczynnością hormonalną jąder.
2. Objawy i leczenie niewydolności hormonalnej jąder
Objawy niewydolności jąder są zależne od wieku. W okresie dojrzewania – brak cech dojrzewania, brak popędu, wzwodu, bezpłodność, zmęczenie, sylwetka eunuchoidalna, brak zarostu, mutacji. Po okresie dojrzewania – brak lub osłabienie wzwodów, erekcji, wypadanie owłosienia, bezpłodność, ginekomastia, zanik mięśni lub zmniejszenie siły mięśniowej. Owłosienie oraz wygląd skóry przybiera tzw. „typ kobiecy”. Pojawia się także wyższy ton głosu. Zespół objawów niewydolności hormonalnej jąder nazywany jest terminem eunuchoidyzm.
Objawy te mogą być mniej lub bardziej nasilone, w zależności od stopnia niewydolności jąder.
Uszkodzenie jednego jądra lub jego usunięcie, przy drugim jądrze zdrowym, nie wpływa na pojawienie się szczególnych zaburzeń organizmu.
Chorobę rozpoznaje się na podstawie badań hormonalnych, morfologicznych i USG jąder. Badany jest poziom hormonów męskich – androgenów, głównie testosteronu.
Leczenie niewydolności hormonalnej jąder to leczenie substytucyjne, a więc podawanie preparatów z hormonami, głównie z testosteronem, przez odpowiednio długi czas. W niektórych przypadkach konieczne jest jednak usunięcie jednego jądra.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.