Opóźnienie szczepień na grypę. Chętni czekają, szczepionek wciąż nie ma
Zaczyna się jesień, najlepszy czas na szczepienie, które mogłoby uchronić przed grypą. Przychodnie potwierdzają: jest zainteresowanie i chętni pacjenci. Problem stanowi jednak niedostępność szczepionek.
1. Przyczyny opóźnienia szczepień na grypę
Opóźnienie w dostawie szczepień dotyczy nie tylko Polski. To efekt działań WHO. Coroczne zalecenia w kwestii składu antygenowego szczepionek przeciw grypie tym razem wydano z miesięcznym opóźnieniem. Przyczyną była konieczność pogłębionych badań nad szczepem A/H3N2.
- Szczepionka przeciw grypie chroni przed określonym szczepem wirusa. Wirus grypy ma tendencję do szybkich mutacji, w związku z czym co roku opracowuje się nowe szczepionki - wyjaśnia lekarz Aleksandra Katarzyńska.
Ministerstwo Zdrowia potwierdza: "Wirus grypy często ulega mutacji. Jednak przygotowując szczepionkę na kolejny rok, odpowiednie służby na podstawie badań epidemiologicznych prognozują, jaki typ wirusa będzie obecny na danym obszarze".
Skutkiem było opóźnienie produkcji i dystrybucji szczepionki na grypę. Zgodnie z zaleceniami wcześniejsze szczepienie ma większą skuteczność, ponieważ niezbędne są 2-3 tygodnie, aby organizm uzyskał odporność. Uważa się jednak, że optymalny jest czas między wrześniem a grudniem.
Niedostępność dotyczy szczepionki Vaxifrip Tetra w postaci zawiesiny do wstrzykiwań domięśniowo lub podskórnie. Natomiast w części aptek jest już szczepienie Influvac Tetra.
Nie zaleca się jednak samodzielnego zakupu i transportu do punktów szczepień, ze względu na możliwość uszkodzeń preparatu, jeśli warunki przechowywania nie będą odpowiednie. Optymalnym rozwiązaniem jest skorzystanie z preparatów przechowywanych i podawanych od razu w placówkach medycznych.
2. Brak szczepionek na grypę
Zgodnie z danymi Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny w sezonie 2018/2019 na grypę zmarły w Polsce 143 osoby, zachowało blisko 3,7 mln osób, z czego prawie 15 tys. osób wymagało hospitalizacji.
Szczepienie może chronić przed zachorowaniem lub zminimalizować skutki przebiegu grypy u pacjenta. Dlatego zaleca się je osobom szczególnie narażonym na chorobę i jej powikłania, np. osobom starszym. Dla tych, którzy mają więcej niż 65 lat, są to szczepienia bezpłatne. Chętnych jest sporo, ale z powodu braku szczepionek muszą czekać.
Zadzwoniliśmy do kilku przychodni. - W drugiej połowie września będziemy mieć darmowe szczepionki dla chętnych osób 65 plus - poinformowano nas w pierwszej.
- Mamy kontakt z przedstawicielem, 19 września mają być u nas te nieodpłatne szczepionki. Są chętni, ja sama też się szczepię. Zainteresowanie nie jest większe po zeszłorocznej fali zachorowań. Jest takie jak zawsze - poinformowano nas w kolejnej przychodni.
- Nie mamy jeszcze szczepionek. Ponoć 20 września mają dojechać, ale to nie jest jeszcze potwierdzona informacja. Chętni pacjenci czekają, bo jest zainteresowanie - w kolejnej przychodni otrzymaliśmy podobne zapewnienia.
Jak podaje producent szczepionki Influvac Tetra, pierwsza partia szczepionek przeciw grypie na sezon 2019/2020 jest już dostępna na polskim rynku.
Zgodnie z danymi uzyskanymi z Ministerstwa Zdrowia, zatwierdzono zmiany w zakresie corocznej aktualizacji składu jakościowego substancji czynnych w szczepionkach przeciw grypie na sezon 2019/2020 dla produktów leczniczych Influvac, Influvac Tetra, Fluarix Tetra i Vaxigrip Tetra, zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia oraz wytycznymi Europejskiej Agencji leków.
- Obecnie, zgodnie z informacji zawartymi w Zintegrowanym Systemie Monitorowania Obrotu Produktami Leczniczymi na rynku, są dostępne następujące szczepionki na grypę: Influvac, w ilości 16 193 opakowania w obrocie hurtowym i 2310 opakowania w obrocie detalicznym oraz Influvac Tetra, w ilości 329 932 opakowania w obrocie hurtowym i 54 807 opakowania w obrocie detalicznym - informuje Marta Drypczewska, starszy specjalista z Biura Komunikacji Ministerstwa Zdrowia.
Nadal trwa oczekiwanie na szczepionkę Vaxifrip Tetra, która jest nieodpłatna dla seniorów.
3. Kto powinien się szczepić na grypę?
Grupa osób po 65. r.ż., zgodnie z danymi Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy to statystycznie 90 proc. ofiar śmiertelnych grypy.
Wskazaniem do szczepienia jest również ciąża lub planowanie ciąży, ponieważ grypa może powodować zwiększone ryzyko poronienia i porodu przedwczesnego, choroby układy oddechowego u matki, łącznie z ostrą niewydolnością. U płodu może dojść do zaburzeń akcji serca lub zgonu. Uważa się, że szczepienie w okresie prenatalnym chroni dziecko także w pierwszym półroczu po narodzinach.
Ministerstwo Zdrowia podaje, kogo należy szczepić: zdrowe dzieci po szóstym miesiącu życia, osoby w wieku powyżej 55 lat. Szczepionkę na grypę powinni otrzymać też chorzy na astmę i inne przewlekłe schorzenia układu oddechowego, osoby z chorobami układu krążenia i nerek, o obniżonej odporności, np. po przeszczepach, zakażeni HIV i chorzy na nowotwory układu krwiotwórczego, a także osoby z cukrzycą.
Zgodnie z danymi Ministerstwa Zdrowia, zaszczepić powinien się "każdy, kto chce uniknąć zachorowania na grypę". Wymienia się również osoby pracujące w służbie zdrowia, handlu, transporcie, szkołach, gdzie kontakt z wieloma osobami zwiększa ryzyko rozwoju choroby.
4. Szczepionka na grypę - wskazania i przeciwwskazania
Dostępne szczepionki mogą mieć różne postaci, m.in. formę zastrzyku lub postać wziewną, donosową. Wbrew obawom wielu pacjentów samo szczepienie nie powoduje zachorowania na grypę.
- Dostępna na rynku szczepionka czterowalentna Vaxigrip Tetra, podobnie jak pozostałe szczepionki na grypę, nie zawiera żywych wirusów. Powiem więcej, nie zawiera wirusów martwych czy sztucznie osłabionych, a tylko fragmenty białek wirusa grypy. Jeśli nie ma żywych wirusów, to nie sposób zachorować na chorobę, która jest wywoływana tylko przez żywe wirusy grypy. Szczepionka na grypę chroni przed grypą, a niestety nie chroni przed katarem, bólem gardła, stanem podgorączkowym. Grypa tzw. hiszpanka po zakończeniu I Wojny Światowej zabiła więcej ludzi w ciągu jednego roku niż działania wojenne w czasie wspomnianej wojny. Dziś mamy inne czasy, lepszą opiekę medyczną, ale choroba jest nadal bardzo groźna. Szczepmy się. Ryzyko powikłań jest niewielkie, a korzyści ogromne - apeluje internista Łukasz Wroński.
Specjaliści zapewniają również, że szczepionki opracowano właśnie z myślą o tych, którzy na grypę są najbardziej narażeni i przechodzą ją najciężej, jak osoby starsze, u których powikłania mogą prowadzić do zgonu.
Prof. dr hab. n. med. Adam Antczak, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy, podkreśla: "Seniorzy nie tylko są o wiele bardziej narażeni na pogrypowe powikłania, ale też sam przebieg choroby jest u nich o wiele cięższy w porównaniu do osób młodszych. Ze względu na częste komplikacje pogrypowe, znacznie lepiej jest zapobiegać niż leczyć. Szczepienia przeciw grypie są najskuteczniejszym sposobem zapobiegania zarażeniom wirusem grypy".
- Radziłabym dbać o zdrowie, unikać infekcji i korzystać corocznie ze szczepień ochronnych. Profilaktyka jest niezwykle ważna i pozwala uniknąć zachorowania, a co za tym idzie, powikłań związanych z grypą - podkreśla lek. med. Aleksandra Witkowska.
Specjalista medycyny rodzinnej, dr n. med. Andrzej Niemirski ostrzega: - Wystarczy nawet sekunda bezpośredniego kontaktu z wydzielinami chorego zakażonego, aby się zarazić. Jeśli do typowych objawów grypy: gorączki, bólów mięśni, osłabienia, suchego kaszlu dołączą takie objawy, jak: duszność, szybka męczliwość, odkrztuszanie śluzoworopnej wydzieliny, rzężenia w piersiach, śluzoworopny katar, obrzęki nóg, świadczy to o powikłaniach i wymaga konsultacji lekarza.
Samo szczepienie nie powinno budzić obaw. Ostrożność muszą zachować jedynie osoby, które mogą być uczulone na składniki szczepionki. Przeciwskazaniem jest udokumentowane uczulenie na białko jaja kurzego. W razie wątpliwości nie należy się bać, w gabinetach szczepień są dostępne zestawy antywstrząsowe. W szczepionkach znajdują się również potencjalnie uczulające śladowe ilości antybiotyku (split- neomycyna, subunit-gentamycyna). Nie szczepi się osób, które już mają infekcje z gorączką w przebiegu lub po poprzednich szczepieniach na grypę doświadczyły zespołu Guillaina-Barrégo.
- Szczepionki na grypę są bezpieczne. Na pewno powinni się szczepić wszyscy z chorobami przewlekłymi i osoby starsze. Jestem zwolennikiem szczepienia wszystkich. Przeciwwskazaniem jest uczulenie na białko jajka kurzego, gentamycynę i ostra choroba gorączkowa - mówi dr n. med. Diana Kupczyńska.
Zobacz też: Kiedy warto zaszczepić się na grypę? Im wcześniej, tym lepiej
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.