Ryzyko cukrzycy i chorób układu krążenia można przewidzieć dziesiątki lat przed zachorowaniem. Nowe badania
Naukowcy twierdzą, że lipidomika, czyli jednoczesny pomiar kilkudziesięciu rodzajów tłuszczów we krwi może przewidzieć ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 i chorób układu krążenia w bardzo dalekiej przyszłości. Eksperyment trwał od 1991 do 2015 roku i wzięło w nim udział ponad cztery tysiące osób. Wyniki opublikowano na łamach czasopisma "PLOS Biology".
1. Przewidzieć cukrzycę
Zdaniem naukowców wczesne przewidywanie poprzez profilowanie lipidomiczne może stanowić podstawę do zalecania interwencji dotyczących diety i stylu życia danej osobie na długo przed tym, zanim rozwinie się u niej choroba.
Obecnie ocena ryzyka cukrzycy typu 2 i chorób układu krążenia opiera się w dużej mierze na historii medycznej pacjenta, jego bieżących zachowaniach ryzykownych, a także na stężeniu i wzajemnej proporcji dwóch ważnych lipidów we krwi: cholesterolu o wysokiej gęstości (HDL) i cholesterolu o niskiej gęstości (LDL). Jednak należy pamiętać, że nasza krew zawiera także ponad sto innych rodzajów lipidów, które jak się uważa, odzwierciedlają przynajmniej częściowo aspekty metabolizmu i homeostazy w całym ciele.
Aby ocenić, czy bardziej kompleksowy pomiar stężenia lipidów we krwi mógłby zwiększyć dokładność przewidywania ryzyka rozwoju poważnych chorób, zespół badawczy prof. Chrisa Laubera z Lipotype w Dreźnie (spin-offu wywodzącego się z Max-Planck-Institute of Molecular Cell Biology and Genetics) przez lata analizował dane zdrowotne oraz próbki krwi ponad 4000 zdrowych mieszkańców Szwecji w średnim wieku. Eksperyment rozpoczął się w 1991 roku i trwał do roku 2015.
Na podstawie próbek krwi naukowcy oceniali stężenia 184 różnych lipidów za pomocą wysoko przepustowej ilościowej spektrometrii mas. W okresie obserwacji u blisko 14 proc. uczestników rozwinęła się cukrzyca, a u 22 proc. choroba układu sercowo-naczyniowego.
2. Szczegóły badań
Aby opracować profil ryzyka oparty na lipidach, autorzy prowadzili powtarzające się rundy testowania danych, wykorzystując do nich zawsze 2/3 losowych wybranych danych, a następnie sprawdzając, czy model dokładnie przewiduje ryzyko w pozostałej 1/3. Po ostatecznym opracowaniu modelu uczestników badania podzielono na sześć grup na podstawie ich profilu lipidomicznego.
Okazało się, że w porównaniu do grup średnich w grupie o najgorszym profilu lipidomicznym ryzyko rozwoju cukrzycy było o 168 proc. większe, a ryzyko rozwoju choroby krążenia o 84 proc. większe.
Z kolei w grupie osób z najkorzystniejszym profilem lipidomicznym ryzyko rozwoju analizowanych chorób było znacząco zmniejszone (także w porównaniu do grup średnich). Ryzyko to nie zależało od genetycznych czynników ryzyka i od liczby lat, które upłynęły do wystąpienia choroby.
Autorzy badania podkreślają, że otrzymane przez nich wyniki wiążą się z kilkoma ważnymi implikacjami. Po pierwsze - wykazano, że na poziomie indywidualnym da się zdefiniować ryzyko obu chorób na dziesięciolecia przed ich wystąpieniem. "Być może na tyle wcześnie, że da się im całkowicie zapobiec" - piszą autorzy badań.
Po drugie - identyfikując te lipidy, które najbardziej przyczyniają się do zwiększenia ryzyka obu chorób, możliwe jest zidentyfikowanie nowych kandydatów na leki.
"Wykazaliśmy, że ryzyko lipidomiczne, które możemy oszacować przy użyciu jednej, taniej i prostej metody spektrometrii masowej, poszerza tradycyjną ocenę ryzyka opartą na teście klinicznym – tłumaczy w artykule prof. Lauber. "A każdy krok w kierunku wzmocnienia profilaktyki chorób to wielki przełom" - dodaje.
Źródło: PAP
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
