Anemia a choroby nerek
Anemia (inaczej niedokrwistość) jest stanem, w którym dochodzi do obniżenia poziomu hemoglobiny (białko przenoszące tlen) lub hematokrytu (procentowa zawartość czerwonych krwinek we krwi). Przyczyny anemii mogą być różne, a objawy uzależnione od stopnia nasilenia.
1. Przyczyny anemii w chorobach nerek
Ryzyko pojawienia się anemii zwiększa się wraz z pogorszeniem czynności nerek. Okazuje się, że problem niedokrwistości dotyczy blisko 30 proc. czyli jednej trzeciej chorych z łagodną niewydolnością nerek oraz aż 90proc. z ciężką niewydolnością nerek.
Nerki produkują specyficzny hormon, zwany erytropoetyną, który reguluje produkcję czerwonych krwinek w szpiku kostnym. W przewlekłej niewydolności nerek dochodzi zazwyczaj do zmniejszenia wydzielania tego hormonu.
Mniejsza ilość erytropoetyny oznacza obniżenie wytwarzania czerwonych krwinek oraz hemoglobiny, prowadząc do powstania anemii. Innymi czynnikami sprzyjającymi niedokrwistości w przypadku chorób nerek to: niedobór żelaza (spowodowany niedostateczną podażą lub ukrytymi krwawieniami), niedobory niektórych witamin (kwasu foliowego i witaminy B12), zły stan odżywienia oraz przewlekły stan zapalny.
Czasami jednak anemia może wystąpić wtórnie do schorzeń innych niż przewlekła niewydolność nerek takich jak: niedoczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc, zatrucie glinem, hemoliza, nacieczenie szpiku kostnego (choroba nowotworowa).
2. Skutki nieleczonej anemii u osób z chorobami nerek
U osób z przewlekłą chorobą nerek oraz anemią istnieje zwiększone ryzyko zgonu, udaru mózgu oraz niewydolności serca. Tacy pacjenci (szczególnie dzieci) częściej wymagają pobytu w szpitalu.
Okazuje się, że anemia jest dodatkowym czynnikiem obciążającym u pacjentów z chorobami nerek z towarzyszącą niewydolnością nerek i/lub cukrzycą.
Niedobór tlenu w organizmie może skutkować pogrubieniem mięśnia lewej komory, zwanym fachowo przerostem. Przerost lewej komory jest zjawiskiem bardzo niekorzystnym, ponieważ powoduje zwiększenie ryzyka zawału mięśnia sercowego, a nawet śmierci.
3. Objawy anemii
Objawy zwykle pojawiają się w przypadku umiarkowanej lub ciężkiej anemii i mogą obejmować:
- zasłabnięcia,
- bladość skóry,
- ból w klatce piersiowej,
- zawroty głowy, drażliwość,
- uczucie zimnych rąk i stóp,
- problemy z oddychaniem,
- przyspieszone bicie serca,
- zmęczenie,
- bóle głowy.
U pacjentów z przewlekłą chorobą nerek, anemia może pojawić się już w bardzo wczesnym stadium i nasilać się w miarę postępu niewydolności. Dlatego też, bardzo istotna jest regularna kontrola u lekarza z oznaczeniem morfologii krwi, co pozwoli wcześnie wychwycić zmiany dotyczące poziomu hemoglobiny i wartości hematokrytu.
Diagnostyka powinna obejmować nie tylko rozpoznanie i ocenę stopnia ciężkości anemii, ale także funkcji nerek, ewentualnych powikłań ze strony układu sercowo-naczyniowego oraz innych narządów.
- ocena funkcji nerek (kreatynina, mocznik), ocena GFR (wskaźnik filtracji kłębuszkowej) oraz elektrolitów,
- morfologia krwi wraz z rozmazem, poziom żelaza, ferrytyny, TIBC, witaminy B12 oraz kwasu foliowego,
- inne badania w kierunku różnicowania możliwych przyczyn anemii oraz oceny powikłań: ocena hormonów tarczycy, USG nerek, USG serca (badanie echokardiograficzne), badania w kierunku wykrycia krwawienia z przewodu pokarmowego.
4. Leczenie anemii
W przypadku niedoborów żelaza lub witamin, konieczne jest uzupełnienie za pomocą diety, ale także leków. W przypadku anemii spowodowanej stricte chorobą nerek, lekarz może zalecić podanie leku , który stymuluje produkcję czerwonych krwinekw szpiku, będącego analogiem hormonu naturalnie produkowanego przez nerki. Przeciwwskazaniem do zastosowania takiej terapii jest źle kontrolowane nadciśnienie tętnicze.
Istotne jest to, że u pacjentów z chorobami nerek nie dąży się do pełnej korekty anemii – zawartość hemoglobiny powinna być utrzymywana w granicach 10,5 do 12,5 g/dl (w przypadku dorosłych i dzieci powyżej 2 roku życia) oraz 10 do 12 g/dl (dzieci poniżej 2 roku życia).
5. Najlepsze źródła żelaza
Żelazo jest pierwiastkiem, który najlepiej się wchłania z jedzenia. Do produktów bogatych w żelazo należą:
- wątróbka wieprzowa i z kurczaka,
- chleb żytni pełnoziarnisty,
- żółtko jaj,
- natka pietruszki,
- fasola, groch, soja,
- brokuły,
- krewetki,
- polędwica wołowa,
- czerwone mięsa,
- warzywa zielone i czerwone.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.