Inteligencja, rak, a może wysoki cholesterol? Wiadomo, co dziedziczymy po matce
"Wykapana mamusia" to określenie, które można odnieść nie tylko do podobieństwa fizycznego. Okazuje się, że po mamie możemy dziedziczyć znacznie więcej niż kolor oczu czy cechy charakteru. Geny mogą odpowiadać także za wiele schorzeń.
1. Inteligencję dziedziczymy po matce
Człowiek posiada dwie kopie każdego genu - jedną po matce, drugą po ojcu. Każda osoba otrzymuje 23 chromosomy od mamy oraz 23 od taty. Dwa spośród 46 chromosomów to chromosomy płci: XX u kobiet i XY u mężczyzn. Matka może przekazać tylko chromosom X, wobec czego to ojciec odpowiada za płeć dziecka.
Dziedziczone po rodzicach geny determinują wiele cech fizycznych, psychicznych, a także chorób. Ale to, jakie cechy fizyczne dziedziczymy po matce, a jakie po ojcu, zależy od tego, czy geny za nie odpowiedzialne są dominujące czy recesywne. Do dominujących należy ciemny kolor oczu oraz włosów, ale też garbaty nos czy odstające uszy.
Co matka może "przekazać" potomstwu? Już w XIX w. badacze z Cambridge dowiedli, że po mamie dziecko dziedziczy inteligencję, bo geny za nią odpowiedzialne są w dużej części zlokalizowane na chromosomie X.
Ponadto nauka dowiodła, że w przypadku córek najczęściej ich dojrzewanie płciowe będzie przebiegać podobnie jak u matki - w tym samym czasie zazwyczaj wchodzą w okres pokwitania oraz menopauzy. Tego zdania są również naukowcy z Cancer Research UK.
Badanie, które ukazało się na łamach "Sleep Medicine" wskazuje, że po matce dziedziczymy także nawyki związane ze snem, jak długość snu czy tendencję do późnego chodzenia do łóżka.
2. Za te choroby odpowiadają geny
Wyłącznie po matce dziedziczymy geny mitochondrialne i to właśnie w genach matki przekazywane są choroby dziedziczone mitochondrialnie. Mogą dotyczyć układu nerwowego, sercowo-naczyniowego, mięśni i innych narządów, ponieważ mitochondria są kluczowe w funkcjonowaniu szeregu komórek i tkanek organizmu.
Do chorób wynikających z mutacji w DNA jądrowym zalicza się m.in.:
- zespół Downa,
- fenyloketonurię,
- mukowiscydozę,
- chorobę Huntingtona zwaną też pląsawicą Huntingtona.
Choć o genach wciąż nie wiemy wszystkiego, to coraz więcej badań wskazuje, że predyspozycje genetyczne mogą sprzyjać otyłości, niektórym rodzajom nowotworów - w tym rakowi tarczycy, jajnika czy jelita grubego, cukrzycy.
O dziedziczeniu po rodzicach możemy mówić także w przypadku hipercholesterolemii rodzinnej czy niekiedy również nadciśnienia.
Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
