Trwa ładowanie...

Cenimy Twoją prywatność

Kliknij "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU", aby wyrazić zgodę na korzystanie w Internecie z technologii automatycznego gromadzenia i wykorzystywania danych oraz na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez Wirtualną Polskę, Zaufanych Partnerów IAB (868 partnerów) oraz pozostałych Zaufanych Partnerów (403 partnerów) a także udostępnienie przez nas ww. Zaufanym Partnerom przypisanych Ci identyfikatorów w celach marketingowych (w tym do zautomatyzowanego dopasowania reklam do Twoich zainteresowań i mierzenia ich skuteczności) i pozostałych, które wskazujemy poniżej. Możesz również podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody Wirtualna Polska, Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy będą przetwarzać Twoje dane osobowe zbierane w Internecie (m.in. na serwisach partnerów e-commerce), w tym za pośrednictwem formularzy, takie jak: adresy IP, identyfikatory Twoich urządzeń i identyfikatory plików cookies oraz inne przypisane Ci identyfikatory i informacje o Twojej aktywności w Internecie. Dane te będą przetwarzane w celu: przechowywania informacji na urządzeniu lub dostępu do nich, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru reklam, tworzenia profili związanych z personalizacją reklam, wykorzystania profili do wyboru spersonalizowanych reklam, tworzenia profili z myślą o personalizacji treści, wykorzystywania profili w doborze spersonalizowanych treści, pomiaru wydajności reklam, pomiaru wydajności treści, poznawaniu odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł, opracowywania i ulepszania usług, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru treści.


W ramach funkcji i funkcji specjalnych Wirtualna Polska może podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Cele przetwarzania Twoich danych przez Zaufanych Partnerów IAB oraz pozostałych Zaufanych Partnerów są następujące:

  1. Przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich
  2. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam
  3. Tworzenie profili w celu spersonalizowanych reklam
  4. Wykorzystanie profili do wyboru spersonalizowanych reklam
  5. Tworzenie profili w celu personalizacji treści
  6. Wykorzystywanie profili w celu doboru spersonalizowanych treści
  7. Pomiar efektywności reklam
  8. Pomiar efektywności treści
  9. Rozumienie odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł
  10. Rozwój i ulepszanie usług
  11. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru treści
  12. Zapewnienie bezpieczeństwa, zapobieganie oszustwom i naprawianie błędów
  13. Dostarczanie i prezentowanie reklam i treści
  14. Zapisanie decyzji dotyczących prywatności oraz informowanie o nich

W ramach funkcji i funkcji specjalnych nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy mogą podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Dla podjęcia powyższych działań nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy również potrzebują Twojej zgody, którą możesz udzielić poprzez kliknięcie w przycisk "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Cele przetwarzania Twoich danych bez konieczności uzyskania Twojej zgody w oparciu o uzasadniony interes Wirtualnej Polski, Zaufanych Partnerów IAB oraz możliwość sprzeciwienia się takiemu przetwarzaniu znajdziesz w ustawieniach zaawansowanych.


Cele, cele specjalne, funkcje i funkcje specjalne przetwarzania szczegółowo opisujemy w ustawieniach zaawansowanych.


Serwisy partnerów e-commerce, z których możemy przetwarzać Twoje dane osobowe na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody znajdziesz tutaj.


Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać wywołując ponownie okno z ustawieniami poprzez kliknięcie w link "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu.


Pamiętaj, że udzielając zgody Twoje dane będą mogły być przekazywane do naszych Zaufanych Partnerów z państw trzecich tj. z państw spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.


Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia, ograniczenia, przeniesienia przetwarzania danych, złożenia sprzeciwu, złożenia skargi do organu nadzorczego na zasadach określonych w polityce prywatności.


Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W celu zmiany ustawień prywatności możesz kliknąć w link Ustawienia zaawansowane lub "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu w ramach których będziesz mógł udzielić, odwołać zgodę lub w inny sposób zarządzać swoimi wyborami. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Twoich danych osobowych znajdziesz w polityce prywatności.

Chromosomy – budowa, podział, rola i zmiany chromosomowe

Avatar placeholder
23.06.2020 08:51
Kobiety posiadają dwa chromosomy X (XX). Mężczyźni posiadają chromosom X oraz chromosom Y (XY).
Kobiety posiadają dwa chromosomy X (XX). Mężczyźni posiadają chromosom X oraz chromosom Y (XY). (Gettyimages)

Chromosomy to forma organizacji materiału genetycznego wewnątrz komórki. Te nitkowate struktury są nośnikiem informacji genetycznej. Odpowiadają za charakter czy cechy wyglądu, ale także predyspozycje, zarówno jeśli chodzi o zdrowie, jak i uzdolnienia. Ile chromosomów ma człowiek? Jak są zbudowane? Co się dzieje, gdy dochodzi do ich mutacji?

spis treści

1. Co to są chromosomy?

Chromosomy to nitkowate struktury wewnątrzkomórkowe, które odpowiadają za przekazywanie informacji genetycznej – właśnie na nich przenoszone są geny. To od nich zależy rozwój, sposób działania organizmu, usposobienie, uzdolnienia, a także kolor oczu, grupa krwi czy wzrost. Nazwa chromosom pochodzi od połączenia dwóch greckich słów: chroma, co znaczy kolor i soma, czyli ciało.

Liczba chromosomów u różnych gatunków może być odmienna. U ludzi w większości komórek znajduje się 46 chromosomów (23 pary chromosomów). Dzieci dziedziczą je od rodziców: 23 od matki i 23 od ojca. Oznacza to, że otrzymują po dwie kopie większości genów, po jednej od każdego z rodziców. Geny są zbudowane z substancji chemicznej zwanej DNA.

2. Rodzaje chromosomów

Chromosomy dzielą się na dwie grupy. To autosomy i heterosomy. Autosomy są odpowiedzialne za dziedziczenie cech. Nie są sprzężone z płcią. Z kolei heterosomy to hormony płciowe. Ich obecność przejawia się u konkretnej płci. Chromosomy są ponumerowane od 1 do 22. Wyglądają tak samo zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Nazywa się je autosomami. Para numer 23 różni się u mężczyzn i u kobiet. To chromosomy płci.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czym jest ból?"

Wyróżnia się dwa rodzaje chromosomów płci, zwanych chromosomem X i chromosomem Y. Kobiety posiadają dwa chromosomy X (XX). Mężczyźni posiadają chromosom X oraz chromosom Y (XY). Kobieta dziedziczy jeden chromosom X od matki i jeden chromosom X od ojca, zaś mężczyzna chromosom X od matki, a chromosom Y od ojca.

3. Budowa chromosomu

Chromosom to mikroskopijnej struktura zbudowana z dwóch chromatyd, czyli podłużnych, siostrzanych części (to ramiona chromosomu), które są połączone w jednym miejscu centromerem.

Ze względu na położenie centromeru wyróżnia się chromosomy:

  • metacentryczne, kiedy ramiona mają taką samą długość, a centromer jest położony w połowie długości chromosomu,
  • submetacentryczne, kiedy centromer leży blisko środka, ale nie w środku chromosomu,
  • akrocentryczne, kiedy jego jedno ramię jest krótsze, a centromer leży w końcowej części chromosomu,
  • telocentryczne, kiedy chromosom ma jedną parę długich ramion, centromer położony jest na końcu chromosomu. Ten typ chromosomu nie występuje w kariotypie człowieka.

Chromosomy są zbudowane z kompleksu DNA i białek histonowych lub histonopodobnych. Ich struktura nie jest niezmienna - podlega zmianom zwanym mutacjami. Mutacje dotyczące bezpośrednio chromosomów to aberracje chromosomowe lub mutacje genomowe. Chromosom przyjmuje różne formy w zależności od typu organizmów, w których występuje. Jego rodzaj jest cechą dotyczącą całego gatunku, czasem rodzaju.

4. Zmiany chromosomowe

Geny obecne w chromosomach wydają komórkom organizmu bardzo szczegółowe instrukcje. Oznacza to, że każda zmiana liczby, wielkości czy struktury chromosomów może oznaczać zmianę w ilości lub rozmieszczeniu informacji genetycznej. To może prowadzić do problemów zdrowotnych czy opóźnienia rozwoju. Nie jesteśmy w stanie tego kontrolować.

Zmiany chromosomowe mogą zostać odziedziczone od rodzica, jednak częściej dochodzi do nich zarówno podczas tworzenia komórki jajowej czy plemników, jak i w podczas zapłodnienia. Istnieją dwa główne typy zmian chromosomowych. Dotyczą one zmiany liczby chromosomów i zmiany w strukturze chromosomu.

Zmiany liczby chromosomów oznaczają, że liczba kopii danego chromosomu jest mniejsza lub większa niż zazwyczaj. Jednym z najbardziej powszechnych przykładów choroby genetycznej spowodowanej obecnością dodatkowego chromosomu jest zespół Downa (Trisomia 21). Inne często występujące wady związane z mutacjami genetycznymi to: zespół Edwardsa (Trisomia 18), zespół Pataua (Trisomia 13), zespół Turnera (dotyczy kobiet, wiąże się z występowaniem tylko jednego chromosomu X) czy zespół Klinefeltera (dotyczy mężczyzn, wiąże się z występowaniem w komórkach organizmu dodatkowego chromosomu X).

Zmiany w strukturze chromosomu oznaczają, że materiał chrom)osomu uległ przerwaniu lub zmianie pod jakimś względem. W tym kontekście pojawiają się takie pojęcia jak delecja chromosomowa, duplikacja chromosomowa, insercja chromosomowa czy inwersja chromosomowa.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Oceń jakość naszego artykułu: Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
12345
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze