Trwa ładowanie...

Koronawirus w Polsce. Jak będzie wyglądać procedura szczepień przeciw COVID-19?

Avatar placeholder
27.12.2020 18:09
Rusza program szczepień
Rusza program szczepień (Getty Images)

W niedzielę 27 grudnia w całej UE, w tym w Polsce, ruszyły szczepienia przeciw COVID-19. Kto otrzyma szczepionkę w pierwszej kolejności, a kto na razie nie powinien się szczepić? Jak zarezerować wizytę na szczepienie? Oto szczegółowa procedura.

spis treści

1. Ruszył program szczepień

W poniedziałek 21 grudnia Europejska Agencja Leków (EMA) zatwierdziła szczepionkę przeciw COVID-19, którą opracowały razem firmy Pfizer oraz BioNTech. Szczepionka zyskała nazwę COMIRNATY® (znana również jako BNT162b2). Wcześniej ją zatwierdzono i już zaczęto stosować w Wielkiej Brytanii.

Rusza program szczepień
Rusza program szczepień (Getty Images)
Zobacz film: "Prof. Szuster-Ciesielska o efektach ubocznych szczepionki przeciwko COVID-19: "Zdarzały się w III fazie badań klinicznych""

W ten weekend do Polski trafiła pierwsza partia 10 tys. dawek szczepionki.

W pierwszej kolejności szczepione zostaną osoby z grup priorytetowych, czyli pracownicy sektora ochrony zdrowia, pracownicy domów i ośrodków pomocy społecznej, a także personel pomocniczy i administracyjny w placówkach medycznych, w tym stacjach sanitarno-epidemiologicznych.

Następnie do szczepień przystąpią pensjonariusze domów pomocy społecznej, zakładów opiekuńczo-leczniczych, pielęgnacyjno-opiekuńczych i innych miejsc stacjonarnego pobytu, osoby powyżej 60 r.ż. w kolejności od najstarszych, służby mundurowe, w tym Wojsko Polskie oraz nauczyciele.

Dopiero później szczepionki będą mogli otrzymać wszyscy chętni. Od 15 stycznia można umawiać się na konkretny termin poprzez m.in. infolinię 989.

2. Kto kieruje na szczepienia przeciw COVID-19?

Procedura będzie prosta i bezpieczna. Szczepienie jest darmowe i obejmie dwie dawki.

  1. Do szczepienia przeciw COVID-19 kwalifikować będzie lekarz na postawie badania i wywiadu z pacjentem. Lekarz wystawi e-skierowanie, które będzie ważne przez 60 dni.
  2. Rejestracja na szczepienie odbywać się będzie za pomocą bezpłatnej infolinii 989, poprzez swoje Internetowe Konto Pacjenta (na stronie pacjent.gov.pl) lub poprzez elektroniczny formularz, który ma być dostępny na stronach związanych z resortem zdrowia lub u lekarza POZ, który prowadzi szczepienia.
  3. Po rejestracji pacjent otrzyma SMS z wiadomością o miejscu i terminie szczepienia. Od razu będzie umawiany na dwie wizyty, a przed drugą otrzyma przypomnienie SMS.
  4. Zgłoszenie do punktu szczepień.
  5. Wykonanie szczepienia i obserwacja pacjenta po zaszczepieniu.
  6. Powtórzenie procesu po upływie 21 dni. Wtedy już nie musimy się rejestrować.

Termin szczepienia będzie wyznaczany przez centralny system rejestracji. Będzie on uwzględniał grafik punktów, które przystąpiły do programu szczepień.

3. Gdzie będą się odbywać szczepienia?

Szczepienia przeciwko COVID-19 dostępne będą w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) i ambulatoryjnej opiece specjalistycznej (AOS), u lekarzy, którzy mają prywatną praktykę i zgłosili się do programu oraz w innych placówkach medycznych, jak również w centrach wszczepiennych w szpitalach rezerwowych.

Dla osób, które samodzielnie nie będą mogły dotrzeć do punktu szczepień dostępny będzie mobilny zespół szczepiący. Narodowy Program Zdrowia zakłada, że w każdej gminie dostępny będzie punkt szczepień.

Producent szczepionki nie ma specjalnych zaleceń dotyczących przygotowania do szczepień. Zaznacza jednak, że osoby zaszczepione, zanim opuszczą punkt, powinny odczekać 15-30 min. Jest to konieczne, aby upewnić się, że nie wystąpiła żadna gwałtowna reakcja organizmu, jak przykładowo wstrząs anafilaktyczny.

Przed samym szczepieniem pacjent zostanie zbadany przez lekarza i będzie poproszony o wypełnienie ankiety. Informacje te są niezbędne do kwalifikacji do szczepień. Jak w rozmowie z WP zaznaczał dr Michał Sutkowski, szef Warszawskich Lekarzy Rodzinnych osoby, u których choroby przewlekle występują w zaostrzonej formie, powinny zachować ostrożność.

- Szczepionka przeciwko COVID-19 została stworzona głównie z myślą o pacjentach z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, choroby tarczycy, przewlekła niewydolność nerek oraz krążenia – tłumaczy dr Michał Sutkowski, dodając, że istnieje jednak pewne "ale". - Jeśli pacjent przykładowo ma mocno podwyższony poziom cukru, jest w kwasicy cukrzycowej, powinien najpierw wyrównać glikemię, a dopiero później poddawać się szczepieniom. To samo dotyczy innych chorób.

4. Kto nie powinien się szczepić?

Szczepionka COMIRNATY® jest przeznaczona dla osób od 16. roku życia, ponieważ dzieci i młodzież nie były ujęte w badaniach klinicznych. Jeśli chodzi o kobiety w ciąży oraz matki karmiące piersią, decyzja o szczepieniu powinna już być podejmowana na podstawie indywidualnej oceny korzyści i ryzyka. Innymi słowy - po konsultacji z lekarzem rodzinnym.

- Przeciwwskazań do stosowania COMIRNATY® jest bardzo mało i nie różnią się one istotnie od innych szczepionek - opowiada prof. Robert Flisiak, prezes Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych oraz kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Jak podkreśla profesor, główne przeciwskazanie to uczulenie na składniki szczepionki. Kategorycznie szczepionki nie mogą przyjąć osoby, które kiedykolwiek doświadczyły szoku anafilaktycznego.

Jak podkreśla prof. Robert Flisiak ulotka do szczepionki COMIRNATY® nie informuje o przeciwskazaniach w przypadku osób z chorobami przewlekłymi. Szczepionka również nie zawiera składników, o których wiadomo, że wchodzą w interakcję z innymi lekami.

Ekspert podkreśla, że w przypadku niektórych chorób odpowiedź immunologiczna na szczepionkę może być osłabiona.

- Chodzi o choroby obniżające w znaczący sposób odporność lub, w których jest wskazana terapia immunosupresyjna, czyli hamująca reakcje odpornościowe. Takie leczenie jest przykładowo stosowane w przypadku osób po przeszczepach albo cierpiących na schorzenia autoimmunologiczne. Nie jest to jednak przeciwskazanie do podania szczepionki - wyjaśnia prof. Flisiak.

5. Skuteczność szczepionki przeciwko COVID-19

EMA w komunikacie obwieszczającym zatwierdzenie pierwszej szczepionki przeciwko COVID-19 podkreśla, że wykonano "bardzo duże badanie kliniczne" nad skutecznością preparatu.

W badaniach wzięło udział 44 tys. uczestników. Połowa ochotników otrzymała szczepionkę, a druga - placebo. Uczestnicy badań nie wiedzieli, do której grupy zostali przydzieleni. Badanie wykazało, że szczepionka COMIRNATY® daje 95 proc. ochrony przed wystąpieniem objawów COVID-19.

W grupie prawie 19 tys. osób, które otrzymały szczepionkę, odnotowano tylko 8 przypadków COVID-19. Z kolei w grupie 18 325 osób, które otrzymały placebo, wystąpiły 162 przypadki COVID-19. Badanie wykazało również 95 proc. skuteczności ochrony w przypadku osób z grup ryzyka, w tym pacjentów z astmą, przewlekłymi chorobami płuc, cukrzycą, nadciśnieniem krwi oraz nadwagą.

Wysoka skuteczność szczepionki została potwierdzona u wszystkich płci, grup rasowych i etnicznych. Wszyscy uczestnicy badania będą monitorowani przez kolejne dwa lata po podaniu drugiej dawki, aby możliwa była ocena okresu ochrony i bezpieczeństwa szczepionki.

Szczepionka COMIRNATY® jest podawana w dwóch dawkach (zastrzyk w ramię), w odstępie co najmniej 21 dni. Najczęstsze działania niepożądane określone jako "łagodne" lub "umiarkowane" oraz ustępujące w ciągu kilku dni po szczepieniu.

W badaniach klinicznych działania niepożądane u uczestników w wieku 16 lat i starszych obejmowały ból w miejscu wstrzyknięcia (84,1 proc.), zmęczenie (62,9 proc.), ból głowy (55,1 proc.), ból mięśni (38,3 proc.), dreszcze (31,9 proc.), bóle stawów (23,6 proc.), gorączkę (14,2 proc.), obrzęk w miejscu wstrzyknięcia (10,5 proc.), zaczerwienienie w miejscu wstrzyknięcia (9,5 proc.), nudności (1,1 proc.), złe samopoczucie (0,5 proc.) i powiększenie węzłów chłonnych (0,3 proc.).

COMIRNATY® powinna być trwale przechowywana oraz transportowana w temperaturze -70 °C. Wówczas maksymalny termin przydatności szczepionki wynosi 6 miesięcy. Po rozmrożeniu szczepionka może być przechowywana przez 5 dni w lodówce w temperaturze od 2 do 8°C.

Po wyjęciu z lodówki szczepionka może być przechowywana przez 2 godz. w temperaturze pokojowej. Jak tłumaczy prof. Robert Flisiak - niewłaściwe przechowywanie szczepionki może spowodować utratę jej właściwości.

Zobacz także: Koronawirus w Polsce. Diagności mają dosyć. "Nawet my nie wiemy, jakie obowiązują zasady raportowania"

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze