Nasturcja - właściwości i uprawa. Zastosowanie w lecznictwie i kuchni
Nasturcja to jeden z najpopularniejszych gatunków roślin ozdobnych. Choć jest postrzegana głównie jako ozdobna ogrodów i balkonów, znajduje również zastosowanie w medycynie, kosmetyce i kuchni. Jak uprawiać nasturcje? Co warto wiedzieć o jej walorach?
1. Właściwości nasturcji
Nasturcja (Tropaeolum L.) jest rośliną, która należy do licznej rodziny nasturcjowatych. Tworzy ją ponad 80 gatunków pochodzących z Ameryki Południowej i Ameryki Środkowej. Roślina przywędrowała do Europy w XVI wieku za sprawą Nicolása Bautiste Monardesa, hiszpańskiego lekarza i botanika.
Nasturcje rosną w wilgotnych lasach, suchych zaroślach, a także rumowiskach skalnych w górach. Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne w ogrodach, na balkonach i w domach. W Polsce najczęściej spotyka się nasturcję większą, o dużych kwiatach i okrągłych, ozdobnych liściach, a także nasturcję mniejszą, nasturcję pnącą oraz ich mieszańce. Widuje się również nasturcję kanaryjską (zwaną „włóczęgą”), nasturcję błękitną, nasturcję trójbarwną i nasturcję bulwiastą.
Nasturcja jest rośliną wdzięczną i uroczą. O jej walorach estetycznych decydują różnobarwne, delikatne kwiaty oraz liście o lekko pofałdowanych płatkach. Kwiaty mają różne barwy najczęściej są żółte, pomarańczowe i czerwone, choć zdarza się, że wszystkie kolory pojawiają się na jednym kwiecie, w postaci pasków albo plamek. Nasturcja może być pnączem, ale i rośliną „kompaktową”. Tym samym dodaje uroku altanom, balustradom i pergolom, ale i imponująco wygląda w skrzynkach, donicach czy na rabatach. Nasturcja w doniczce w mieszkaniu to także dobry pomysł.
Jednak nasturcja posiada wiele innych zalet. Ma właściwości lecznicze, dlatego wykorzystuje się ją w medycynie – tak naturalnej, jak i estetycznej. Odnajduje się również w kuchni, jako smaczny i piękny dodatek do potraw.
2. Uprawa nasturcji
Nasturcja nie ma szczególnych wymagań co do gleby. Lubi miejsca słoneczne i lekko zacienione, kwitnie przez całe lato. Nasiona wysiewa się do gruntu lub doniczek w drugiej połowie kwietnia lub w maju. Ponieważ roślina wydziela substancje wabiące mszyczniki, które pożerają larwy mszyc, warto ją posadzić w pobliżu grządek z warzywami.
Minusem nasturcji jest to, że nie lubi pełnego i nadmiernego cienia, nie jest także zimoodporna. W naszych warunkach klimatycznych traktuje się ją jako roślinę jednoroczną, choć zdarza się, że nasiona przetrwają w glebie i na wiosnę kiełkują.
3. Lecznicze właściwości nasturcji
Z nasturcji można robić lecznicze napary, wywary, toniki i nalewki, a także sok. Roślina swoje walory lecznicze zawdzięcza witaminie C, beta karotenowi oraz luteinie.
Nasturcja działa jak naturalny antybiotyk. Wspiera leczenie schorzeń układu oddechowego, od zapalenia oskrzeli po choroby gardła. Napary z nasturcji stosowane są także na poprawę trawienia.
Nasturcja ma korzystny wpływ na naczynia krwionośne. Wzmacnia je, dzięki czemu wspiera odporność organizmu. Picie soku nasturcjowego zaleca się osobom chorowitym, mającym obniżoną odporność, a także cierpiącym na infekcje układu oddechowego oraz chorym na szkorbut.
4. Zastosowanie nasturcji w kosmetyce
Nasturcja za sprawą izotiocyjanianu benzylu i mirozynazy ma działanie antyseptyczne, niszczy bakterie i grzyby, a także wirusy. Z tego powodu okłady i napary z rośliny wykorzystuje się do leczenia zmian skórnych, trądziku, wyprysków i łojotoku, a także łupieżu. Sokiem z nasturcji można leczyć liszaje czy opryszczkę, a także przemywać drobne skaleczenia (sok jest nie mniej skuteczny niż woda utleniona). Płukanki z liści nasturcji można stosować jak naturalny lakier do włosów, który je wzmacnia, pielęgnuje i dodaje blasku.
Z kwiatów oraz liści nasturcji warto przygotowywać kąpiele lecznicze, które łagodzą bóle głowy, ale i działają zdrowotnie na ciało. Pomagają na łuszczycę i inne zmiany oraz infekcje skóry, przyspieszają gojenie świeżych ran, a także zapobiegają rozwojowi infekcji.
5. Zastosowanie nasturcji w kuchni
Nasturcja jest ceniona także ze względu na swoje walory kulinarne, pikantny i nieco ostry smak, który przypomina rukolę bądź rzeżuchę. Choć właściwie jadalna jest każda część rośłiny, najczęściej wykorzystuje się jej liście oraz kwiaty. Jak wykorzystać nasturcję w kuchni?
Kwiaty nasturcji mogą być dekoracją potraw. Świeże liście warto serwować w sałatkach i surówkach. Można je dodawać do ryb, mięs, a także potraw jajecznych. Ciekawe pomysły podsuwa nasturcja bulwiasta, która tworzy jadalne bulwy, podobnie jak ziemniak.
Cenionym dodatkiem do dań są marynowane kwiaty oraz pnącza nasturcji. Ponieważ jej pączki kwiatowe przypominają smakiem kapary, na popularności zyskują „kapary z nasturcji”. Dużą popularnością cieszy się także nalewka z nasturcji oraz nasturcjowe pesto. Jak widać sposobów i pomysłów na wykorzystanie tej wdzięcznej rośliny jest wiele. Warto je wprowadzać do swojej kuchni, ale i eksperymentować, poszukując własnych smaków.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.