Ostra niewydolność nerek – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Ostra niewydolność nerek to nagłe upośledzenie ich czynności. Choroba wiąże się ze znacznie zmniejszoną objętością wydalanego moczu oraz zwiększonym stężeniem kreatyniny we krwi. Jej przyczyny, tak jak i objawy, są bardzo różne. Na co zwrócić uwagę? Co robić, gdy pojawią się niepokojące symptomy?
1. Przyczyny ostrej niewydolności nerek
Ostra niewydolność nerek to nagłe upośledzenie ich czynności powiązane ze zwiększeniem stężenia kreatyniny we krwi. Często towarzyszy mu bezmocz lub skąpomocz.
Przyczyną ostrej niewydolności nerek może być uszkodzenie miąższu nerek, głównie kłębuszków albo cewek nerkowych. Najczęściej prowadzi do tego przedłużające się niedokrwienie nerek w wyniku zmniejszenia przepływu krwi. W konsekwencji dochodzi do utraty prawidłowej czynności dużej liczby nefronów.
Kolejną, jednocześnie najczęstszą przyczyną ostrej niewydolności nerek jest zmniejszenie przepływu krwi przez nerki. Do patologii może prowadzić zmniejszenie objętości krwi w wyniku krwotoku lub odwodnienia, a także spadek ciśnienia krwi z powodu ciężkiej niewydolności serca lub wstrząsu.
W sytuacji, gdy zmniejszenie przepływu krwi przez nerki nie trwa zbyt długo lub jest nieznaczne, nie dochodzi do uszkodzenia nerek. Gdy przepływ krwi wraca do normy, narządy zaczynają poprawnie funkcjonować. Jeżeli zmniejszenie przepływu krwi przez nerki trwa długo lub jest znaczne, może doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia nerek.
Przyczyną ostrej niewydolności nerek może być również utrudnienie odpływu moczu z nerek. Odpowiadać za nią może niedrożność dróg odprowadzających mocz. Może mieć to związek z uciskiem lub naciekiem na drogi moczowe (np. nowotwory gruczołu krokowego, macicy) lub zablokowania ich przez kamień moczowy lub skrzep krwi.
Za ostrą niewydolność nerek mogą odpowiadać także czynniki toksyczne uszkadzające cewki nerkowe. Mogą to być to niektóre leki, alkohol metylowy czy glikol etylenowy. Nie bez znaczenia jest również uszkodzenie mięśni. Do niewydolności nerek prowadza zatykającej światło cewek nerkowych duże ilości mioglobiny.
Ostra niewydolność nerek może być też konsekwencją uszkodzenia narządów wskutek ich chorób, takich jak na przykład zapalenia nerek kłębuszkowe zapalenie nerek czy mikroangiopatia zakrzepowa. Bywa, że jest powikłaniem innych poważnych stanów chorobowych, takich jak zakażenie krwi, urazy wielonarządowe, ciężka niewydolność serca czy wątroby.
2. Objawy ostrej niewydolności nerek
Najbardziej typowym objawem ostrej niewydolności nerek jest zmniejszenie objętości oddawanego moczu. Obserwuje się skąpomocz, czyli zmniejszenie objętości wydalanego moczu poniżej 500 ml na dobę i bezmocz. Wówczas dobowa objętość moczu jest mniejsza niż 100 ml na dobę.
Inne objawy ostrej niewydolności nerek zależą od przyczyny patologii. Może pojawić się:
- odwodnienie (zawartość wody oraz elektrolitów w organizmie spada poniżej wartości niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania),
- przewodnienie (pojawiają się obrzęk ciała i duszność wskutek obrzęku płuc),
- czerwone zabarwienie moczu (krwiomocz),
- obrzęki lub wysokie ciśnienie krwi,
- ból w okolicy lędźwiowej (kolka nerkowa),
- bóle stawów,
- wstrząs,
- biegunka, wymioty,
- niewydolność serca.
3. Diagnostyka i leczenie
W przypadku wyraźnego zmniejszenia objętości oddawanego moczu lub pojawienia się innych dolegliwości wskazujących na problemy z nerkami, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.
Specjalista rozpoznaje chorobę, biorąc pod uwagę wywiad, badanie fizykalne pacjenta oraz wyniki badań laboratoryjnych (moczu i krwi) czy obrazowych. Aby ocenić miąższ i wielkość nerek oraz wykluczyć cechy utrudnionego odpływu moczu standardowo wykonuje się USG, czasem biopsję nerki. Potwierdzeniem diagnozy jest stwierdzenie zwiększonego stężenia kreatyniny w surowicy krwi.
Bardzo ważne są badania pozwalające na ustalenie przyczyny ostrej niewydolności nerek. Gdy nie doszło do uszkodzenia cewek lub kłębuszków nerkowych, jej usunięcie prowadzi do poprawy czynności nerek i zmniejszenia stężenia kreatyniny.
U wielu chorych do czasu powrotu czynności nerek konieczne jest leczenie nerkozastępcze. Terapia jest koniecznością. W innym wypadku może dojść do poważnego zatrucia organizmu, a nawet śmierci.
Dobra wiadomość jest taka, że choć ostra postać choroby ma gwałtowny i niebezpieczny przebieg, przy szybkiej reakcji może być uleczalna. U większości chorych dochodzi do poprawy czynności nerek. Niestety u niemal połowy następuje trwałe upośledzenie czynności nerek i konieczne jest stałe leczenie nerkozastępcze.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.