Trwa ładowanie...

Cenimy Twoją prywatność

Kliknij "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU", aby wyrazić zgodę na korzystanie w Internecie z technologii automatycznego gromadzenia i wykorzystywania danych oraz na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez Wirtualną Polskę, Zaufanych Partnerów IAB (861 partnerów) oraz pozostałych Zaufanych Partnerów (402 partnerów) a także udostępnienie przez nas ww. Zaufanym Partnerom przypisanych Ci identyfikatorów w celach marketingowych (w tym do zautomatyzowanego dopasowania reklam do Twoich zainteresowań i mierzenia ich skuteczności) i pozostałych, które wskazujemy poniżej. Możesz również podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody Wirtualna Polska, Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy będą przetwarzać Twoje dane osobowe zbierane w Internecie (m.in. na serwisach partnerów e-commerce), w tym za pośrednictwem formularzy, takie jak: adresy IP, identyfikatory Twoich urządzeń i identyfikatory plików cookies oraz inne przypisane Ci identyfikatory i informacje o Twojej aktywności w Internecie. Dane te będą przetwarzane w celu: przechowywania informacji na urządzeniu lub dostępu do nich, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru reklam, tworzenia profili związanych z personalizacją reklam, wykorzystania profili do wyboru spersonalizowanych reklam, tworzenia profili z myślą o personalizacji treści, wykorzystywania profili w doborze spersonalizowanych treści, pomiaru wydajności reklam, pomiaru wydajności treści, poznawaniu odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł, opracowywania i ulepszania usług, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru treści.


W ramach funkcji i funkcji specjalnych Wirtualna Polska może podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Cele przetwarzania Twoich danych przez Zaufanych Partnerów IAB oraz pozostałych Zaufanych Partnerów są następujące:

  1. Przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich
  2. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam
  3. Tworzenie profili w celu spersonalizowanych reklam
  4. Wykorzystanie profili do wyboru spersonalizowanych reklam
  5. Tworzenie profili w celu personalizacji treści
  6. Wykorzystywanie profili w celu doboru spersonalizowanych treści
  7. Pomiar efektywności reklam
  8. Pomiar efektywności treści
  9. Rozumienie odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł
  10. Rozwój i ulepszanie usług
  11. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru treści
  12. Zapewnienie bezpieczeństwa, zapobieganie oszustwom i naprawianie błędów
  13. Dostarczanie i prezentowanie reklam i treści
  14. Zapisanie decyzji dotyczących prywatności oraz informowanie o nich

W ramach funkcji i funkcji specjalnych nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy mogą podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Dla podjęcia powyższych działań nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy również potrzebują Twojej zgody, którą możesz udzielić poprzez kliknięcie w przycisk "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Cele przetwarzania Twoich danych bez konieczności uzyskania Twojej zgody w oparciu o uzasadniony interes Wirtualnej Polski, Zaufanych Partnerów IAB oraz możliwość sprzeciwienia się takiemu przetwarzaniu znajdziesz w ustawieniach zaawansowanych.


Cele, cele specjalne, funkcje i funkcje specjalne przetwarzania szczegółowo opisujemy w ustawieniach zaawansowanych.


Serwisy partnerów e-commerce, z których możemy przetwarzać Twoje dane osobowe na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody znajdziesz tutaj.


Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać wywołując ponownie okno z ustawieniami poprzez kliknięcie w link "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu.


Pamiętaj, że udzielając zgody Twoje dane będą mogły być przekazywane do naszych Zaufanych Partnerów z państw trzecich tj. z państw spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.


Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia, ograniczenia, przeniesienia przetwarzania danych, złożenia sprzeciwu, złożenia skargi do organu nadzorczego na zasadach określonych w polityce prywatności.


Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W celu zmiany ustawień prywatności możesz kliknąć w link Ustawienia zaawansowane lub "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu w ramach których będziesz mógł udzielić, odwołać zgodę lub w inny sposób zarządzać swoimi wyborami. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Twoich danych osobowych znajdziesz w polityce prywatności.

Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Dr hab. n. med. Grzegorz Basak

Powikłania po transplantacji komórek krwiotwórczych

Avatar placeholder
28.02.2020 04:02
Powikłania po transplantacji komórek krwiotwórczych
Powikłania po transplantacji komórek krwiotwórczych (Zdjęcie kobiety / Shutterstock)

Przeszczepianie komórek krwiotwórczych jest zabiegiem wykonywanym w celu leczenia dużej ilości chorób nowotworowych i nienowotworowych krwi. Przeprowadza się go, by odbudować zniszczony lub niewłaściwie funkcjonujący szpik.

Przeszczepiane komórki krwiotwórcze mogą pochodzić z różnych źródeł: od dawcy spokrewnionego lub niespokrewnionego (to tzw. przeszczepienie alogeniczne) lub od samego chorego (to tzw. przeszczepienie autologiczne). W przypadku transplantacji alogenicznych wraz z komórkami krwiotwórczymi przeszczepia się właściwie układ odpornościowy dawcy. Może on działać korzystnie, zwalczając chorobę nowotworową, ale w niektórych przypadkach może się też zwrócić przeciwko choremu, doprowadzając do szeregu powikłań.

spis treści

1. Powikłania po transplantacji komórek krwiotwórczych

Niestety zabieg transplantacji komórek krwiotwórczych obarczony jest ryzykiem poważnych powikłań.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Przeszczep szpiku kostnego"

We wczesnym okresie potransplantacyjnym (do 3 miesięcy po transplantacji) powikłania (tzw. powikłania wczesne) wynikają głównie z toksyczności chemioterapii lub radioterapii stosowanej przed przeszczepieniem (tzw. kondycjonowania), zakażeń oraz tzw. ostrej choroby przeszczep przeciwko gospodarzowi.

Po tym okresie nadal mogą wystąpić powikłania (tzw. późne), wynikające przede wszystkim z przewlekłej dysfunkcji narządów uszkodzonych we wczesnym okresie, z zakażeń o nieco innym profilu oraz z tzw. przewlekłej choroby przeszczep przeciwko gospodarzowi.

2. Powikłania we wczesnym okresie po transplantacji szpiku

Powikłania wczesne występują zwykle w ciągu pierwszych 100 dni od przeszczepienia i związane są z toksycznością stosowanego leczenia oraz z nieprawidłową reakcją układu odpornościowego przeszczepionego od dawcy. Wczesne powikłania o niewielkim nasileniu występują u niemal wszystkich chorych, natomiast u niektórych mogą być bardzo poważne, w tym śmiertelne.

Najczęstsze powikłania to:

  • nudności i wymioty stanowiące bezpośrednie działanie niepożądane chemioterapii;
  • utrata apetytu, bolesne owrzodzenia śluzówek w jamie ustnej i w przewodzie pokarmowym, problem z przyjmowaniem pokarmów, niekiedy wymagające żywienia preparatami podawanymi drogą dożylną;
  • utrata włosów – jest to najczęściej przejściowy efekt chemioterapii, a włosy odrastają. Jednak jeśli była stosowana radioterapia głowy, włosy mogą nie odrosnąć;
  • osłabienie wynikające z toksyczności chemioterapii i rozwoju anemii;
  • stany gorączkowe, infekcje np. zapalenie płuc, zapalenie zatok, zapalenie pęcherza moczowego związane z infekcjami bakteryjnymi, ale także grzybiczymi i wirusowymi;
  • rozwój różnych powikłań wynikających ze stosowania licznych leków np. cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, niewydolności nerek i in.
  • "obudzenie się" wirusów, które u osób z prawidłową odpornością pozostają w stanie uśpionym, np. wirusa cytomegalii;
  • krwotoczne zapalenie pęcherza – objawiające się bólem podczas oddawania krwistego moczu - może wynikać ze stosowania chemioterapii (cyklofosfamidu) a także z “obudzenia się” niektórych wirusów (np. tzw. wirusa BKV lub adenowirusów);
  • uszkodzenie wątroby, zwłaszcza choroba wenookluzyjna wątroby (tzw. VOD). Powikłanie to wynika z uszkodzenia wąroby przez nakładające się efekty toksyczne chemioterapii stosowanej w tzw. kondycjonowaniu. Dochodzi wtedy do żółtaczki, powiększenia i bolesności wątroby, powstawania masywnych obrzęków, wodobrzusza (powiększenie obwodu brzucha w wyniku zbierania się płynu w otrzewnej), często też do niewydolności nerek;
  • powikłania płucne – pod postacią masywnego zapalenia z obecnością lub bez zakażenia;
  • tzw. ostra choroba przeszczep przeciwko gospodarzowi (zostanie omówiona poniżej);
  • niewydolność przeszczepu tj. najczęściej odrzucenie przeszczepu. W tej sytuacji albo nie dochodzi do poprawy parametrów morfologii, albo po przejściowej poprawie, morfologia się pogarsza. Odrzucenie, w przeciwieństwie do sytuacji, kiedy przeszczepia się narządy tzw. unaczynione, występuje bardzo rzadko (w ok. 5 proc.). Ratunkiem jest wtedy przeprowadzenie kolejnej transplantacji.

3. Powikłania w późnym okresie po transplantacji szpiku

Należą do nich:

  • problem hormonalne, m.in. niedoczynność tarczycy – czyli upośledzenie pracy gruczołu, pojawia się relatywnie często i może przebiegać z objawami lub w postaci utajonej, czyli bezobjawowej;
  • zaburzenia płodności – zarówno u kobiet, jak i mężczyzn może dochodzić do spadku libido oraz najczęściej do niepłodności wynikającej z uszkodzenia komórek rozrodczych oraz z zaburzeń hormonalnych. Do niepłodności dochodzi częściej u kobiet niż u mężczyzn, u nich też występuje często przedwczesne przekwitanie (menopauza);
  • pogorszenie widzenia i zaćma, szczególnie jeżeli stosowana była radioterapia oraz glikokortykosteroidy;
  • zaburzenia psychiczne, w tym zaburzenia nastroju, depresja, utrata ról społecznych i zawodowych;
  • szybszy rozwój osteoporozy (osłabienie wytrzymałości kości), złamań i martwicy kości;
  • nowotwory wtórne – ryzyko ich wystąpienia po przeszczepieniu szpiku jest trzykrotnie wyższe niż w ogólnej populacji. Najczęściej rozwijają się nowotwory skóry, jamy ustnej, wątroby, ośrodkowego układu nerwowego, tarczycy i kości. Rozwijać się mogą również nowotwory krwi – zespoły mielodysplastyczne oraz ostre białaczki.

4. Choroba przeszczep przeciwko gospodarzowi (GvHD – graft-versus-host disease)

Choroba przeszczep przeciw gospodarzowi, oznaczana często symbolami angielskimi GvHD (graft- versus-host disease), występuje jedynie po wykonaniu transplantacji alogenicznych. Pojawia się w wyniku wprowadzenia wraz z przeszczepem limfocytów dawcy, które atakują organizm biorcy, traktując go jak czynnik zakaźny.

Choroba przeszczep przeciw gospodarzowi występuje u 30-60 proc. chorych po transplantacji, częściej u osób starszych, po przeszczepieniach od dawców niespokrewnionych, przy niepełnej zgodności komórek krwiotwórczych. Zaraz po zakażeniach, stanowi najczęstszą przyczynę zgonów niezwiązaną ze wznową choroby. Wyróżniamy napstęujące postacie choroby:

  • ostra – objawy występują najczęściej do 100 dni po przeszczepieniu,
  • przewlekła – objawy występują zwykle po upływie 100 dni od przeszczepienia szpiku.

4.1. Choroba przeszczep przciw gospodarzowi - postać ostra

Ostra GvHD obserwowana jest najwcześniej od pierwszego tygodnia po transplantacji. Wynika z ataku przeszczepionych limfocytów dawcy na narządy chorego. Najczęściej atakuje trzy lokalizacje:

  • skóra – najwcześniej objawy występują zwykle na skórze w postaci mniej lub bardziej charakterystycznej wysypki, zaczerwienienia, świądu, nawet aż do powstawania pęcherzy,
  • przewód pokarmowy - występuje biegunka, często bardzo ciężka i długotrwała, bóle brzucha, nudności i wymioty;
  • wątroba – pogorszenie jej funkcji, narastająca żółtaczka, cechy uszkodzenia.

4.2. Choroba przeszczep przeciw gospodarzowi - postać przewlekła

Postać przewlekła charakteryzuje się wieloma objawami klinicznymi w różnym stopniu nasilenia, przypominającymi niektóre schorzenia tzw. autoimmunologiczne. Najczęściej objawy są łagodne, jednak w przypadkach o ciężkim przebiegu może prowadzić do inwalidztwa a nawet śmierci. Objawy niepożądane mogą dotyczyć każdego narządu. Najczęściej dotykają:

  • skóry – istnieje szereg różnych zmian skórnych, które mogą występować w tej chorobie, od cienkiej, pergaminowatej skóry i przebarwień, po stwardnienie i znaczne pogrubienie skóry, przypominające blizny. Poza defektem kosmetycznym może to prowadzić do dysfunkcji np. trudności z otwieraniem ust czy też do dysfunkcji narządów płciowych;
  • oczu – zaburzenia wydzielania łez, tzw. zespół suchego oka, co może prowadzić do uszkodzeń rogówki;
  • jamy ustnej – zmiany śluzówek często bolesne i związane z upośledzeniem odczuwania smaku, zmniejszenie wydzielania śliny;
  • płuc – choroba przypominająca astmę, ale znacznie gorzej poddająca się leczeniu;
  • wątroby – pogarszając jej funkcjonowanie;
  • mięśni – prowadząc do osłabienia;
  • innych.

Chorobę przeszczep przeciwko gospodarzowi leczy się głównie za pomocą glikokortykosterydów. W części przypadków nie są one skuteczne, stosuje się wtedy szreg różnych rozwiązań, ale rokowanie pacjentów bywa niestety zwykle niepomyślne.

Powikłania po transplantacji alogenicznych komórek krwiotwórczych są wliczone w ryzyko transplantacji i ceną za szansę wyleczenia szeregu chorób krwi, którą jak dotychczas można osiągnąć tylko dzięki temu zabiegowi.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Oceń jakość naszego artykułu: Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
12345
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze