Powoduje szybką destrukcję stawów. "To jest choroba, która może skracać życie"
Na reumatoidalne zapalenie stawów cierpi 400 tys. Polaków. Choroba może zaczynać się podstępnie od objawów grypopodobnych, a po kolei niszczy narządy. - Cierpimy z powodu RZS, a możemy umrzeć wskutek jego powikłań, czyli z powodu zawału czy udaru - ostrzega lek. Bartosz Fiałek. Sytuacji nie ułatwiają długie kolejki do specjalistów, a lekarzy reumatologów w Polsce od dawna brakuje.
1. Reumatoidalne zapalenie stawów - jakie mogą być objawy?
Reumatoidalne zapalenie stawów nie ogranicza się tylko stawów, może zaatakować wiele narządów w naszym organizmie, a to oznacza całe spektrum dolegliwości. Reumatolog lek. Bartosz Fiałek wskazuje, że u większości pacjentów dominuje jednak triada dolegliwości stawowych.
- Objawy, które są najbardziej charakterystyczne i powinny zmusić nas do podjęcia diagnostyki w kierunku RZS, to symetryczne zajęcie stawów, czyli dolegliwości bólowe, ale również obrzęk i sztywność poranna występujące najczęściej w stawach kończyn górnych i dolnych - wyjaśnia reumatolog lek. Bartosz Fiałek.
- Typowo objawy lokalizują się w obrębie małych stawów rąk i stóp, czyli stawów śródręczno-paliczkowych, międzypaliczkowych bliższych i śródstopno-paliczkowych - dodaje ekspert.
Lekarze wskazują, że choroba tylko u niewielkiego odsetka pacjentów ma nagły przebieg - u ok. 10-15 proc. pełny obraz choroby rozwija się w ciągu kilku dni. W większości przypadków dolegliwości ujawniają się przez kilka tygodni, a nawet miesięcy.
2. RZS - czy badania krwi mogą potwierdzić chorobę?
Doktor Fiałek wyjaśnia, w jaki sposób jest diagnozowana choroba. - Mamy skalę opracowaną przez Amerykańskie Kolegium Reumatologiczne wraz z Europejską Ligę Przeciwreumatyczną, która pozwala nam na postawienie rozpoznania.
- Są w niej uwzględnione cztery kategorie: po pierwsze liczba i wielkość zajętych stawów, kolejna kategoria to punkty przyznawane na podstawie badań serologicznych, czyli RF (czynnik reumatoidalny) oraz przeciwciała anty-CCP, czyli przeciwciała przeciwko cyklicznym cytrulinowanym peptydom. Kolejna kategoria to wykładniki stanu zapalnego, czyli OB i CRP. Natomiast ostatnia to czas trwania objawów - jeżeli utrzymują się sześć lub więcej tygodni, przyznajemy jeden punkt. Jeżeli łącznie uzyskamy sześć lub więcej punktów, wówczas jesteśmy uprawnieni do rozpoznania reumatoidalnego zapalenia stawów - tłumaczy lekarz.
Ekspert dodaje, że w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów możemy obserwować wiele odchyleń również w badaniach laboratoryjnych.
Jakie zaburzenia w morfologii krwi obwodowej mogą wskazywać na RZS?
Są to:
- niedokrwistość normocytarna (obniżone stężenie hemoglobiny/Hgb przy prawidłowej objętości krwinki/MCV w normie),
- leukocytoza (podwyższone stężenie białych krwinek/WBC),
- trombocytoza (podwyższone stężenie płytek krwi/PLT).
Doktor Fiałek podkreśla, że nie da się zdiagnozować choroby wyłącznie na podstawie badań laboratoryjnych, ale dostarczają one cennych informacji, wskazujących również, jaki powinien być kierunek leczenia.
- Wiele leków stosowanych w RZS ma szereg bezwzględnych przeciwwskazań w przypadku określonych schorzeń. Chociażby lek, który stosujemy w pierwszym rzucie, czyli metotreksat nie powinien być stosowany w grupie osób z niewydolnością nerek czy wątroby.
- W związku z tym również podstawowe badania są niezbędne, żeby rozpocząć leczenie, a bardziej specjalistyczne wskazują, jaki może być przebieg choroby - czy będzie agresywny, czy będzie dochodziło do szybkiej destrukcji stawów. Na to wskazuje między innymi obecność specyficznych przeciwciał - czynnika reumatoidalnego (RF) oraz przeciwciał przeciw cyklicznym cytrulinowanym peptydom (aCCP) - wyjaśnia lekarz.
Obecność specyficznych przeciwciał w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów, czyli czynnika reumatoidalnego (RF) oraz przeciwciał przeciw cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi (aCCP), zwiększa ryzyko agresywnego przebiegu choroby, przyspiesza zmiany destrukcyjne stawów oraz… https://t.co/DVCsjCa0lW
— Bartosz Fiałek (@bfialek) March 5, 2023
3. Na RZS choruje 400 tys. Polaków
Reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą nieuleczalną, ale jej skutki można ograniczyć dzięki odpowiedniej terapii. Problem w tym, żeby na czas była postawiona właściwa diagnoza. Wielu pacjentów miesiącami zmaga się z bolesnymi dolegliwościami, zanim trafią do specjalisty. Na wizytę u reumatologa czeka się nawet pół roku, nic dziwnego - w całym kraju mamy zaledwie 1,5 tys. specjalistów z tej dziedziny.
Doktor Fiałek zauważa, że w najtrudniejszej sytuacji są pacjenci z mniejszych miejscowości, gdzie nie ma specjalistycznych poradni.
- Reumatologów jest w Polsce bardzo mało. W dużych miastach funkcjonują poradnie wczesnego wykrywania zapalenia stawów i faktycznie trafiający tam chorzy są stosunkowo szybko diagnozowani. Natomiast w mniejszych ośrodkach dostęp do reumatologów zawsze jest trudniejszy i na wizytę czeka się długo, co istotnie opóźnia postawienie diagnozy - przyznaje lekarz.
Szacuje się, że problem RZS dotyka ok. jeden proc. społeczeństwa, czyli z chorobą może się zmagać nawet 400 tys. Polaków. Powikłania są dramatyczne - choroba niszczy nie tylko stawy, ale i serce i mózg.
- To jest choroba, która może skracać życie. Pamiętajmy, że wysoki stan zapalny, który toczy się w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów, zwiększa m.in. ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. To znaczy, że cierpimy z powodu RZS, a możemy umrzeć wskutek jego powikłań, czyli z powodu zawału mięśnia sercowego albo udaru niedokrwiennego mózgu - alarmuje doktor Fiałek.
- Choroba może prowadzić do szybkiej destrukcji stawów, czyli wykluczenia nas z rynku pracy, niepełnosprawności lub inwalidztwa. To pokazuje, jak groźne mogą być powikłania RZS w momencie, kiedy choroba nie jest leczona, jest leczona nieoptymalnie lub zbyt późno rozpocznie się proces terapeutyczny - podkreśla specjalista w zakresie reumatologii.
Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
