Poziewnik miękkowłosy – wygląd, właściwości i zastosowanie
Poziewnik miękkowłosy jest rośliną należącą do rodziny jasnotowatych. Rolnicy uważają ją za chwast. Medycyna naturalna wykorzystuje ją do leczenia różnych schorzeń. Poziewnik miękkowłosy, podobnie jak inne gatunki, jest źródłem łatwo rozpuszczalnej w wodzie krzemionki, która ma korzystne działanie ogólnoustrojowe. Co warto o nim wiedzieć?
1. Co to jest poziewnik miękkowłosy?
Poziewnik miękkowłosy jest rośliną należącą do grupy poziewników (Galeopsis L.). To rodzaj roślin należący do rodziny jasnotowatych, do którego należy:
- poziewnik miękkowłosy (Galeopsis pubescens Willd.),
- poziewnik polny (Galeopsis ladanum L.),
- poziewnik dwudzielny (Galeopsis bifida Boenn.),
- poziewnik pstry (Galeopsis speciosa Mill.),
- poziewnik szorstki (Galeopsis tetrahit L.),
- poziewnik wąskolistny (Galeopsis angustifolia (Ehrh.),
- poziewnik piaskowy (Galeopsis segetum Necker).
Poziewnik miękkowłosy w Polsce występuje na jej całym obszarze. Porasta widne lasy, zarośla, brzegi rzek, zręby, rowy i przydroża. Można go znaleźć w miejscach ruderalnych, a także przy budynkach gospodarczych. W górach pojawia się wyłącznie w niższych położeniach. Roślina preferuje żyzne, próchniczne, wapienne gleby zasobne w azot.
2. Jak wygląda poziewnik miękkowłosy?
Poziewnik miękkowłosy to jednoroczna roślina, której maksymalna wysokość osiąga 60 centymetrów. Jego łodyga jest wzniesiona, owłosiona i silnie rozgałęziona od podstawy. Na krawędziach łodygi znajdują się nieliczne, odstające i dłuższe włoski.
Liście rośliny są karbowano piłkowane, ogonkowe, jajowate i zaostrzone. Kwiatypoziewnika miękkowłosego są grzbieciste i zebrane w kątach liści. Mają kolor purpurowy z żółtą rurką. Ich korona jest nawet trzy razy dłuższa od kielicha. Okres kwitnienia przypada na czerwiec – wrzesień. Owocem jest kulisto jajowata, lekko spłaszczona, ciemnoszara rozłupka.
Zobacz także:
3. Właściwości i działanie poziewnika
Poziewnik miękkowłosy, podobnie jak inne gatunki poziewnika, jest źródłem łatwo rozpuszczalnej w wodzie krzemionki, która ma korzystne działanie ogólnoustrojowe. Niegdyś ziele poziewnika stosowano przy:
- gruźlicy,
- zapaleniu płuc i oskrzeli,
- przy uporczywym i długotrwałym kaszlu,
- przeziębieniu, grypie, anginie,
- chorobie wrzodowej,
- chorobach reumatycznych,
- przy obrzęku śledziony,
- stanach zapalnych skóry (stosowana zewnętrznie).
Surowiec leczniczy - ziele poziewnika - pochodzi najczęściej z poziewnika polnego, poziewnika piaskowego, poziewnika wąskolistnego i poziewnika szorstkiego. Ziele Galeopsis pubescens spotyka się rzadziej.
Roślina ma właściwości przeciwzapalne, co zawdzięcza obecności nie tylko krzemionki, ale i irydoidów, flawonoidów i terpenoidów. Działa również rozkurczowo, przeciwbólowo, antybakteryjnie i antyseptycznie dzięki zawartości kwasów fenolowych. Ponadto obecne w niej saponiny rozluźniają zalegający i gęsty śluz w drogach oddechowych oraz wydzielinę ropną, ułatwiają oczyszczenie błon śluzowych układu oddechowego.
Warto wiedzieć, że przyjmowane przez dłuższy czas ziele poziewnika miękkowłosego zmniejsza zakwaszenie tkanek wskutek przesunięcia równowagi kwasowo-zasadowej, co jest ważne dla gruźlików. Ziele ma również korzystny wpływ na mikrokrążenie krwi wokół ognisk martwiczych w płucach.
4. Zastosowanie poziewnika
Poziewnik to roślina wykorzystywana w lecznictwie. Można ja stosować zarówno wewnętrznie (z poziewnika najczęściej przygotowuje się napar, odwar lub nalewkę), jak i zewnętrznie, na skórę i rany.
W medycynie ludowej poziewnik stosowano głównie z powodu działania wykrztuśnego i osłaniającego. Poziewnik wpływa również na układ moczowy i wydalniczy, utrudnia wytrącanie się złogów moczowych i wzmaga diurezę. Reguluje także proces trawienia, zwiększa wydzielanie żółci, a i łagodzi wzdęcia.
Poziewnik, podobnie jak skrzyp, perz czy przytulie jest dobrym źródłem przyswajalnej krzemionki dla skóry. Krzemionka uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne, a także stymuluje do regeneracji i gojenia stawy, tkankę łączną właściwą oraz nabłonkową.
Naparem czy odwarem z ziela poziewnika można przemywać skórę:
- zmienioną zapalnie,
- trądzikową,
- łojotokową,
- zwiotczałą.
Dzięki temu dobroczynne składniki poziewnika poprawiają elastyczność skóry, zmniejszają rozszerzone pory, hamują nadmierne wydzielanie łoju. Płyn działa przeciwzapalnie i antyseptycznie. Poziewnik można też użyć do przygotowania kąpieli leczniczych.
Ziele poziewnika można kupić w sklepach zielarskich, także online oraz niektórych aptekach. Opakowanie (100 g) surowca ciętego kosztuje około 11 złotych, zaś mielonego około 15 złotych. Ziele można również zebrać samodzielnie, zawsze w okresie kwitnienia, po czym wysuszyć je w ciemnym miejscu.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.