#SzczepSięNiePanikuj. Czy można mieszać dwie dawki różnych szczepionek? Prof. Simon wyjaśnia
Czy można podać pacjentowi dwie dawki szczepionki pochodzących od różnych producentów? W Wielkiej Brytanii dopuszczono taką ewentualność, w Polsce jednak nie zanosi się na takie rozwiązanie. - Jestem zagorzałym przeciwnikiem mieszania szczepionek. Musi dojść do naprawdę podbramkowej sytuacji - opowiada prof. Krzysztof Simon.
Artykuł jest częścią akcji Wirtualnej Polski #SzczepSięNiePanikuj
1. Czy szczepionki Pfizera i Moderny są zamienne?
Do tej pory do Polski dostarczono ponad milion dawek szczepionek przeciw COVID-19, ale zaszczepiono tylko 410 tys. osób (stan na 15.01.2021). Jak tłumaczy prof. Krzysztof Simon, ordynator I Oddziału Zakaźnego WSS im. Gromkowskiego we Wrocławiu, dolnośląski konsultant w dziedzinie chorób zakaźnych, tak wielka różnica wnika z tego, że połowa z dostarczonych szczepionek jest od razu rezerwowana na drugą dawkę.
Oznacza to, że nawet kilkaset tysięcy dawek szczepionki będzie przechowywanych w magazynach przez kilka tygodni.
Część ekspertów uważa, że zamiast magazynowania szczepionek w zamrażarkach, powinniśmy zaszczepić jak największą liczbę osób, ponieważ już po pierwszej dawce pojawia się częściowa ochrona przed COVID-19. Jeśli chodzi o drugą dawkę szczepionki, to powinny one być podawane z bieżących dostaw.
Ta strategia jednak ma jedną silną wadę - co jeśli wydarzy się sytuacja nieprzewidziana i dostawy szczepionek zostaną wstrzymane? Czy wówczas można podać drugą dawkę, ale pochodzącą od innego producenta?
Brytyjska organizacja Public Health England właśnie dopuściła taką ewentualność, ale tylko w skrajnych przypadkach i jeśli szczepionki są oparte na tej samej technologii.
"Mogą wystąpić niezwykle rzadkie sytuacje, w których szczepionka nie jest dostępna lub gdy nie wiadomo, którą szczepionkę pacjent otrzymał jako pierwszą. Należy dołożyć wszelkich starań, aby podać tę samą szczepionkę, ale jeśli nie jest to możliwe, lepiej podać drugą dawkę innej szczepionki, niż nie zrobić tego wcale" - powiedziała dr Mary Ramsey, kierowniczka ds. szczepień w Public Health England.
2. Dlaczego nie należy mieszać szczepionki?
Obecnie w UE do obrotu są dopuszczone tylko dwie szczepionki przeciw COVID-19. Zarówno szczepionka firmy Pfizner, jak i Moderny jest oparta na nowoczesnej technologii mRNA. Eksperci są zgodni co do tego, że mechanizmy działania obu szczepionek są bardzo podobne. To jednak zdaniem prof. Krzysztofa Simona nie oznacza, że mogą być zamienne.
- Jestem zdecydowanym przeciwnikiem mieszania jakichkolwiek szczepionek. Każdy producent konstruuje szczepionkę na swój sposób, więc każda trochę inaczej stymuluje odpowiedź immunologiczną. Nawet jeśli mechanizmy są podobne, nie oznacza, że są identyczne - mówi prof. Simon.
Jednocześnie ekspert podkreśla, że łączenie szczepionek raczej nie jest niebezpieczne.
- Podanie dwóch dawek od różnych producentów prawdopodobnie nie zaszkodzi naszemu zdrowiu. Takie postępowanie jest jednak wbrew zasadom i niezgodne z rejestracją produktu. Zasadniczo nie powinno się mieszać szczepionek, ponieważ jest to po prostu nieprofesjonalne. Dopuszczałbym taką ewentualność tylko w sytuacjach faktycznie nadzwyczajnych - opowiada prof. Simon.
3. Co zalecają producenci?
Dr Paweł Grzesiowski, wakcynolog, pediatra i ekspert ds. walki z COVID-19 Naczelnej Rady Lekarskiej, zwraca uwagę, że nie ma żadnych badań klinicznych, które potwierdzałyby kompatybilność szczepionek na COVID-19. Więc nikt nie może zagwarantować, że w przypadku podania dwóch różnych szczepionek, wytworzy się tak samo silna odpowiedź immunologiczna.
"Nie ma dostępnych danych dotyczących możliwości zamiennego stosowania produktu leczniczego Comirnaty® z innymi szczepionkami przeciw COVID-19 w celu ukończenia cyklu szczepienia. Osoby, które otrzymały pierwszą dawkę produktu leczniczego Comirnaty®, powinny otrzymać drugą dawkę tego samego produktu, aby ukończyć cykl szczepienia" - czytamy w ulotce do szczepionki Pfizera. Identyczny zapis widnieje również w charakterystyce produktu leczniczego firmy Moderna.
- Każda szczepionka ma swoje specyficzne składniki i jeśli nie było badań, nie powinniśmy je łączyć - opowiada dr Grzesiowski. - Dla wielu szczepionek takie badania są przeprowadzone. Przykładowo udowodniono, że szczepionki przeciw zapalenia wątroby typu B są kompatybilne, czyli kolejne dawki mogą pochodzić od innych producentów. W przypadku szczepionek na COVID-19 takiej pewności wciąż nie mamy - podkreśla ekspert.
4. Pfizer, Moderna, czy AstraZeneca? Czym się różnią szczepionki
Eksperci oczekują, że niebawem na rynek UE zostanie dopuszczona również szczepionka koncernu AstraZeneca, którą opracowano we współpracy z Uniwersytetem Oksfordzkim. Która z tych szczepionek będzie lepsza?
- Każdy preparat ma charakterystykę produktu leczniczego i do tej instrukcji należy zaglądać w kontekście udzielenia wskazań i przeciwwskazań w szczepieniach. Ale jako epidemiolog powiedziałabym, że to nie jest ważne, czym będzie zaszczepiony konkretny pacjent. Czy to będzie szczepionka Pfizera, Moderny, czy AstraZeneci, czy preparat innego producenta, to nie jest takie istotne - opowiada prof. Maria Gańczak, epidemiolog z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, która wystąpiła jako jeden z ekspertów podczas debaty w Wirtualnej Polsce w ramach akcji #SzczepSięNiePanikuj.
- Oczywiście, szczepionki będą się różnić nieco skutecznością, natomiast na pewno powinno nam zależeć na tym, żeby dwie dawki - jeśli jest to schemat dwudawkowy - pochodziły od tego samego producenta i żebyśmy po prostu te dawki otrzymali w konkretnym schemacie - podkreśla epidemiolog.
Zobacz także: #SzczepSięNiePanikuj. Do Polski może trafić nawet pięć szczepionek przeciw COVID-19. Czym się będą różnić? Którą wybrać?
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.