Astma a tryb życia
Astma jest przewlekłą chorobą dróg oddechowych, przebiegającą z nawracającymi atakami duszności i świszczącego oddechu. Na astmę choruje około 300 milionów ludzi na całym świecie, a każdego roku ponad 200 tysięcy osób umiera z powodu astmy lub jej powikłań. Wiele osób z rozpoznaną astmą obawia się, że choroba oznacza konieczność zmiany trybu życia. Jednak, choć astma nie może być wyleczona, właściwie prowadzona terapia umożliwia dobrą kontrolę choroby i pozwala w pełni cieszyć się życiem.
1. Diagnostyka astmy
Diagnoza astmy jest dla wielu osób związana z szokiem. Przewlekła choroba? Nieuleczalna? Stałe przyjmowanie leków? Te i inne pytania budzą duży niepokój związany z koniecznością przystosowania się do nowej sytuacji. Pojawia się obawa, że astma może wpływać na tryb życia, wymagając wyrzeczeń i rezygnacji z dotychczasowych zajęć. Tymczasem wcale niekoniecznie musi tak być. Właściwie opracowany z lekarzem plan leczenia i stosowanie się do zaleceń umożliwia prowadzenie aktywnego życia.
2. Wysiłek fizyczny a astma
Wysiłek fizyczny może wyzwalać napad astmy, jeżeli choroba jest źle kontrolowana. Jednak chorzy na astmę nie powinni unikać ćwiczeń – wręcz przeciwnie. Regularny wysiłek fizyczny jest zalecany w astmie, jeśli tylko astma jest dobrze kontrolowana, czyli:
- objawy astmy występują nie częściej niż 2 razy w tygodniu,
- nie występują przebudzenia nocne i objawy w nocy,
- konieczność stosowania leków doraźnych występuje nie częściej niż 2 razy w tygodniu,
- czynności płuc jest prawidłowa,
- nie występują zaostrzenia.
Aktywność pomaga w utrzymaniu dobrej kondycji oraz poprawia funkcje płuc. Wysiłek fizyczny jest szczególnie ważny dla dzieci, które powinny uczestniczyć w zajęciach z wychowania fizycznego, z wyłączeniem niektórych tylko form ćwiczeń, jak bieganie.
Pozytywny wpływ wysiłku fizycznego w astmie polega na:
- wzmocnieniu mięśni oddechowych,
- poprawie działania układu odpornościowego,
- utrzymaniu prawidłowej masy ciała.
Powyższe czynniki pomagają w kontroli astmy w dłuższej perspektywie i mogą przyczynić się do wolniejszego postępu choroby. Przed podjęciem wysiłku należy upewnić się, że astma jest dobrze kontrolowana. W przeciwnym razie może dojść do napadu astmy.
Wielu znanych sportowców z astmą osiągnęło sukcesy, wśród nich koszykarze, lekkoatleci i pływacy. Choroba ta nie musi zatem oznaczać ograniczenia aktywności fizycznej.
3. Astma wysiłkowa
Istnieje postać astmy, zwana astmą wysiłkową, w której po wysiłku fizycznym występuje skurcz oskrzeli, ustępujący samoistnie po 30-45 minutach.
W tym przypadku ćwiczenia nie muszą być przeciwwskazane, należy jednak stosować się do pewnych zasad:
- mieć przy sobie inhalator z szybko działającym lekiem rozszerzającym oskrzela,
- ćwiczyć tylko, jeśli astma jest dobrze kontrolowana,
- prowadzić ozgrzewkę przed wysiłkiem i stopniowo kończyć ćwiczenia,
- jeśli wystąpią objawy astmy, należy przerwać wysiłek i użyć inhalatora,
- w przypadku, gdy po użyciu inhalatora objawy nie ustąpią lub nasilą się, należy wezwać pogotowie.
4. Palenie papierosów a astma
Dym tytoniowy jest najistotniejszym czynnikiem drażniącym, powodującym napady i zaostrzenia astmy w pomieszczeniach zamkniętych. Bezwzględnie zaleca się, aby osoby chore na astmę nie paliły papierosów i unikały narażenia na bierne palenie.
Wykazano, że ekspozycja na dym tytoniowy powoduje u osób z astmą między innymi:
- pogorszenie funkcji płuc,
- zwiększenie zapotrzebowania na leki przeciwastmatyczne,
- częstszą nieobecność w pracy i w szkole,
Podejrzewa się również, że palenie papierosów przez kobiety w ciąży zwiększa ryzyko astmy u dziecka.
5. Infekcje i zimne powietrze a astma
Chorzy na astmę powinni unikać infekcji dróg oddechowych. Stan zapalny w obrębie oskrzeli i płuc może powodować zwiększenie nadreaktywności oskrzeli i zwiększyć liczbę napadów astmy.
Nie zawsze można zapobiec chorobie, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, ale oto co można zrobić, aby zmniejszyć ryzyko infekcji dróg oddechowych:
- ubierać się adekwatnie do pogody, pamiętając o czapce, szaliku i rękawiczkach w zimie,
- często myć ręce, zwłaszcza przed jedzeniem i po powrocie do domu,
- unikać kontaktu z ludźmi chorymi,
- szczepić się przeciwko grypie w każdym roku.
6. Dieta w astmie
Istnieją doniesienia, że ludzie którzy spożywają większe dawki witaminy C i E, beta-karotenu, flawonoidów, magnezu, selenu i kwasów tłuszczowych omega-3, rzadziej chorują na astmę. Jedno z przeprowadzonych ostatnio badań wykazało, że źle odżywiające się nastolatki częściej mają objawy astmy. Małe spożycie pokarmów bogatych w witaminy C i E oraz kwasy tłuszczowe omega-3 jest związane z gorszą funkcją płuc. Natomiast dzieci, które wychowywały się na diecie śródziemnomorskiej, mają zmniejszone ryzyko zachorowania na astmę.
Powyższe fakty nie oznaczają jednak, że brak określonych składników odżywczych powoduje astmę. Przyjmowanie witamin i minerałów w astmie nie jest skuteczną formą leczenia astmy. Wpływ poszczególnych składników odżywczych na zdrowie jest złożony i korzyści wynikają prawdopodobnie z interakcji poszczególnych witamin, minerałów i innych związków zawartych w pożywieniu.
Nie ma więc jednej diety-cud, która załagodziłaby przebieg choroby. Niemniej właściwe odżywiania ma dla chorych na astmę istotne znaczenie, tak jak w przypadku innych chorób przewlekłych.
Dieta przy astmie powinna zawierać:
- świeże owoce bogate w witaminę ,
- zielone warzywa zawierające flawonoidy,
- tłuste ryby, jak łosoś, makrela zawierające kwasy tłuszczowe omega-3,
- oliwę z oliwek,
- czosnek i cebulę – wzmacniające układ odpornościowy.
Niedostateczna ilość substancji odżywczych, witamin i minerałów może osłabić organizm i zwiększyć podatność na inne choroby, np. wirusowe infekcje dróg oddechowych, które pogarszają przebieg astmy. Należy także unikać pokarmów zawierających konserwanty i inne sztuczne dodatki, które u osób wrażliwych mogą spowodować napad astmy.
Życie z astmą wiąże się z koniecznością przyjmowania leków i unikania czynników wyzwalających napad, ale nie musi oznaczać ograniczenia aktywności życiowej i obniżenia jakości życia. Dla utrzymania sprawności i zwolnienia postępu choroby ważna jest właściwa kontrola astmy, a także wprowadzenie w życie pewnych zasad, jak regularne ćwiczenie, właściwa dieta, unikanie infekcji i narażenia na dym tytoniowy. Stosowanie się do powyższych zaleceń umożliwia prowadzenie normalnego, życia bez codziennych ograniczeń związanych z objawami astmy u dzieci.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.