Epidemiologia astmy – co warto wiedzieć?
Epidemiologia astmy jest zagadnieniem, które znajduje się w kręgu zainteresowań wielu osób. Ma to związek z tym, że astma jest nie tylko poważną, ale i jedną z najczęstszych chorób przewlekłych układu oddechowego. Pomimo tego, że zmaga się z nią wiele osób na całym świecie, wciąż często bywa nierozpoznana, a i źle kontrolowana. Stanowi poważny problem społeczny. Co warto wiedzieć?
1. Epidemiologia astmy w Polsce i na świecie
Epidemiologia astmy obejmuje wiele zagadnień związanych z tą przewlekłą, nieuleczalną i powszechną chorobą zapalną dróg oddechowych. Między innymi ustala jej przyczyny, analizuje rozwój, występowanie oraz rozmieszczenie w określonych populacjach pod względem częstości zachorowań, zależnie od czasu, miejsca, wieku, zajęcia czy warunków środowiskowych. Próbuje także ustalić związek przyczynowy pomiędzy określonymi warunkami lub innymi czynnikami a astmą. W kręgu jej zainteresowań znajdują się także kwestie związane z zapobieganiem i zwalczaniem schorzenia oraz określeniem potrzeb pacjentów w zakresie opieki zdrowotnej.
2. Astma w Polsce i na świecie – statystyki i występowanie
Według danych WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) na świecie na astmę choruje około 300 milionów osób. Szacuje się jednak, że do 2025 roku ta liczba może powiększyć się o kolejne 100 mln chorych. Co roku z jej powodu na świecie umiera około 250 000 osób. W Polsce na astmę choruje około 12% osób, czyli ponad 4 miliony, w tym od 5 do 10% dzieci (czyli jedno na 10-20 dzieci). W Polsce z powodu astmy umiera człowiek, dając liczbę około 1500 zgonów rocznie.
Częstość występowania choroby zależy od miejsca zamieszkania. W Polsce nieco częściej chorują dzieci i dorośli mieszkający w miastach niż na wsiach. Ma to związek z tym, że są bardziej narażeni na oddychanie zanieczyszczonym powietrzem, które upośledza rozwój płuc.
W Europie na astmę częściej chorują mieszkańcy północno-zachodniej części kontynentu: najczęściej w Wielkiej Brytanii, a najrzadziej w Albanii. Na świecie astma jest bardzo rozpowszechniona między innymi na terenie Ameryki Południowej oraz Ameryki Łacińskiej, a także w Australii i Nowej Zelandii. Rzadziej występuje w Indiach i Tybecie.
Według danych na astmę częściej chorują kobiety niż mężczyźni, w szczególności dotyczy to osób dorosłych. W przypadku kobiet obserwuje się wyższe tempo wzrostu zachorowań.
3. Przyczyny astmy
Astma (łac. asthma), inaczej dychawica oskrzelowa jest schorzeniem wieloczynnikowym i wielogenowym. Oznacza to, że obserwuje się jej różne fenotypy, to jest grupy charakteryzujące się wspólną kombinacją cech charakterystycznych. Z uwagi na ich mnogość wyróżnia się dużą liczbę czynników ryzyka astmy, zarówno genetycznych, jak i środowiskowych, demograficznych czy rozwojowych.
Z uwagi na wielość fenotypów astmy trudno wskazać jej bezpośrednie przyczynę. Za jeden z najważniejszych czynników rozwoju choroby uważa się alergiczny nieżyt nosa, zwłaszcza jeśli towarzyszy nadreaktywności oskrzeli. Czynniki ryzyka astmy to również niska waga urodzeniowa, palenie tytoniu przez rodziców czy stosowanie antybiotyków.
4. Rodzaje astmy i objawy
Astma to jedno z najczęstszych schorzeń układu oddechowego i choroba, która występuje zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Charakteryzuje się przewlekłym zapaleniem dróg oddechowych z nawracającymi napadami duszności, napadowym kaszlem, świstami przy oddychaniu i uciskiem w klatce piersiowej.
Astma jest chorobą oskrzeli, którą charakteryzują 3 cechy: obturacja oskrzeli odwracalna spontanicznie lub na skutek leczenia, zapalenie błony śluzowej oskrzeli, * nadreaktywność oskrzeli na różne czynniki.
Obturacja oskrzeli u astmatyków może być wywołana przez: czynniki specyficzne (alergeny), które wywołują zapalenie oskrzeli, które prowadzi do ich nadreaktywności, czynniki niespecyficzne, takie jak dym tytoniowy, wysiłek fizyczny czy zimne powietrze.
Wyzwalają one objawy astmy na podłożu nadreaktywności oskrzelowej. Astmę oskrzelową dzieli się na astmę atopową i astmę oskrzelową nieatopową. U ponad 90 procent osób chorych na astmę wykrywa się podłoże atopowe.
5. Rozpoznanie i leczenie astmy
Rozpoznanie astmy i ustalenie jej podłoża opiera się na:
- badaniu podmiotowym,
- badaniu przedmiotowym,
- badaniach czynnościowych układu oddechowego,
- testach skórnych,
- badaniach laboratoryjnych (pomiar całkowitych i swoistych IgE,
- morfologii krwi,
- gazometrii.
Choć na astmę choruje wiele osób, choroba wciąż jest zbyt rzadko rozpoznawana, a co a tym idzie również nieodpowiednio kontrolowana i źle leczona. Postawienie trafnej diagnozy jest bardzo ważne, ponieważ umożliwia szybkie wdrożenie właściwego leczenia, co nie tylko poprawia komfort życia, ale i zapobiega rozwojowi schorzenia.
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
