Glikogenoliza - charakterystyka, czym glikogenoliza różni się od glukoneogenezy, przebieg glikogenolizy
Glikogenoliza to proces, w trakcie którego dochodzi do zwiększenia poziomu glukozy we krwi. Według definicji, glikogenoliza oznacza rozkład glikogenu do glukozy lub glukozo-6-fosforanu. Proces glikogenolizy pozwala dostarczyć organizmowi glukozę lub jej fosforan w sytuacjach nagłego zapotrzebowania. Fosforylaza glikogenowa jest kluczowym enzymem w procesie glikogenolizy. Enzym ten jest hamowany allosterycznie nie tylko przez glukozę, ale również przez glukozo-6-fosforan oraz ATP. Co jeszcze warto wiedzieć o glikogenolizie? Czym glikogenoliza różni się od glukoneogenezy?
1. Czym jest glikogenoliza?
Glikogenoliza jest procesem rozkładu glikogenu, w trakcie którego dochodzi do wytworzenia cząsteczek glukozy (w wątrobie i nerkach) lub glukozo-6-fosforanu (w mięśniach szkieletowych). Istotą procesu glikogenolizy jest dostarczenie organizmowi glukozy lub jej fosforanu w sytuacjach, w których dochodzi do nagłego zapotrzebowania na energię.
Nasilenie glikogenolizy następuje wskutek obniżenia stężenia ATP oraz glukozy w wątrobie lub mięśniach szkieletowych. Stężenie ATP i glukozy w wątrobie maleje, kiedy jesteśmy głodni. W przypadku mięśni, stężenie spada wskutek intensywnego wysiłku fizycznego.
Glikogenoliza aktywowana jest przez:
- neuroprzekaźnik katecholaminowy o nazwie adrenalina (wątroba i mięśnie szkieletowe),
- polipeptydowy hormon o nazwie glukagon (wątroba),
- organiczny związek chemiczny o nazwie trójjodotyronina (wątroba).
2. Czym glikogenoliza różni się od glukoneogenezy?
Glikogenoliza i glukoneogeneza są procesami, które wpływają na zwiększenie poziomu glukozy w różnych tkankach organizmu, np. we krwi. Glukoneogeneza jest enzymatycznym procesem przekształcania niecukrowcowych prekursorów w glukozę. Substratem glukoneogenezy są związki niebędące cukrowcami, np. glicerol lub kwas mlekowy. Glikogenoliza to proces rozpadu glikogenu i wytworzenie glukozo-6-fosforanu. Glikogenoliza i glukoneogeneza są procesami przeciwstawnymi, ale nie mogą być traktowane jako procesy odwrotne. Procesy te mogą zachodzić równocześnie.
3. Przebieg glikogenolizy
Pierwszy etap procesu glikogenolizy to usunięcie reszt glukozy na końcach łańcuchów o długości >4 jednostek. Fosforylaza glikogenowa jest kluczowym enzymem w przebiegu glikogenolizy. Katalizuje ona proces usuwania reszty glukozy na końcach cząsteczki. Zakończenie reakcji następuje wtedy, gdy do miejsca rozgałęzienia pozostają cztery reszty glukozy.
Jeśli każdy z łańcuchów za rozgałęzieniem zostanie skrócony do czterech reszt, wówczas swoje działanie rozpoczyna enzym odgałęziający, który zabiera trzy reszty glukozowe od miejsca odgałęzienia i przenosi je na inne rozgałęzienie. Enzym usuwający rozgałęzienie działa jako α-[1,4]→α-[1,4] transferaza glukanowa. Wynikiem tej reakcji jest wydłużenie jednego z łańcuchów, a także skrócenie drugiego do 1 reszty glukozy.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
