Leczenie tocznia rumieniowatego
Rozpoznanie tocznia rumieniowatego układowego, chociaż często trudne, jest zaledwie wstępem do długotrwałej współpracy – współpracy pacjenta i lekarza (reumatolog, dermatolog), tak by właściwie kontrolować chorobę, czyli leczyć różnie w zależności od jej okresu i nasilenia objawów, a więc leczenie „skrojone na miarę”. Nieprawdą jest, że zawsze jedynym rozwiązaniem jest podawanie sterydów, leków, które wzbudzają najwięcej obaw pacjenta, chociaż w wielu przypadkach są niezbędne.
Choroba przebiega z okresami zaostrzeń (bardzo nasilonych objawów) i remisji (całkowitego ustąpienia objawów). Może się zdarzyć nawet tak, że pacjent przez pewien czas nawet kilka lat pozostaje bez leczenia i wtedy może się wydawać, że rozpoznanie tocznia postawione było przedwcześnie.
Sposób leczenia tocznia rumieniowatego zależy od podtypu choroby, intensywności objawów, wydolności narządów oraz od tego, które narządy są zajęte, a także od stopnia aktywności choroby ocenianej z pomocą stworzonych w tym celu skal.
W terapii skórnej postaci tocznia rumieniowatego często stosowane są leki zewnętrznie na skórę. Dla wszystkich chorych z rozpoznanym toczniem rumieniowatym bardzo ważna jest fotoprotekcja - stosowanie kremów z filtrem, odzież chroniąca ciało przed słońcem. Trzeba pamiętać, że promieniowanie ultrafioletowe jest jednym z czynników sprawczych tocznia rumieniowatego.
W przypadku tocznia wywołanego przez inne leki często wystarczy ich odstawienie.
1. Toczeń rumieniowaty uogólniony - postać łagodna
W łagodnych postaciach tocznia lekami pierwszego rzutu są leki przeciwmalaryczne: chlorochina i niedostępna w Polsce hydroksychlorochina. Jeżeli nie ma wyraźnych objawów zajęcia narządów wewnętrznych, nie ma zagrożenia życia lub funkcji narządów, występują dolegliwości ogólne, z układu mięśniowo-szkieletowego i skóry, wstępnie zastosować można terapię określaną mianem konserwatywnej, m.in. leki przeciwbólowe, niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), leki przeciwmalaryczne.
W leczeniu tocznia możemy mówić o lekach, które najpierw zaindukują (rozpoczną) remisję choroby, a następnie będą tę remisję utrzymywać.
W indukcji remisji stosowane są:
- glikokortykosteroidy („sterydy”) podawane doustnie w wysokich dawkach przez kilka tygodni lub dożylnie we wlewach kroplowych w dawkach wielokrotnie wyższych przez kilka dni (pulsy).
- leki immunosupresyjne (immunosupresja to wyciszanie odpowiedzi immunologicznej organizmu poprzez hamowanie procesu wytwarzania przeciwciał oraz komórek odpornościowych, a ten proces zaburzony jest w toczniu): cyklofosfamid podawany dożylnie we wlewie kroplowym lub doustnie i azatiopryna podawana doustnie.
W leczeniu podtrzymującym remisję (czasami także w indukcji remisji) stosowane są również inne leki immunosupresyjne: methotrexat, cyklosporyna A, mykofenolan mofetilu.
Tu też stosowane są glikokortykosteroidy, ale w stopniowo redukowanej dawce do jak najniższej utrzymującej remisję.
W postaciach tocznia, w których dochodzi do bezpośredniego zagrożenia życia i funkcji narządów stosuje się megadawki glikokortykosteroidów, dożylne wlewy z cyklofosfamidu, dożylne wlewy immunoglobulin, a także plazmaferezę – metodę oczyszczania osocza krwi z dużych cząstek, którymi są kompleksy immunologiczne obecne w toczniu. U chorych, u których doszło do poważnego uszkodzenia nerek stosowana może być dializa (dializator - „sztuczna nerka”) i transplantacja nerek.
W ostatnim czasie po kilkudziesięciu latach zarejestrowany został nowy lek w terapii tocznia rumieniowatego - lek biologiczny belimumab – to przeciwciało monoklonalne zaprogramowane tak, aby rozpoznało pewne białko związane z limfocytami B, ważne dla rozwoju choroby (limfocyty B u chorych z toczniem wytwarzają autoprzeciwciała atakujące komórki i narządy własnego organizmu). Blokując działanie tego białka, lek może zmniejszać stan zapalny i stopień niszczenia organów, czyli objawy występujące w przebiegu tocznia. Wskazaniem do zastosowania jest wysoka aktywność choroby pomimo stosowania standardowego leczenia.
Leki stosowane w toczniu, pomimo objawów ubocznych, które wywołują u części chorych, znacznie wydłużyły czas życia pacjentów oraz poprawiły jakość życia. Szansą i nadzieją dla chorych są trwające na całym świecie badania mające na celu nie tylko stworzenie kolejnego skutecznego i bezpiecznego leku, ale i być może w przyszłości poznanie odpowiedzi na temat przyczyn tej choroby.
Jeśli chcesz podzielić się swoimi doświadczeniami odnośnie do tocznia, odwiedź nasze forum abcZdrowie.pl.
Artykuł sponsorowany przez GlaxoSmithKline
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.