Odciska piętno na długo. Dr Chudzik: Rehabilitacja to pierwszy etap, by wyjść z głębokiej choroby, jaką jest COVID

Polscy eksperci mówią o ponad stu objawach long COVID dotyczących milionów Polaków, którzy zarazili się koronawirusem. Jednk ozdrowieńcami są tylko w teorii, w praktyce – wciąż chorują. W prawdziwym powrocie do zdrowia ma im pomóc rehabilitacja. Bez niej pacjenci skazani są niekiedy na trwałą niepełnosprawność. - Im szybciej ten proces rehabilitacji się zacznie, tym czas dochodzenia do zdrowia będzie krótszy. Rehabilitacja to takie turbodoładowanie – po COVID powrót do sprawności trwa średnio 6 miesięcy, a sześciotygodniowa rehabilitacja wielu pacjentom wystarcza, by zacząć normalnie funkcjonować.

1. Long COVID – ponad sto objawów

Eksperci nie mają złudzeń – choć już dziś mówimy o "długim ogonie" COVID-19, ciągnącym się miesiącami, to prawdziwe skutki long COVID poznamy po latach. W opracowaniach naukowych badacze wyróżniają nawet 200 objawów long COVID. Zdaniem polskich ekspertów na pewno bez większego trudu można wyłonić około stu symptomów.

- Mówimy już o ponad stu objawach dotyczących zarówno narządów ruchu, np. utrzymujących się bólów stawów i mięśni, problemów neurologicznych związanych m.in. z zaburzeniami równowagi czy koordynacji, tych związanych z występującym zaburzeniami pamięci i koncentracji, ale też takich, często niekojarzonych z zakażeniem koronawirusem, a pojawiających się u pacjentów, jak wypadanie włosów, zaburzenia wzroku, słuchu czy trudności w zasypianiu – mówi w rozmowie z PAP prof. Jan Szczegielniak, krajowy konsultant w dziedzinie fizjoterapii.

Zobacz film: "Jak wzmocnić organizm po COVID-19? Dr Chudzik podpowiada"

Część tych dolegliwości ustąpi samoistnie, ale wiele z nich wymaga pomocy. Jak podkreśla dr Michał Chudzik, kardiolog, specjalista medycyny stylu życia, koordynator programu stop-COVID – rehabilitacja musi usprawnić najpierw głowę.

- Stan psychiczny jest niezmiernie ważny, w programie rehabilitacji musi być zaplecze i psychologiczne, i psychiatryczne, jakie zapewnia się m.in. pacjentom z udarami. Obserwujemy wysoki poziom lęku i depresji u pacjentów - tłumaczy w rozmowie z WP abcZdrowie ekspert, prowadzący w Łodzi badanie nad powikłaniami u osób, które przeszły zakażenie koronawirusem.

- Pamiętajmy, że pacjenci przechorowali COVID, ale to nie wszystko. Niektórzy stracili bliskich – matkę, ojca, brata, a nawet dziecko. To osoby, które mają poczucie, że kogoś zaraziły i z tym sobie nie radzą. Jeśli więc tutaj nie zapewnimy wsparcia w psyche, to ozdrowienie fizyczne niewiele nam da - przekonuje dr Chudzik.

Jego zdaniem pacjenci nieodczuwający spodziewanej poprawy po rehabilitacji to osoby, u których nieodpowiednie leczenie objawów ze strony psyche, objawów wskazujących np. na depresję nie pozwoliło na powrót do sprawności.

- Drugi aspekt to zmęczenie, brak sił, które wymagają indywidualnego zestawu ćwiczeń poprawiających wydolność organizmu – mówi dr Chudzik i dodaje: - Wreszcie medyczne aspekty – zmiany w płucach, uszkodzenia serca, czyli problemy kardiologiczne i pulmonologiczne.

Ekspert przyznaje, że te dwa problemy dotykają stosunkowo wąskiego grona pacjentów i zazwyczaj w podeszłym wieku, choć zdarzają się i młodzi.

2. Narażeni na long COVID – młodzi, bez chorób współistniejących

Ciężki przebieg infekcji, podeszły wiek, choroby współistniejące, ale też nadmierny, stres, siedzący tryb życia czy nadwaga i otyłość to tylko niektóre czynniki, które mogą predestynować do wystąpienia zespołu objawów zwanych long COVID.

- Pamiętajmy, że w Polsce mamy osoby o najniższym wieku osób żyjących w zdrowiu w Unii Europejskiej. Mamy bardzo chore społeczeństwo. Styl życia i profilaktyka są u nas na wektorami tego stanu – przyznaje dr Chudzik i dodaje:- Nie chodzą do lekarzy, część pacjentów nie chce uczestniczyć w programie rehabilitacji. Ja mam wrażenie, że niektórzy po prostu nie chcą zdrowia.

Jak mówi prof. Szczegielniak, jeden z autorów pilotażowego programu rehabilitacji osób po COVID-19, prowadzonego w szpitalu MSWiA w Głuchołazach, początkowo sądzili, że to właśnie osoby starsze będą największą grupą beneficjentów programu rehabilitacji.

- Szybko okazało się, że poważne problemy związane z przejściem COVID dotyczą osób w różnym wieku, w tym często poniżej 30. roku życia, różnej kondycji fizycznej i sprawności, różnie przechodzących samo zakażenie (...) – tłumaczy w rozmowie z PAP.

Również dr Chudzik zwraca uwagę, że grupa osób z long COVID wymyka się łatwej kategoryzacji.

- Long COVID to choroba, która dotyczy przede wszystkim ludzi młodych, bez chorób współistniejących. I to są osoby, które nie tylko chcą, ale muszą wrócić do szybkiej aktywności zawodowej i społecznej. Każdy dzień zwolnienia dla tych pacjentów to z punktu widzenia społecznego, ekonomicznego ogromna strata – przyznaje.

3. Rehabilitacja dla osób z long COVID

Placówka w Głuchołazach była pierwszą w Polsce i w Europie tego typu placówką, oferującą ozdrowieńcom program rehabilitacji pocovidowej. Obecnie w Polsce placówek prowadzących rehabilitacje dla ozdrowieńców jest kilkaset. To dobrze? Zdaniem dra Chudzika owszem, bo zasięg problemu, jakim jest i będzie long COVID, jest nieprawdopodobny. Ekspert podkreśla, że oficjalnie chorowały 4 mln Polaków, nieoficjalnie nawet czterokrotnie więcej. 12 mln ozdrowieńców wymagających dalszego leczenia?

- COVID i long COVID, czyli zakażenie SARS-CoV-2 jest chorobą, która z nami zostanie. Więc grupa potencjalnych pacjentów do rehabilitacji będzie duża, a patrząc na rozmiary epidemii w Polsce – ogromna – przyznaje dr Chudzik.

Nie dziwi więc liczba placówek oferujących rehabilitacje. Czy każda się nadaje? Nie. Bo rehabilitacja pacjentów po COVID-19 to dla pracowników medycznych sytuacja jeszcze wciąż nowa.

- Wybierając ośrodek, sprawdźmy jego kompetencje w zakresie rehabilitacji kompleksowej. Co to znaczy? To znaczy, czy ośrodek rehabilitował pacjentów kardiologicznych, pulmonologicznych, pacjentów po udarze i pacjentów po urazach. Jeśli znajdziemy takie miejsce, możemy mieć gwarancję rehabilitacji, która faktycznie pomoże nam w powrocie do sprawności po COVID-19 – radzi ekspert.

Z programu finansowanego przez NFZ może skorzystać każdy, kto od lekarza dostanie skierowane w terminie do 12 miesięcy od zakończenia leczenia. To istotna zmiana – dotychczas ozdrowieniec w terminie 6 miesięcy mógł dostać takie skierowanie. To pokazuje zarówno skalę problemu, jak i zasięg czasowy.

- Ministerstwo Zdrowia widzi, że nie możemy sobie pozwolić na to wyprodukowanie dużej grupy osób z niesprawnością pocovidową – czy fizyczną, czy umysłową – komentuje tę zmianę ekspert.

Dr Chudzik podkreśla, że o taką zmianę postulowało środowisko medyczne.

- Wielu pacjentów po pierwsze późno dociera do lekarzy po COVID, a po drugie nierzadko widzimy też, że przebieg choroby jest łagodny, a problemy pojawiają się dopiero dwa, trzy, a nawet cztery miesiące po chorobie.

Kolejny aspekt? Rezultaty, jakie daje rehabilitacja. Dr Chudzik przyznaje, że w jego placówce 9 na 10 pacjentów odnotowuje poprawę po rehabilitacji. Niektórzy tak dużą, że chcą wrócić na kolejny turnus rehabilitacyjny. Sukces?

- Rehabilitacja to pierwszy etap, by wyjść z głębokiej choroby, jaką jest osłabienie po COVID. Ale po niej wychodzimy na poziom 0 naszego zdrowia i sprawności – przyznaje kardiolog i podkreśla, że rehabilitacja to jest ciężka praca – przekonuje.

Dr Chudzik ma też ważne przesłanie – obserwując stan zdrowia Polaków, widzi pewną tendencję – braku dbałości o zdrowie, która szczególnie odbija się wówczas, gdy trzeba zmierzyć się z long COVID.

- Zdrowie to nieprawdopodobnie ciężka praca, a od 23 r.ż. zaczynam się starzeć i wszystko zaczyna się psuć. Żeby nasz organizm utrzymać w jakimś porządku, to z każdym rokiem trzeba więcej pracy i więcej uważności w to włożyć – podsumowuje.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.