Palilalia – przyczyny, objawy i leczenie

Palilalia to objaw chorobowy, który polega na powtarzaniu własnych dźwięków, słów lub też sylab. Dokładna przyczyna ich pojawiania się nie jest znana. Zaobserwowano, że zaburzenie może występować przy wielu chorobach neurodegeneracyjnych, genetycznych i psychiatrycznych. Jak sobie radzić?

1. Co to jest palilalia?

Palilalia to pojęcie odnoszące się do objawu choroby, który polega na mimowolnym powtarzaniu własnych słów, fraz czy sylab. Są typowe dla mowy spontanicznej (np. rozmów, udzielania odpowiedzi na zadawane pytania). Ich istotę doskonale opisuje sam termin pochodzący od greckiego πάλιν (pálin), co znaczy "znowu" i λαλιά (laliá), w rozumieniu "mowa" lub "mówienie".

Warto pamiętać, że palilalia posiada cechy przypominające inne złożone tiki, ale w przeciwieństwie do nich opiera się na poprawnej treści kontekstowej. Oznacza to, że wypowiedzi pozostają zrozumiałe dla odbiorcy.

2. Przyczyny palilalii

Zobacz film: "Na logopedę nigdy nie jest zbyt późno"

Jakie są przyczyny palilalii? Te nie zostały ustalone. Zalicza się je do tików głosowych (wokalizacji). Wiadomo, że zaburzenie jest jednym z objawów chorób neurodegeneracyjnych, genetycznych i psychiatrycznych. Obserwuje się je w przebiegu zespołu Aspergera i zaburzeń ze spektrum autyzmu, choroby choroba Alzheimera, demencji, zespołu łamliwego chromosomu X, zespołu Pradera-Williego, padaczki, porażenia nadjądrowego oraz zespołu Tourette’a (zespół tików głosowych i ruchowych).

To wrodzone lub nabyte zaburzenie neurologiczne cechujące się występowaniem tików ruchowych i werbalnych. Pojawiają się również zaburzenia koncentracji, nadpobudliwość oraz utrudniona kontrola nad odruchami.

3. Co warto wiedzieć o tikach głosowych?

Tiki klasyfikowane są jako zaburzenie hiperkinetyczne wywołane nieprawidłową czynnością układu pozapiramidowego. Z definicji to szybkie, gwałtowne, nawracające i nierytmiczne ruchy (tiki ruchowe) lub wokalizacje (tiki głosowe) o zmiennym nasileniu. Zwykle pojawiają się w seriach.

Tiki wokalne polegają na mimowolnym wydawaniu dźwięków lub wypowiadaniu słów. Cechują się krótkim czasem trwania, nagłym i spontanicznym występowaniem oraz zmiennym nasileniem objawów. Zarówno tiki głosowe, jak i tiki ruchowe, dzielą się na proste i złożone. Niektórzy specjaliści wyróżniają także tiki głosowe powstające przy użyciu strun głosowych i tiki dźwiękowe powstające poza krtanią.

Tiki głosowe proste to dźwięki nieartykułowane, na przykład pokrzykiwanie, gwizdanie, chrząkanie, pociąganie nosem, naśladowanie dźwięków wydawanych przez zwierzęta, głośne odbijanie mlaskanie, cmokanie czy pojękiwanie.

Tiki złożone angażują wiele grup mięśniowych, są dłuższe i wolniejsze, sprawiają wrażenie celowo wykonywanych ruchów dowolnych lub zrozumiałych wypowiedzi, które mają jakieś znaczenie.

Przykłady tików głosowych złożonych to nie tylko palilalia (powtarzanie swoich wypowiedzi), ale i echolalia (powtarzanie zasłyszanych sylab, fragmentów słów), ale także koprolalia (niecelowe przeklinanie) czy przeciąganie słów bądź zmiana intonacji głosu.

4. Palilalia – leczenie

W leczeniu palilalii najważniejsze jest prawidłowe rozpoznanie, które należy różnicować z innymi patologiami, takimi jak na przykład:

• Jąkanie, które charakteryzuje się częstym powtarzaniem sylab lub słów, przeciąganiem dźwięków bądź pauzami, które zaburzają płynność wypowiedzi. Objawy mogą nasilać się do stanu znacznie utrudniającego komunikację werbalną.
• Logoklonia, czyli powtarzanie głoski w danym wyrazie.
• Echolalia. W przypadku echolalii powtarzane są zasłyszane od innej osoby słowa, sylaby lub frazy. Zdarza się, że osoba chora na echolalię powtarza słowa wypowiedziane przed chwilą przez siebie. Dwie najczęstsze formy echolalii to echolalia natychmiastowa i echolalia odroczona.

Terapia palilalii zależy od nasilenia objawów. Decyzja o podjęciu leczenia jest uzależniona od nasilenia tików oraz stopnia, w jakim utrudniają one normalne funkcjonowanie.

Tiki łagodne nie wymagają leczenia farmakologicznego. W takiej sytuacji pomocna jest psychoterapia i techniki behawioralne opierające się na nauce kontrolowania tików oraz zamianie zachowania na zachowanie bardziej akceptowane społecznie (uważana jest za postępowanie pierwszego wyboru w leczeniu tików według zaleceń europejskich).

W sytuacji, gdy tiki głosowe wyraźnie utrudniają życie (tiki są przewlekłe o dużym nasileniu), wdrażane jest leczenie farmakologiczne prowadzone pod kontrolą specjalisty.

Celem farmakoterapii nie jest wyeliminowanie tików, a poprawa funkcjonowania. Zasadą jest stosowanie najmniejszej skutecznej dawki leku i jej powolne zwiększanie. Należy pamiętać, że po odstawieniu przyjmowanych leków tiki powracają. Gdy tiki nasilają się przy odczuwaniu lęku, choremu często podaje się środki uspokajające.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.