Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Tomasz Makos

Paratyroidektomia - charakterystyka, wskazania, przebieg operacji, możliwe komplikacje

Avatar placeholder
10.05.2023 17:22
Paratyroidektomia
Paratyroidektomia

Paratyreoidektomia to usunięcie jednego lub więcej gruczołów przytarczycznych. Gruczoły przytarczyczne to cztery, małe gruczoły umiejscowione na szyi po bokach tchawicy i obok gruczołu tarczycy. Najczęściej gruczoły rozłożone są po dwa po obu stronach tchawicy. Może być obecna zmienna ilość gruczołów przytarczycznych wokół typowej lokalizacji, a czasem gruczoł może znajdować się w nietypowym miejscu. Funkcją przytarczyc jest produkcja parathormonu (PTH), hormonu, który pomaga regulować poziom wapnia w organizmie.

spis treści

1. Na czym polega paratyreoidektomia?

Paratyreoidektomia to usunięcie jednego lub więcej gruczołów przytarczycznych. Jest to sposób na leczenie nadczynności przytarczyc. Choroba polega na tym, że gruczoły przytarczyczne produkują zbyt duże ilości hormonu. Jeśli jest go za dużo, wapń jest usuwany z kości, przenika do krwi, zwiększa się absorpcja wapnia z jelit do krwi. Skutkuje to podwyższeniem poziomu wapnia we krwi i moczu.

W poważniejszych przypadkach obniża się gęstość kości, a w nerkach mogą powstać kamienie. Inne niespecyficzne symptomy choroby to depresja, słabość mięśni, zmęczenie. Przed operacją zaleca się dietę bogatą w wapń, odpowiednie płyny i leki przeciw osteoporozie.

Zobacz film: "Choroby serca najczęstszą przyczyną zgonów Polaków"

Nadczynność przytarczyc może być pierwotna i wtórna. Najczęstszą chorobą gruczołów przytarczycznych i jedną z przyczyn pierwotnej ich nadczynności jest mały guz, zwany gruczolakiem przytarczyc. Powoduje on powiększenie gruczołu przytarczycznego i wytwarzanie przez niego zbyt dużej ilości parathormonu. Zwykle pacjenci nie są tego świadomi, dopiero rutynowe badanie krwi wskazuje na podwyższony poziom wapnia i parathormonu.

Nadczynność przytarczyc może być również powodowana przez nadaktywność wszystkich gruczołów przytarczycznych. Przewlekła niewydolność nerek jest najczęstszą przyczyną wtórnej nadczynności przytarczyc.

2. Wskazania do papatyroidektomii i przebieg operacji

Paratyreoidektomia jest konieczna, gdy:

  • poziom wapnia jest podniesiony,
  • pojawiają się komplikacje związane z nadczynnością przytarczyc,
  • pacjent jest stosunkowo młody.

Podczas operacji lekarz delikatnie usuwa jeden lub więcej gruczołów przytarczycznych. Czasami operacja obejmuje obie strony szyi, a czasami wykonuje się tylko jedno, małe, dokładne nacięcie. Wysokiej rozdzielczości USG i skanowanie wykorzystywane w medycynie nuklearnej pomagają określić miejsce, w którym znajduje się nadaktywny gruczoł. Rzadko zdarza się, aby taki gruczoł nie został odnaleziony.

Testy przed operacją pozwalają zdiagnozować chorobę, a w trakcie operacji potwierdzają, że usunięcie gruczolaka się powiodło i poziom parathormonu wrócił do normy. Jego wartość bada się przed operacją i 10 minut po zabiegu.

Paratyreoidektomia zwykle trwa ok. 3 godzin. Anestezjolog podaje narkozę i czuwa nad pacjentem w czasie operacji. Przed zabiegiem rozmawia z pacjentem, by zweryfikować jego historię medyczną. Jeśli lekarz zleci przed operacją jakieś badania, warto je wykonać wcześniej.

Pacjent nie powinien przyjmować aspiryny ani żadnych leków rozrzedzających krew na 10 dni przed operacją. Tydzień przed operacją nie należy przyjmować niesteroidowych leków przeciwzapalnych. 6 godzin przed operacją nie należy nic jeść ani pić. Jakakolwiek zawartość żołądka może spowodować komplikacje anestezjologiczne. Pacjent nie powinien również palić papierosów.

3. Możliwe komplikacje po paratyreoidektomii

Istnieje kilka możliwych komplikacji po zabiegu:

  • Uszkodzenie nerwu krtaniowego wstecznego, a w efekcie osłabienie lub porażenie strun głosowych. Jest to rzadkie, ale poważne powikłanie. Jednostronne osłabienie skutkuje słabym głosem, dyszącym oddychaniem i problemami z połykaniem. Drugi zabieg może zniwelować wiele objawów jednostronnego porażenia strun głosowych. Dwustronne porażenie nie zmienia znacząco głosu, są jednak trudności w oddychaniu, a pacjent może ostatecznie wymagać tracheotomii. Podejmowane są wysiłki w celu ochrony nerwu krtaniowego wstecznego. Tymczasowe osłabienie strun głosowych występuje wielokrotnie częściej niż trwałe ich osłabienie i zazwyczaj problem rozwiązuje się po kilku dniach lub w ciągu kilku tygodni. Rzadko paraliż lub osłabienie powoduje nowotwór, który zaatakował już nerwy i struny głosowe.
  • Krwawienie lub krwiak. Rzadko potrzebna jest transfuzja krwi.
  • Uszkodzenia pozostałych przytarczyc wynikające z problemów w utrzymaniu poziomu wapnia we krwi. W większości przypadków potrzebny jest tylko jeden funkcjonujący gruczoł do utrzymania normalnego poziomu wapnia. W rzadkich przypadkach, gdy gruczoły zostaną usunięte, poziom wapnia we krwi może spaść, a pacjenci mogą wymagać suplementacji wapnia do końca życia.
  • Potrzeba dalszego i bardziej agresywnego zabiegu. W niektórych przypadkach zabieg operacyjny nie ujawnia zaburzenia przytarczyc lub wielu gruczołów. Potrzebne są wówczas bardziej agresywne operacje, jak badania chirurgiczne na szyi lub klatce piersiowej.
  • Całkowite lub częściowe usunięcie tarczycy. W niektórych przypadkach gruczolak może znajdować się w tarczycy albo podczas operacji odkryto raka tarczycy.
  • Długotrwały ból, zaburzenia gojenia, konieczność długotrwałego pobytu w szpitalu, stałe drętwienie skóry na karku, kiepski wynik kosmetyczny i/lub tworzenie się blizn.
  • Nawroty guza lub brak wyleczenia nowotworu.

4. Zalecenia i rekonwalescencja po paratyreoidektomii

Po zabiegu pacjent przenoszony jest do pokoju, a pielęgniarki kontrolują jego stan. W większości przypadków pacjent spędza w szpitalu jedną noc. Najlepiej, jeśli pacjentowi w drodze do domu będzie ktoś towarzyszył. Szyja pacjenta może być opuchnięta i posiniaczona po zabiegu, najczęściej owija się ją bandażem. Czasem może być umieszczony w szyi dren. Płyn z niego wyciekający jest obserwowany przez personel medyczny.

Kilka godzin po operacji i ewentualnie przez kilka dni monitorowany jest poziom wapnia we krwi. Spadek poziomu wapnia we krwi po operacji nie jest niczym niezwykłym. W rezultacie pacjenci mogą wymagać suplementacji wapnia. Jeśli pacjenci doświadczają drętwienia i mrowienia warg, rąk lub stóp i/lub skurczy mięśni – objawy niskiego wapnia we krwi – powinni skontaktować się natychmiast z chirurgiem lub endokrynologiem. W większości sytuacji, w których pojawią się te objawy, lekarz zaleca suplementację.

Drętwienie, delikatny obrzęk, mrowienie, zmiany w kolorze skóry, stwardnienie, ściągnięcia, skorupka, małe zaczerwienie są rzeczą normalną po tej operacji. Gdy pacjent dotrze do swojego mieszkania, powinien położyć się i odpoczywać, trzymając głowę na podwyższeniu (na 2-3 poduszkach), co pozwoli na zminimalizowanie opuchlizny.

Pacjenci powinni unikać wysiłku, mogą wstawać tylko po to, by skorzystać z toalety. Najlepiej spożywać lekkie posiłki i unikać ciepłych napojów przez kilka dni. Lepiej nie jeść zaraz po narkozie, ponieważ może to doprowadzić do wymiotów.

Pacjent otrzyma również antybiotyki, które powinien wybrać do końca. Bez konsultacji z lekarzem nie powinien przyjmować żadnych innych leków. To lekarz decyduje, kiedy pacjenci mogą wrócić do pracy lub szkoły. Przez pierwszy tydzień po operacji zalecany jest odpoczynek, unikanie nadmiernego mówienia, śmiania się, silnego żucia, podnoszenia ciężkich przedmiotów, noszenia okularów, picia alkoholu, palenia papierosów, przebywania na słońcu (jeśli to konieczne, trzeba stosować krem z filtrem, minimum 15).

Jeśli po 3 tygodniach nie pojawią się jakieś problemy, pacjent może zaczynać ćwiczyć.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Opatrunki i bandażowanie
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze