Przyczyny jaskry
Główną przyczyną rozwoju jaskry jest zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe (ciśnienie w środku gałki ocznej), które powoduje uszkodzenie nerwu wzrokowego. Obrazy widziane przez oko powinny być przetwarzane na impulsy elektryczne, a następnie przesyłane nerwem wzrokowym do mózgu. Zaburzenie tego procesu na którymkolwiek etapie prowadzi do ślepoty częściowej lub całkowitej.
1. Jaskra a ciśnienie wewnątrzgałkowe
Za prawidłowe ciśnienie wewnątrzgałkowe uznaje się wartości w zakresie 16-21 mmHg. Pojęcie „zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe” należy traktować indywidualnie, gdyż jaskra może się rozwijać w oczach z ciśnieniem w granicach normy statystycznej i odwrotnie - nie rozwijać się w oczach z ciśnieniem przekraczającym górną granicę. Warto pamiętać, że czynniki powodujące wzrost ciśnienia ocznego oraz uszkodzenie nerwu optycznego są różne w poszczególnych rodzajach jaskry. Świadomość czynników ryzyka choroby oraz jej przyczyn pomaga odpowiednio wcześnie wykryć chorobę, co nie pozostaje bez znaczenia dla efektywności procesu leczenia.
2. Czynniki ryzyka rozwoju jaskry
Do czynników ryzyka rozwoju jaskry zaliczamy:
- Podatność genetyczną/dodatni wywiad rodzinny(jaskra występująca w rodzinie, wśród najbliższych krewnych).
- Rasę. U osób rasy czarnej jaskra występuje trzy do czterech razy częściej.
- Wiek. Częstość występowania jaskry zwiększa się z wiekiem. U osób po 70. roku życia jest nawet do ośmiu razy większa niż u osób, które przekroczyły 40. rok życia.
- Choroby towarzyszące, takie jak cukrzyca czy zaburzenia gospodarki lipidowej.
- Czynniki naczyniowe: miażdżyca, nadciśnienie tętnicze z fazą nocnych spadków ciśnienia, niedociśnienie tętnicze, predyspozycje do chorób przebiegających ze skurczem naczyń krwionośnych (migrena, objawy zimnych stóp i dłoni).
- Krótkowzroczność powyżej - 4.0 dioptrii.
- Niektóre leki, np. preparaty sterydowe.
Przyczyny jaskry leżą w zbyt wysokim ciśnieniu wewnątrzgałkowym. Jednakże istnieją pewne czynniki, które mogą sprawiać, że dana osoba jest bardziej podatna na jaskrę. Niektóre z nich są wrodzone, jak na przykład rasa lub podatność genetyczna, a niektóre są czynnikami modyfikowalnymi (na przykład przyjmowane leki).
3. Przyczyny różnych odmian jaskry
Do wystąpienia jaskry otwartego kąta- najczęstszej odmiany jaskry - przyczyniają się następujące czynniki:
- wiek chorego – starzenie się organizmu objawia się między innymi zmniejszeniem kąta przesączania, co powoduje wzrost ciśnienia ocznego,
- geny – mutacje genu GLC1A powodują nadmierną produkcję wydzieliny blokującej kąt odprowadzania płynu z oczu,
- niedobór tlenku azotu – niski poziom tego związku chemicznego przyczynia się do złego stanu zdrowia naczyń krwionośnych oraz do podwyższenia ciśnienia wewnątrzgałkowego,
- niedobory składników odżywczych – mogą one powodować uszkodzenie włókien nerwu optycznego,
- nieprawidłowości chemiczne mózgu – duże ilości glutaminianu mogą spowodować niszczenie włókien nerwowych oczu.
Jaskra zamkniętego kąta to rzadsza postać jaskry wywoływana przez wadę strukturalną oczu powodującą zwężenie kąta pomiędzy tęczówką oraz rogówką. Jeśli tęczówka wysuwa się do przodu, może blokować kąt przesączania. Jaskra zamkniętego kąta może być wynikiem przyjmowania leków rozszerzających źrenice (np. leki antyhistaminowe oraz antydepresanty). Choroba może ujawniać się również podczas rozszerzania źrenic w ciemnościach. Ryzyko wystąpienia jaskry zamkniętego kąta jest większe u dalekowidzów.
Kolejna odmiana jaskry charakteryzuje się prawidłową wartością ciśnienia wewnątrzgałkowego. Ze względu na fakt, iż podwyższone ciśnienie nie odgrywa tu żadnej roli, lekarze nie mają pewności, co powoduje uszkodzenie nerwu optycznego. Istnieje kilka hipotez odnośnie do przyczyn tej odmiany jaskry. Choroba może być wynikiem zmniejszonego przepływu krwi, śmierci komórek nerwowych, podrażnienia nerwów, nadmiernej produkcji glutaminianu lub choroby autoimmunologicznej.
Typowe przyczyny jaskry wrodzonej to defekty genetyczne kąta przesączania lub inne choroby oczu. Około 85% przypadków jaskry wrodzonej można powiązać z czynnikami dziedzicznymi. Z kolei jaskra wtórna ma związek z przebytą chorobą lub urazem. Ten typ jaskry może mieć dwie postaci: jaskrę otwartego kąta oraz jaskrę zamkniętego kąta.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.