Siarkowodór: kiedy zagraża zdrowiu i życiu?
Siarkowodór to nieorganiczny gaz kojarzonym z charakterystycznym zapachem zgniłych jaj. Jest połączeniem siarki i wodoru. Może powstawać zarówno w organizmie, jak i występować w przyrodzie. Siarkowodór w pewnych okolicznościach i większych stężeniach jest substancją trującą. Co warto o nim wiedzieć?
1. Siarkowodór
Siarkowodór, zwany inaczej sulfanem (H2S) to powszechnie znany toksyczny gaz o nieprzyjemnym zapachu. Ten nieorganiczny związek chemiczny z grupy wodorków kowalencyjnych powstaje w wyniku połączenia siarki i wodoru. Jako pierwszy polską nazwę - siarkowodór - zaproponował Filip Neriusz Walter.
Siarkowodór najczęściej występuje w postaci rozpuszczonego gazu, który w normalnych warunkach jest bezbarwny, palny i silnie trujący. Może powstawać podczas rozkładu materiału organicznego, jak i mikrobiologicznej konwersji siarczanów przy braku tlenu.
W warunkach naturalnych siarkowodór występuje w gorących źródłach i wulkanach, na bagnach, a w niewielkich ilościach również w organizmach zwierząt i ludzi. Może być obecny także w powietrzu i wodzie pitnej. Jego charakterystyczny zapach zgniłych jaj jest wyczuwalny już przy niewielkich stężeniach.
2. Siarkowodór w organizmie
Siarkowodór produkują komórki organizmu. W procesie tym największą rolę odgrywa mózg, układ krwionośny, wątroba i nerki. W miarę starzenia się organizmu tempo syntezy sulfanu stopniowo słabnie.
Siarkowodór w organizmie człowieka, zaliczany do gazowych przekaźników wewnątrzkomórkowych, uczestniczy zarówno w procesach fizjologicznych, jak i patologicznych. Sulfan chroni błonę śluzową żołądka, chroniąc przed wystąpieniem uszkodzeń przez wzmaganie mechanizmów ochronnych przed uszkodzeniami.
Związek chemicznyH2S obecny jest między innymi w płynie zawartym w stawach. Co więcej, może mieć działanie przeciwzapalne. W ostatnich latach dowiedziono, że siarkowodór może obniżać ciśnienie krwi, odgrywa także ważną rolę w procesie erekcji.
3. Siarkowodór w powietrzu
Siarkowodór wydziela nieprzyjemny zgniłych jaj. Staje się on wyczuwalny, gdy jego stężenie osiąga od 0,0007 do 0,2 mg/m³. Powyżej 4 mg/m³ zapach staje się bardzo silny, a przy stężeniach przekraczających 300 mg/m³ jest niewyczuwalny z uwagi na porażenie nerwu węchowego. Jego stężenie może być niebezpieczne dla zdrowia, gdy osiąga poziom 6 mg/m³. Stężenie 100 mg/m³ prowadzi do uszkodzenia wzroku. Sulfan jest śmiertelny przy stężeniu powyżej 1 g/m³.
Niebezpieczeństwo zatrucia siarkowodorem pojawia się podczas wchodzenia do studni, studzienek kanalizacyjnych lub niewentylowanych korytarzy, a także podziemnych prac związanych z wierceniem i kopaniem studni czy opróżnianiem szamba. Cięższy od powietrza siarkowodór, który zbiera się na wyżej wymienionych powierzchniach, wytwarzają bakterie rozkładające odpadki organiczne.
4. Objawy zatrucia siarkowodorem
Siarkowodór jest substancją trującą, a jego szkodliwość jest zależna od wysokości stężenia. Ponieważ negatywny i zabójczy wpływ gazu na zdrowie został dokładnie przebadany i udowodniony, to wiadomo, że objawami lżejszego zatrucia siarkowodorem jest drapanie w gardle, kaszel, podrażnienie spojówek, mdłości i wymioty.
Długotrwały kontakt z niedużą ilością gazu wywołują ból i zawroty głowy, nudności, szybkie męczenie się, a także zmiany zapalne układu oddechowego. Przy dużym stężeniu siarkowodoru dochodzi do nagłego zatrzymania oddechu i utraty przytomności. Zabija zaczerpnięcie jednego oddechu. Przyczyną śmierci jest uduszenie.
5. Siarkowodór w wodzie
Siarkowodór może również występować w wodach pochodzenia mineralnego lub organicznego. Wówczas pochodzi głównie z rozkładu białek w warunkach beztlenowych. To właśnie przez jego obecność woda ma wyczuwalny, charakterystyczny zapach, a i zmieniony smak.
6. Jak usunąć siarkowodór z wody
Siarkowodór w wodzie pitnej to niemały problem. Co zrobić, jeśli woda śmierdzi siarkowodorem? Należy zacząć od analizy składu chemicznego wody. Jeśli zapach zgniłych jaj w wodzie towarzyszy podwyższonym stężeniom żelaza i manganu, najlepszym wyjściem jest zamontowanie odżelaziacza i odmanganiacza, które wykorzystują wstępne napowietrzanie wody.
Jeśli zaś zapach zgniłych jaj pojawia się po podgrzaniu wody, ale jest nieobecny w wodzie zimnej, być może problem tkwi w instalacji podgrzewającej wodę, na przykład w podgrzewaczu wody lub rzadko używanych odcinkach rur instalacji.
Zdecydowanie warto to sprawdzić, zdiagnozować i rozwiązać problem, by cieszyć się smaczną i zdrową wodą, a także dobrym samopoczuciem.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.