Wniosek o odszkodowanie za NOP-y po szczepieniach. Komu przysługuje rekompensata?

Od soboty 12 lutego można zgłaszać wnioski o odszkodowanie za działania niepożądane po szczepionkach przeciw COVID-19. Jak wysoką rekompensatę będzie można uzyskać i komu ona przysługuje? Wyjaśniamy krok po kroku.

1. Od teraz można składać wnioski o rekompensatę za NOP-y

Ustawa o Funduszu Kompensacyjnym Szczepień Ochronnych weszła w życie 27 stycznia 2022 roku. Jednak dopiero od 12 lutego pacjenci mogą zgłaszać wnioski o odszkodowanie za działania niepożądane po szczepieniu przeciw COVID-19.

Zobacz film: "Czy COVID będzie taką chorobą jak grypa?"

Od 28 grudnia 2020 roku, czyli od kiedy w Polsce rozpoczęła się akcja szczepień, do 11 lutego 2022 roku łącznie podano 52,4 mln dawek szczepionek. W tym czasie odnotowano 18 174 przypadków niepożądanych objawów poszczepiennych (NOP-ów), z czego ciężkie powikłania stanowiły zaledwie 3,6 proc. (518 odnotowanych przypadków, stan na 31.01.2022 r.).

Czy wszystkie osoby, które doświadczyły NOP-ów będą mogły ubiegać się o rekompensatę?

2. Rekompensaty za NOP-y. Skąd tyle kontrowersji?

Fundusz Kompensacyjny Szczepień Ochronnych jest nowością dla Polski. W pierwszym roku działania obejmie wyłącznie szczepienia przeciwko COVID-19, ale od 2023 roku będzie rozstrzygać wnioski dotyczące wszystkich obowiązkowych szczepień.

- Wcześniej wnioski o rekompensatę za NOP-y rozstrzygały wojewódzkie komisje ds. orzekania o niepożądanych zdarzeniach medycznych. Działacze społeczni i medyczni latami zabiegali o powołanie jedynego funduszu. Miała to być instytucja, która dałaby ludziom poczucie bezpieczeństwa i zachęciłaby do szczepień osoby, które się wahają - mówi prof. Joanna Zajkowska z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Jednak wizja działaczy niezupełnie pokrywa się z rzeczywistością, a forma, w jakiej będzie działał fundusz, budzi wiele kontrowersji. Po pierwsze, eksperci zarzucają, że przewidziane kwoty rekompensaty są bardzo niskie. Oprócz tego największej emocje budzi opłata w wysokości 200 zł, którą musi na początku uiścić każda osoba składająca wniosek. Pieniądze zostaną zwrócone, ale tylko w przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku.

Po fali krytyki warunek ten nieco złagodzono. Osoby w trudnej sytuacji materialnej będą mogły ubiegać się o zniesienie opłaty. Jednak powinny udowodnić swój status finansowy poprzez wykazania zaświadczenia o wysokości emerytury lub renty czy o korzystaniu ze świadczeń pomocy społecznej. Zwolnienie następuje na podstawie analizy przesłanych dokumentów.

3. Lepsze mniejsze rekompensaty niż żadne?

Zdaniem adwokat Ewy Rutkowskiej, ekspertki w dziedzinie prawa farmaceutycznego, ochrony zdrowia i odpowiedzialności za produkt, wokół funduszu kompensacyjnego panuje duże zamieszanie, a główną przyczyną tego jest niezrozumienie niuansów prawnych.

- Przede wszystkim należy wyjaśnić, że przyjmując lek lub szczepionkę, godzimy się na ewentualne skutki uboczne, jakie producent opisał w charakterystyce produktu leczniczego (ChPL) – podkreśla mecenas Rutkowska.

Innymi słowy, jeśli w ulotce producent ostrzega, że nawet w rzadkich przypadkach po podaniu szczepionki przeciw COVID-19 może wystąpić określone działanie niepożądane, jak przykładowo szok anafilaktyczny, wówczas za wystąpienie takiej reakcji już nie ponosi odpowiedzialności cywilnej.

- Dlatego uważam, że powołanie funduszu jest dobrym krokiem w kierunku pacjentów. Natomiast jeśli chodzi o wysokość rekompensat, to powiedzmy wprost: bez funduszu pacjent nie otrzymałby żadnego odszkodowania w przypadku działania niepożądanego opisanego w ulotce. Lepsze więc są takie rekompensaty niż żadne – mówi mecenas.

4. Słabe punkty funduszu. Kto nie dostanie odszkodowania?

Niestety fundusz ma też dwa słabe punkty. Po pierwsze rekompensaty są przewidziane tylko dla pacjentów, którzy doświadczyli działań niepożądanych opisanych w ulotkach. Oznacza to, że jeśli pacjent miał rzadkie lub nietypowe powikłanie, o jakim producent nie wspomina w ChPL, nie ma możliwości ubiegania się o odszkodowanie z funduszu.

Innym problemem jest wymóg hospitalizacji.

- O rekompensatę mogą ubiegać się tylko osoby, które doświadczyły szoku anafilaktycznego z koniecznością obserwacji na szpitalnym oddziale lub pacjenci, którzy wymagały co najmniej 14-dniowej hospitalizacji. Tak więc osoba, która powiedzmy, miała zakrzepicę związaną ze szczepieniem i spędziła w szpitalu 10 dni, już nie może liczyć na świadczenie z funduszu. W ten sposób istotnie zawężono ilość spraw, które będą rozpatrywane w nowym trybie, a pacjentom postawiono dosyć wysoko poprzeczkę - podkreśla Ewa Rutkowska.

Zdaniem ekspertki fakt, że fundusz nie obejmuje powikłań nieopisanych w ulotce oraz rozpatruje tylko najcięższe przypadki, powoduje, że wielu pacjentów nie będzie mieć możliwości skorzystania z uproszczonej i tańszej ścieżki, jaką jest postępowanie przed Rzecznikiem Praw Pacjenta. Bez tego pozostaną im tylko procesy sądowe, które są długotrwałe i trudne.

- Największą trudność stanowi udowodnienie w procesie sądowym związku przyczynowo skutkowego pomiędzy wykonanym szczepieniem a daną chorobą. Inne okoliczności, jak przykładowo istniejące wcześniej u pacjenta czynniki ryzyka danej choroby czy stosowane przewlekle leki, mogą być przyczynami danej choroby, którą pacjent wiąże ze szczepieniem. Wtedy nie będzie on mógł udowodnić jej związku przyczynowego z podaniem szczepionki - wyjaśnia adwokat Ewa Rutkowska.

5. Kto może ubiegać się o odszkodowanie za NOP-y po szczepieniu przeciw COVID-19?

Ustawa o Funduszu Kompensacyjnym przewiduje, że o świadczenia kompensacyjne będą mogły ubiegać się osoby, które doświadczyły NOP-ów od początku akcji szczepień przeciw COVID-19.

Odszkodowania finansowe będą przyznawane:

• 3 tys. zł w przypadku obserwacji na szpitalnym oddziale ratunkowym lub izbie przyjęć w związku z wystąpieniem wstrząsu anafilaktycznego;
• 10 tys. zł w przypadku hospitalizacji w związku z wystąpieniem wstrząsu anafilaktycznego trwającej krócej niż 14 dni;
• od 10 do 20 tys. zł w przypadku hospitalizacji trwającej od 14 dni do 30 dni;
• od 21 do 35 tys. zł w przypadku hospitalizacji trwającej od 31 dni do 50 dni;
• od 36 do 50 tys. zł w przypadku hospitalizacji trwającej od 51 dni do 70 dni;
• od 51 do 65 tys. zł w przypadku hospitalizacji trwającej od 71 dni do 90 dni;
• od 66 do 89 tys. zł w przypadku hospitalizacji trwającej od 91 dni do 120 dni;
• 100 tys. w przypadku hospitalizacji trwającej powyżej 120 dni.

Świadczenie kompensacyjne może być dodatkowo podwyższone:

• o 15 tys. w przypadku zabiegu operacyjnego w znieczuleniu ogólnym;
• o 5 tys. w przypadku zabiegu operacyjnego albo metody leczenia lub diagnostyki stwarzającej podwyższone ryzyko;
• o 10 tys. w przypadku hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii lub intensywnej opieki medycznej trwającej co najmniej 7 dni;
• o 20 tys. w przypadku hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii lub intensywnej opieki medycznej trwającej dłużej niż 30 dni.

Łączna suma świadczenia nie może być wyższa niż 100 tys. zł.

Decyzję o przyznaniu rekompensaty będzie podejmować Rzecznika Praw Pacjenta (RPP), po uzyskaniu opinii Zespołu ds. Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych. Termin na rozpatrzenie wniosku wyniesie dwa miesiące.

Jeśli pacjent uzna decyzję RPP za niesprawiedliwą, będzie mu przysługiwać możliwość złożenia skargi do sądu administracyjnego.

Niezależnie też od uzyskanego świadczenia w ramach Funduszu, osoba, która zdecyduje się na złożenie pozwu o wypłatę zadośćuczynienia lub odszkodowania, w związku z wystąpieniem działań niepożądanych po szczepieniu, będzie miała prawo do dochodzenia swoich praw w postępowaniu sądowym.

6. Jak złożyć wniosek o odszkodowanie?

Wzór wniosku o rekompensatę już jest dostępy na stronie Rzecznika Praw Pacjenta. Dokument można złożyć wersji papierowej lub drogą elektroniczną (przez platformę ePUAP lub na adres biura Rzecznika Praw Pacjenta: kancelaria@rp.gov.pl).

Oprócz uzupełnionego wniosku pacjent musi również przedstawić dokumentację medyczną:

• kopię zaświadczenia o wykonaniu szczepienia ochronnego (np. Unijny Certyfikat COVID) lub karty uodpornienia, albo kopię książeczki szczepień, albo dokumentacji medycznej, w której zostało odnotowane szczepienie;
• kopie karty informacyjnej z leczenia szpitalnego oraz pozostałej posiadanej dokumentacji medycznej;
• kopie dokumentacji leczenia lub rehabilitacji wraz z dokumentacją potwierdzającą poniesione koszty – w przypadku dochodzenia
• potwierdzenie wniesienia opłaty w wysokości 200 zł;
• oświadczenie, że w sprawie objętej wnioskiem nie toczy się lub nie zostało zakończone postępowanie przed sądem cywilnym w sprawie o zadośćuczynienie, lub odszkodowanie związane z wystąpieniem działań niepożądanych po podanej szczepionce albo podanych szczepionkach.
• Jeśli wniosek składa pełnomocnik, do wniosku należy również dołączyć oryginał pełnomocnictwa lub jego urzędowo poświadczony odpis (tzn. poświadczony przez notariusza; adwokat i radca prawny mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa).

Zobacz także: NOP-y po szczepieniu przeciw COVID-19. Po jakim preparacie było ich w Polsce najwięcej? Nowy raport

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.