Fitoestrogeny – jak działają i gdzie je znaleźć?
Fitoestrogeny to substancje pochodzenia roślinnego, tak zwane naturalne hormony. Ich budowa chemiczna oraz działanie w organizmie są zbliżone do działania estrogenów. Z tego powodu sprawdzają się u kobiet w okresie menopauzy. Wpływają także na układ sercowo-naczyniowy, układ nerwowy i układ kostny. Mogą chronić przed rozwojem wielu chorób cywilizacyjnych i nowotworowych. Gdzie je znaleźć?
1. Co to są fitoestrogeny?
Fitoestrogeny, znane także jako fitohormony, to związki pochodzenia roślinnego o budowie niesteroidowej, które swoją budową chemiczną przypominają żeńskie estrogeny wydzielane przez jajniki. Wykazują właściwości estrogenopodobne oraz działanie estrogenne, przeciwutleniające i antymutagenne.
Wyróżnia się trzy klasy fitoestrogenów. To:
- flawonoidy – przedstawicielem flawonoidów są izoflawonoidy, które dzielą się na cztery podstawowe grupy: izoflawony, izoflawanony, izoflawany i kumestany,
- lignany, do których zalicza się sekoizolaricirezinol oraz matairezinol,
- stilbeny, których przedstawicielem jest resweratrol.
Najlepiej poznane i poddane największej liczbie badań są flawonoidy (izoflawony) i lignany.
2. Jak działają fitoestrogeny?
Jak działają fitoestrogeny? Okazuje się, że działają wielokierunkowo, co wynika z ich charakteru. Mają właściwości bakteriobójcze, przeciwgrzybicze, antyoksydacyjne i przeciwnowotworowe. Badania naukowe dowodzą, że spożywanie produktów bogatych w fitoestrogeny może wiązać się z mniejszym ryzykiem zachorowania na nowotwory piersi, jelita i prostaty.
Ponadto fitoestrogeny:
- obniżają ciśnienie krwi, zapobiegają nadciśnieniu,
- wpływają na zwiększenie tolerancji na glukozę i obniżenie insulinooporności,
- obniżają poziom cholesterolu całkowitego, LDL oraz trójglicerydów, zapobiegają chorobom sercowo-naczyniowym, w tym miażdżycy; mają działanie ochronne na układ sercowo-naczyniowy,
- obniżają ryzyko osteoporozy,
- wspomagają odporność organizmu,
- chronią organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników tlenowych; mają działanie antyoksydacyjne,
- korzystnie wpływają na skórę, zapobiegają pojawianiu się zmarszczek,
- mają pozytywny wpływ na układ nerwowy.
3. Źródła fitoestrogenów
Ponieważ hormony roślinne mają pozytywny wpływ na organizm, zaleca się dostarczanie ich do organizmu wraz z dietą. Produkt najbogatszy w fitoestrogeny to zdecydowanie soja. Gdzie jeszcze można je znaleźć?
Lignany są obecnie głównie w roślinach zbożowych. Na uwagę zasługuje zwłaszcza ryż, nasiona lnu, olej lniany, kawa, nasiona słonecznika. Znaleźć je można również w cebuli, marchwi, jagodach, wiśniach, jabłkach, orzechach, nasionach sezamu, zielonej i czarnej herbacie.
Najbogatszym źródłem izoflawonów (genisteina, daidzeina, formononetyna, biochanina A, glicyteina) są głównie warzywa strączkowe, takie jak soja i jej przetwory (mąka sojowa, prażone nasiona soi, kiełki sojowe, tofu smażone, tempeh), nasiona roślin strączkowych, soczewica oraz szpinak i koniczyna czerwona, która zawiera wiele fitohormonów, w tym cztery izoflawony: genisteinę, daidzeinę, biochaninę A oraz formononetynę.
Największe ilości kumestanów występują w lucernie, nasionach soi i kiełkach. Resweratrol można znaleźć w czerwonym winie, winogronach, owocach morwy, orzechach ziemnych.
Znane są również zioła zawierające fitoestrogeny. Właściwości estrogenne ma niepokalanek pospolity, wyciąg z kozłka lekarskiego oraz szałwia lekarska. Dużą popularnością cieszą się suplementy diety z fitoestrogenami.
4. Fitoestrogeny a menopauza
Z dobroczynnych właściwości fitohormonów dostarczanych organizmowi poprzez suplementację nade wszystko korzystają kobiety w okresie menopauzy (zalecane są im fitoestrogeny w tabletkach bez recepty). Ma to związek z tym, że substancje wykazują działanie podobne do hormonów żeńskich – estrogenów.
Dlaczego warto dostarczać organizmowi fitohormony w okresie klimakterium? Ponieważ naturalne estrogeny łączą się z receptorami estrogenowymi, dzięki nim poziom hormonów w organizmie wyrównuje się (zastępują działanie estrogenów w organizmie kobiety).
Oznacza to, że ich stosowanie może łagodzić objawy menopauzy, kiedy to dochodzi do zmniejszonej produkcji hormonów – progesteronu i estrogenów. Wówczas, wskutek zaburzeń hormonalnych, pojawiają się typowe i dokuczliwe symptomy.
Kobiety w okresie przekwitania mierzą się z uderzeniami gorąca czy stanami depresyjnymi, zmęczeniem fizycznym i psychicznym, rozdrażnieniem, problemami ze snem, koncentracją i pamięcią. Typowe dla klimakterium są nieregularne miesiączki, napady duszności, kołatanie serca.
Z tego powodu fitoestrogeny są składnikami suplementów diety dla kobiet w okresie menopauzy. Leki zawierające fitoestrogeny w swoim składzie mają takie surowce jak soja, pluskwica groniasta, lignany lniane czy czerwona koniczyna.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.