Blaszka miażdżycowa – objawy, przyczyny i leczenie
Blaszka miażdżycowa to patologiczna zmiana, która tworzą się w błonie wewnętrznej ściany tętnicy. Jest skupiskiem złogów, które odkładając się w niej, z czasem wywołują nie tylko różne objawy, ale i prowadzą do poważnych chorób. Jak i dlaczego powstają? Co warto o nich wiedzieć?
1. Co to jest blaszka miażdżycowa?
Blaszka miażdżycowa to zmiana, która lokalizuje się w błonie wewnętrznej ściany tętnic. Jest charakterystyczna dla miażdżycy naczyń, która jest przewlekłą chorobą zapalną tętnic prowadząca do zwężenia ich światła.
Te patologiczne struktury występują w tętnicach wieńcowych, naczyniach krwionośnych nóg, tętnicach nerkowych, naczyniach mózgu czy aorcie. Warto wiedzieć, że w ścianie tętnicy obecne są blaszki miażdżycowe w różnym stopniu rozwoju: tak młode, jak i dojrzałe, które zwężają światło tętnicy.
Oznacza to, że blaszka miażdżycowa może pękać (dzieje się tak zwykle w przypadku młodych blaszek, które są słabo przerośnięte tkanką włóknistą), ale i stopniowo ulegać zwłóknieniu. Jak można się domyślać, rozwój tkanki włóknistej umacnia blaszkę miażdżycową i chroni ją przed pęknięciem.
2. Jak jest zbudowana blaszka miażdżycowa?
Blaszka miażdżycowa zbudowana jest z:
- warstwy powierzchownej, która składa się z włókien kolagenu i mięśni,
- rdzenia, który stanowią komórki odpowiedzialne za reakcję zapalną i złogi tłuszczowe.
Charakterystyczne dla blaszki miażdżycowej jest to, że wyrasta ze ściany tętnicy, uwypukla się do światła naczynia, co zmniejsza jego średnicę. Ma to wpływ nie tylko na jakość i kondycję naczyń. Konsekwencje dotykają także inne narządy.
Z czego powstaje blaszka miażdżycowa? Okazuje się, że z:
- cholesterolu przenikającego z krążącej krwi,
- makrofagów. To wypełnione cholesterolem monocyty, które pochłaniają gromadzący się w ścianie naczyniowej cholesterol,
- osadu wapnia,
- włóknika.
3. Dlaczego powstają blaszki miażdżycowe?
Głównymi czynnikami powstawania blaszki miażdżycowej jest zbyt duże stężenie tak zwanego złego cholesterolu (LDL), zbyt małe stężenie tak zwanego dobrego cholesterolu (HDL) oraz nieprawidłowy poziom trójglicerydów.
Czynniki, które zwiększają ryzyko miażdżycy to nadwaga, otyłość, nieodpowiednia dieta, brak ruchu i palenie papierosów, także wiek (powyżej 45 lat dla mężczyzn i ponad 55 lat kobiet). Nie bez znaczenia są geny.
Ponieważ blaszka miażdżycowa powstaje w różnych naczyniach pod wpływem odkładających się złogów tłuszczowych, które włóknieją, wapnieją i zatykają tętnice, w dużej mierze wpływa na to sposób żywienia, a konkretnie:
- za duża ilość spożywanego cholesterolu,
- za dużo tłuszczów w diecie,
- duża zawartość cukrów prostych,
- zbyt kaloryczna dieta,
- niedobór witamin (A, C, E),
- niedobór minerałów (żelaza, selenu, chromu, miedzi, magnezu),
- niedobór błonnika.
4. Blaszka miażdżycowa - objawy
Powstawanie blaszek miażdżycowych może, ale nie musi wywoływać objawów. Jest to związane ze stopniem zaawansowania patologii i miażdżycy. W przebiegu choroby, z czasem, obecność blaszek miażdżycowych w tętnicy prowadzi nie tylko do zwężenia ich światła, co utrudnia swobodny przepływ krwi, ale i jego zamknięcia, co może powodować niedokrwienie narządów zaopatrywanych przez dane naczynie.
Jak wiadomo, komórki zapalne oraz cholesterol gromadzą się w ścianie naczynia, tworząc blaszkę miażdżycową. Gdy ta zwęża naczynie o mniej niż 50%, rozpoznaje się zwężenie hemodynamicznie nieistotne. Wówczas nie pojawiają się żadne wyraźne symptomy.
W takiej sytuacji bowiem przepływ krwi jest w stanie zaspokoić potrzeby mięśnia sercowego. Gdy zwężenie średnicy światła naczynia przez blaszkę miażdżycową jest większe niż 50%, wskazuje to na zwężenie hemodynamicznie istotne.
Wówczas podczas zwiększonego obciążenia mięśnia sercowego, na przykład podczas wysiłku fizycznego czy stresu, pojawiają się różne dolegliwości. Zwężenie światła tętnicy o więcej 80% to zwężenie krytyczne.
W takiej sytuacji niedokrwienie organizmu może pojawiać się także podczas spoczynku, a niewielki wysiłek powoduje objawy dławicowe (duszność, uczucie ciężkości, zmęczenie i osłabienie, ucisk, ciężar, dławienie oraz pieczenie, ból zamostkowy).
Pojawiają się także inne dolegliwości. Na przykład uwapnione blaszki miażdżycowe w tętnicach szyjnych mogą wywoływać bóle głowy, problemy z widzeniem, zaburzenia czucia i mowy, ale i zwiększać ryzyko udaru mózgu.
Zarówno powiększenie się blaszki, jak i jej pęknięcie bądź powstanie na jej powierzchni zakrzepu prowadzi często do zawału serca wskutek zamknięcia naczynia.
5. Blaszki miażdżycowe - leczenie
W leczeniu miażdżycy wykorzystuje się:
- leki obniżające poziom złego cholesterolu we krwi (np. niacyny),
- statyny, które zmniejszają produkcję cholesterolu w organizmie,
- fibraty, które ograniczają syntezę tłuszczów w organizmie,
- leki o charakterze przeciwzapalnym.
Czy blaszki miażdżycowe można rozpuścić? Oferowane są takie zabiegi, jednak według specjalistów nie są skuteczne. Kluczowa jest farmakoterapia, odpowiednia dieta i zmiana trybu życia na bardziej higieniczny.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.