NT-proBNP- charakterystyka, zastosowanie, prawidłowe stężenie, jak się przygotować do badania
NT-proBNP to marker sercowy. Jego pełna nazwa brzmi peptyd natriuretyczny typu B, N-końcowy fragment propeptydu natriuretycznego typu B. Badanie NT-proBNP wykonuje się, jeżeli istnieje podejrzenie niewydolności serca. Podczas zawału serca obserwuje się znaczne podwyższenie NT-proBNP.
1. Charakterystyka BNP i NT-proBNP
NT-proBNP to badanie pomocne w rozpoznawaniu niewydolności serca. Hormon BNP jest wydzielany jest za pomocą komórek mięśnia sercowego (głównie przez lewą komorę). NT-pro-BNP to nic innego jak peptyd natriuretyczny, wytwarzany przede wszystkim w przedsionkach serca.
BNP i NT-proBNP to peptydy natriuretyczne, które uczestniczą w regulacji gospodarki wodno-sodowej i utrzymaniu homeostazy układu sercowo-naczyniowego. Peptydy natriuretyczne nasilają lipolizę, hamują pragnienie, a także rozkurczają mięśnie komórek gładkich.
Peptydy natriuretyczne BNP stanowią przeciwwagę dla mechanizmów neurohumoralnych uruchamianych w procesie rozwijania się niewydolności serca.
Oznaczenia BNP lub NT-proBNP mogą pomóc w rozpoznaniu niewydolności serca i ocenie jej ciężkości. Należy zaznaczyć, że jest wykonywane także podczas leczenia niewydolności serca, w celu kontrolowania terapii.
Istnieją różne przyczyny niewydolności serca. Obecnie rozpoznaje się ją na podstawie takich objawów, jak obrzęki nóg, duszność, łatwe męczenie się oraz na podstawie badań obrazowych, do których należą RTG klatki piersiowej, badania USG i echokardiografia. Mimo to niewydolność serca jest często mylona z innymi schorzeniami. Bardzo ważne jest prawidłowe oznaczenie NT pro-BNP i rozpoznanie danej choroby, ponieważ każdą z dolegliwości leczy się w inny sposób.
Badanie BNP lub NT-proBNP jest również używane do oceny ryzyka u pacjentów zgłaszających się z bólem wieńcowym. Wysoki poziom BNP jest związany z wyższym ryzykiem zgonu lub zawału serca u osób z ostrym zespołem wieńcowym.
Badanie NT pro-BNP wykonuje się równocześnie z oznaczeniem biomarkerów sercowych oraz wraz z badaniem czynnościowym płuc, w celu rozpoznania problemów z sercem oraz rozpoznania przyczyn nieprawidłowości oddechowych. Choroby serca mogą objawiać się nie tylko obrzękiem nóg, czy dusznością. Często objawiają się także zasinieniem skóry, omdleniami, kołataniem serca, częstymi bólami w klatce piersiowej.
Reasumując, badanie BNP lub NT-proBNP może być zlecone w następujących okolicznościach:
- przez lekarza ambulatorium – w przypadku objawów sugerujących niewydolność serca;
- w oddziale ratunkowym – kiedy lekarz potrzebuje szybko informacji, czy pacjent znajdujący się w ciężkim stanie choruje na niewydolność serca;
- u pacjenta leczonego z powodu niewydolności serca w celu oceny skuteczności leczenia.
2. Jak przygotować się do badania NT-proBNP ?
Do badania NT-proBNP nie trzeba się w żaden sposób przygotowywać. Może być ono przeprowadzone o dowolnej porze.
BNP i NT-proBNP oznacza się w osoczu (krew należy pobierać zgodnie z instrukcją laboratorium, uwzględniającą wymogi metody) metodami immunologicznymi, a pomiary BNP i NT-proBNP wykonuje się za pomocą zautomatyzowanego analizatora.
Wyniki badania NT-pro-BNP dostępne są bardzo szybko, gdyż maksymalny czas oczekiwania wynosi 60 minut.
3. Prawidłowe stężenie BNP
BNP i NT-proBNP ocenia się w oparciu o normy zamieszczone na wyniku. Przedziały prawidłowych stężeń BNP i NT-proBNP we krwi zależą od metody oznaczania. Stężenie BNP jest większe w starszych grupach wiekowych i u kobiet, natomiast mniejsze u osób otyłych. Przyjmuje się następujące wartości odcięcia BNP i NT-proBNP dla rozpoznania niewydolności serca:
- BNP – 100 pg/ml;
- NT-proBNP – w wieku poniżej 55 lat – 64 pg/ml dla mężczyzn, 155 pg/ml dla kobiet;
- w wieku 55-65 lat – 194 pg/ml dla mężczyzn, 222 pg/ml dla kobiet.
Wyniki badań BNP wykraczające poza górną granicę zakresu referencyjnego wskazują na niewydolność serca, przy czym poziom BNP lub NT-proBNP jest związany z ciężkością niewydolności serca. Wyższe wartości BNP mogą być związane z gorszym rokowaniem.
Poziom BNP lub NT-proBNP spada u większości pacjentów leczonych z powodu niewydolności serca przy użyciu, np. inhibitorów konwertazy angiotensyny, beta-blokerów lub diuretyków. Na stężenie BNP we krwi wpływają również kortykosteroidy, hormony tarczycy, agoniści i antagoniści układu adrenergicznego.
4. Zwiększenie stężenia NT-proBNP
BNP i NT-proBNP jest wskaźnikiem wielu chorób. Zwiększenie stężenia BNP/NT-proBNP obserwuje się w następujących stanach:
- niewydolność serca;
- zawał serca;
- nadciśnienie tętnicze;
- posocznica;
- zatorowość płucna;
- przewlekłe serce płucne;
- nadczynność tarczycy;
- zespół Cushinga;
- hiperaldosteronizm pierwotny;
- marskość wątroby z wodobrzuszem;
- niewydolność nerek;
- krwotok podpajęczynówkowy.
Podwyższenie poziomu NT pro-BNP można obserwować w czasie spożywanie niektórych leków.
5. Zastosowanie badania NT-proBNP
- Rozpoznanie niewydolności serca
PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT
Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:
- Czy będzie można przeprowadzić u mnie ablację? - odpowiada lek. Tomasz Budlewski
- O czym świadczy wskaźnik BNP po zawale serca i stentach? - odpowiada lek. Judyta Samul
- Czy taki wynik badania proBNP przy kardiomiopatii powinien mnie zaniepokoić? - odpowiada lek. Tomasz Budlewski
Stężenie BNP/NT-proBNP w osoczu wzrasta w dysfunkcji skurczowej i rozkurczowej oraz w przeroście lewej komory. Wykazano związek między stężeniem BNP/NT-proBNP, a wskaźnikami czynności lewej komory, takimi jak frakcja wyrzutowa, ciśnienie końcoworozkurczowe i ciśnienie zaklinowania w tętnicy płucnej. Oznaczanie BNP/NT-proBNP nie spełnia wymogów testów przesiewowych w kierunku niewydolności serca w populacji ogólnej, ale badanie BNP/NT-proBNP jest zalecane u chorych z podejrzeniem niewydolności serca, szczególnie, gdy objawy są niecharakterystyczne lub trudne do interpretacji, np. przy współistnieniu chorób układu oddechowego, kiedy istnieje potrzeba różnicowania sercowych i pozasercowych przyczyn duszności.
Stężenia BNP/NT-proBNP poniżej wartości odcięcia wykluczają niewydolność serca z prawdopodobieństwem 90-100% i wskazują na konieczność ukierunkowania diagnostyki na inne przyczyny obserwowanych objawów. Natomiast stężenia BNP/NT-proBNP powyżej wartości odcięcia przemawiają za rozpoznaniem niewydolności serca i stanowią wskazanie do pełnej diagnostyki w tym kierunku. Oznaczanie BNP/NT-proBNP w początkowym etapie diagnostyki niewydolności serca jest szczególnie przydatne tam, gdzie specjalistyczne badania kardiologiczne (przede wszystkim echokardiografia) są trudno dostępne. Za przydatne uważa się również oznaczanie BNP/NT-proBNP w celu wykrycia dysfunkcji skurczowej lewej komory w grupach dużego ryzyka (przebyty zawał serca, cukrzyca, wieloletnie nadciśnienie tętnicze).
- Ocena rokowania i monitorowanie leczenia niewydolności serca
Zwiększone stężenie BNP/NT-proBNP jest predyktorem niekorzystnego przebiegu choroby, konieczności hospitalizacji oraz zgonu sercowego. Oznaczenia BNP/NT-proBNP mogą, obok oceny klinicznej, służyć do wyodrębnienia chorych z zaawansowaną niewydolnością serca kwalifikujących się do przeszczepu serca. Oszacowanie w ten sam sposób ryzyka nagłej śmierci sercowej ułatwia kwalifikację do wszczepiania kardiowertera-defibrylatora. Wyjściowo zwiększone stężenie BNP/NT-proBNP zmniejsza się szybko w trakcie leczenia niewydolności serca. Na przeszkodzie wykorzystaniu oznaczeń BNP/NT-proBNP w monitorowaniu leczenia oraz określeniu wartości docelowych stoi duża zmienność stężenia BNP/NT-proBNP u leczonych chorych i wpływ niektórych leków na stężenie BNP/NT-proBNP. Niemniej jednak oznaczanie BNP/NT-proBNP jest użyteczne w monitorowaniu przebiegu choroby.
- Ocena ryzyka w ostrych zespołach wieńcowych
U chorych z ostrym zespołem wieńcowym (OZW) BNP/NT-proBNP są wydzielane przez nieuszkodzone komórki mięśniowe serca w reakcji na zwiększenie napięcia ścian przedsionków i komór serca. Wzrost stężenia BNP/NT-proBNP odzwierciedla rozległość i nasilenie niedotlenienia mięśnia sercowego i towarzyszącego mu upośledzenia kurczliwości. Zwiększone stężenie BNP/NT-proBNP jest we wszystkich postaciach OZW niezależnie związane z ryzykiem niewydolności serca i zgonu.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.