I ty zostań dawcą szpiku
Pobieranie szpiku kostnego jest zupełnie bezbolesne i bezpieczne dla dawcy. Mimo to, niektórzy wciąż mają dużo obaw wynikających z niewiedzy na temat pobierania komórek macierzystych (potocznie szpiku kostnego). Żeby przybliżyć ludziom zagadnienie, wyjaśniamy jak wygląda pobieranie szpiku, jakie metody są do tego wykorzystywane i czy pobieranie szpiku jest bezpieczne dla dawcy. Być może poszerzenie wiedzy na ten temat spowoduje większe zainteresowanie problemem.
1. Mity na temat pobierania szpiku kostnego
Istnieje przekonanie, że dawstwo szpiku to zastrzyk w kręgosłup i spowodowany tym paraliż. To nieprawda. Ratując komuś życie przez oddanie szpiku kostnego, nie narażamy swojego. W Polsce mało ludzi decyduje się na zostanie dawcą szpiku, ponieważ obawiają się kosztów z tym związanych. Tymczasem jest to zupełnie bezpłatne. Jakiekolwiek koszty są pokrywane przez Fundację DKMS. Potencjalny dawca musi jedynie się zarejestrować i poddać badaniu materiału genetycznego (wymaz śliny z policzka lub pobranie 4 ml krwi) w celu ustalenia zgodności antygenowej.
Jeśli osoba zainteresowana oddaniem szpiku zechce wesprzeć Fundację finansowo i pokryć dalsze koszty badania, będzie to duża pomoc. Jednak nie jest to warunek konieczny. Dawcy szpiku są wolontariuszami, dlatego na etapie pobrania komórek macierzystych z krwi obwodowej lub szpiku z talerza kości biodrowej, dawca nie jest obciążany finansowo, ani też nie pobiera z tego tytułu wynagrodzenia. Dodatkowo, Fundacja pokrywa koszty związane z dojazdem, pobytem w hotelu, koszty nieobecności w pracy w czasie zabiegu, itd.
2. Metody pobierania szpiku kostnego
Istnieją dwie metody pobierania komórek macierzystych. Pierwsza to pobieranie komórek macierzystych z krwi obwodowej, druga to pobranie szpiku z talerza kości biodrowej. Metodę wybiera lekarz. Potencjalny dawca, przed przystąpieniem do oddawania szpiku, musi przejść badania oceniające jego stan zdrowia, zarówno pod kątem bezpieczeństwa dla dawcy, jak i samego pacjenta.
Jeżeli badania wypadną pomyślnie, można rozpocząć przygotowanie do przeszczepu. Pacjent na pięć dni przed zabiegiem dostaje chemię, która maksymalnie obniży jego odporność. Zwiększy to szanse na przyjęcie obcych komórek przez organizm chorego. Na tym etapie dawca nie powinien zrezygnować, ponieważ jeżeli nie doszłoby do przeszczepu życie chorego byłoby poważnie zagrożone.
Jeżeli lekarz zdecyduje się pobrać komórki macierzyste z krwi obwodowej, dawca przez pięć dni musi przyjmować zastrzyki stymulujące produkcję komórek macierzystych szpiku, które przedostają się do krwi obwodowej i są z stamtąd pobierane. Zastrzyki wykonuje sobie dwa razy dziennie sam dawca, igłę wbija poniżej pośladków lub w brzuch. Zastrzyk nie boli, ponieważ igłą jest bardzo cieniutka i ma długość 1 centymetra. Pobieranie komórek macierzystych odbywa się przez aferazę. Dawca siedzi lub leży, jedną igłę ma wbitą w zgięcie łokciowe, a drugą w nadgarstek. Zabieg trwa około 4 godzin. Po kilku godzinach dawca może normalnie funkcjonować.
Pobieranie szpiku kostnego z talerza kości biodrowej wymaga już dwudniowego pobytu w szpitalu. Dawca otrzymuje pełne znieczulenie. Zabieg z narkozą trwa godzinę. Pacjent leży na brzuchu, a dwóch lekarzy pobiera szpik z talerza kości biodrowej. Dzień po zabiegu, pacjent może wrócić do domu. Szpik szybko się regeneruje (ok. 2 tygodnie).
2.1. Kto może zostać dawcą?
Dawcą szpiku kostnego może zostać każda osoba znajdująca się pomiędzy 18 a 55 rokiem życia, ważąca minimum 50 kilogramów i nie mająca dużej nadwagi. Kobiety w ciąży, które wcześniej zgłosiły się do rejestracji są blokowane do 6 miesiąca po porodzie.
Więcej informacji na www.dkms.pl lub pod numerem telefonu 22 33101 47.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.