Diagnostyka i leczenie anemii z niedoboru żelaza
Aby rozpoznać niedokrwistość, lekarz musi wykonać wiele badań i na na ich podstawie oraz na podstawie szczegółowego wywiadu wdrożyć odpowiednie leczenie. Najczęściej wykonuje się oznaczenie parametrów krwi – morfologię, oraz oznacza poziom żelaza (Fe) w surowicy.
1. Morfologia krwi
Morfologia krwi obwodowej zawiera informacje na temat ilości i objętości krwinek czerwonych, ilości krwinek białych oraz płytek krwi, a także informuje o stężeniu hemoglobiny w surowicy krwi oraz w samej krwince czerwonej. Należy pamiętać, że poziom żelaza w surowicy oznacza się rano (stężenie żelaza waha się w ciągu doby, uzyskując najwyższe stężenie w godzinach porannych, kiedy to jest ono o 20 proc. wyższe niż wieczorem), na czczo.
Do prawidłowego rozpoznania niedokrwistości z niedoboru żelaza często potrzebne jest wykonanie innych badań, takich jak gastroskopia, kolonoskopia, USG jamy brzusznej lub badanie ginekologiczne. Pozwalają one na określenie przyczyny anemii, w tym odnalezienie źródła krwawienia.
2. Zmiany w morfologii krwi w przypadku anemii
- zmniejszenie ilości erytrocytów,
- zmniejszenie objętości erytrocytów,
- spadek hematokrytu (procentowa zawartość krwinek czerwonych we krwi),
- spadek średniego stężenia hemoglobiny w krwince oraz surowicy.
Spadek objętości erytrocytów związany jest z pogorszeniem syntezy hemoglobiny – powstaje jej mniej, niż powinno. Nowo tworzone krwinki mają mniejszą objętość oraz często nieprawidłowy kształt. Spadek hemoglobiny w krwince i surowicy wiąże się również z upośledzeniem jej tworzenia.
Przykładowy wynik morfologii krwi pacjenta z anemią z niedoboru żelaza
Wbc – 4.500/µl
RBC – 2.900.000/µl
Hgb - 7.9 g/dl
HCT – 32%
MCH – 25 pg
MCHC – 29 g/dl
MCV – 75 fl
Plt - 220.000/µl
Leczenie opiera się na usunięciu przyczyny niedokrwistości i uzupełnieniu niedoboru żelaza w ustroju. Żelazo w postaci preparatów doustnych wchłania się w początkowych odcinkach przewodu pokarmowego – dwunastnicy oraz części jelita cienkiego. Należy pamiętać, aby przyjmować je przed posiłkiem, ponieważ niektóre pokarmy utrudniają wchłanianie żelaza. Prawidłowe wchłanianie żelaza może być zaburzone, gdy w Twojej diecie jest dużo: grochu, kasz, orzechów oraz herbaty i kakao.
Wchłanianie żelaza poprawia się w środowisku kwaśnym, więc zaleca się przyjmowanie go wraz z kwasem askorbinowym, czyli znaną nam wszystkim witaminą C. Wystarczająca dawka to 250 mg na dobę. Preparatów żelaza nie należy popijać mlekiem, ponieważ zmniejsza ono kwaśność treści żołądka, a co za tym idzie – pogarsza wchłanianie żelaza.
Przyjmowanie preparatów żelaza należy kontynuować około pół roku od momentu unormowania parametrów krwi obwodowej. Organizm musi uzupełnić zapasy tego pierwiastka, więc nie przerywaj leczenia bez konsultacji z lekarzem.
Leczenie żelazem może zabarwić Twój stolec na czarno.Objawami niepożądanymi, występującymi najczęściej w trakcie leczenia preparatami żelaza, są dolegliwości ze strony jamy brzusznej oraz zmiana zabarwienia stolca na czarny. Jest to związane z obecnością w stolcu siarczków żelaza i jest wykładnikiem tego, czy preparat jest przyjmowany regularnie, czy nie. Ze strony układu pokarmowego możemy spodziewać się nudności, zaparć lub biegunek. Czasami pojawiają się bolesne skurcze przewodu pokarmowego. Objawy te mogą mieć różne nasilenie, w zależności od przyjmowanego preparatu.
3. Dieta bogata w żelazo
Najbogatszymi produktami spożywczymi są:
- podroby,
- ostrygi,
- rośliny strączkowe,
- wieprzowina.
Średnią ilość żelaza zawierają:
- drób,
- jaja,
- produkty zbożowe,
- niektóre warzywa (buraki, boćwina oraz zielony groszek).
Niewielką ilość żelaza łatwo przyswajalnego zawierają:
- mleko i jego przetwory,
- ryby,
- ziemniaki oraz większość warzyw i owoców.
Wchłanianie żelaza jest obniżane przez jony wapnia, dlatego nie popijaj tabletek żelaza mlekiem ani jogurtem. Błonnik (otręby, celuloza), salicylany (popularna aspirna), kwas szczawiowy oraz tanina zawarta w herbacie ograniczają wchłanianie żelaza. Żelazo, tak jak inne leki, należy popijać wodą.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.