Prawdy i mity na temat grypy

Grypa to choroba, która nie zawsze jest odpowiednio rozpoznana, a co za tym idzie, leczona w odpowiedni sposób. Diagnoza powinna być postawiona na podstawie badań wykrywających wirusa grypy. Leczenie grypy powinno odbywać się za pomocą leków dostępnych na receptę. Aby uniknąć zachorowania, warto rozważyć zaszczepienie się przeciw grypie.

1. Jak wygląda leczenie grypy?

Jak donosi Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz Advisory Committee, od wielu lat w leczeniu grypy wykorzystuje się leki przeciwgrypowe nowej generacji (inhibitory neuraminidazy) – są one dostępne wyłącznie na receptę. Leki tego typu są stosowane zarówno w leczeniu, jak i profilaktyce grypy.

Pacjentom chorym na grypę sezonową leki nowej generacji podaje się po uzyskaniu wyników badań laboratoryjnych, wskazujących na zakażenie wirusem grypy. Potwierdzenie przyczyny choroby ma kluczowe znaczenie, pozwala bowiem na zmniejszenie ryzyka powstania szczepów wirusa opornych na działanie tych leków.

Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"

Skuteczność leczenia grypy zależy od czasu podania leków. Preparaty nowej generacji należy przyjąć w ciągu 36 (max. 48) godzin od zdiagnozowania choroby na podstawie badań laboratoryjnych. Optymalnym działaniem jest jednak niedopuszczenie do zachorowania – w tym celu warto zaszczepić się przeciw grypie.

2. Czy w czasie leczenia grypy warto brać witaminę C?

Przeprowadzone dotąd badania naukowe nie wskazują na rolę witaminy C w procesie leczenia grypy. Można ją przyjmować, ale w żaden sposób nie zmienia to przebiegu choroby.

3. Czy leki dostępne bez recepty (tzw. OTC) mają wpływ na leczenie grypy?

Preparaty OTC cieszą się dużą popularnością, należy jednak pamiętać, że mimo redukcji objawów grypy, nie wpływają one na przyczynę choroby, czyli wirus grypy. W żaden sposób nie są również w stanie zmniejszyć ryzyka komplikacji wielonarządowych grypy.

4. Jak odróżnić grypę od przeziębienia?

Rozpoznanie grypy może stanowić niemałe wyzwanie, objawy tej choroby nie są bowiem specyficzne. Niektóre objawy kliniczne grypy mogą być wywołane przez wirusy grypopodobne (wyróżnia się ich ponad 200). Typowe symptomy grypy to:

• nagłe pojawienie się objawów,
• wysoka gorączka (powyżej 39°C), utrzymująca się przez 1-2 dni,
• ból głowy, mięśni i stawów,
• dreszcze,
• kichanie,
• osłabienie,
• ból gardła,
• zapalenie błony śluzowej nosa,
• suchy, napadowy kaszel,
• uczucie ogólnego rozbicia.

Z kolei przeziębienie objawia się osłabieniem, mniejszą drożnością nosa, bólem oczu, średnim zmęczeniem i kaszlem. Ból głowy, spadek apetytu, gorączka i stan podgorączkowy to rzadkość w czasie przeziębienia.

5. Czy grypę można zdiagnozować w warunkach domowych?

Objawy kliniczne wystarczą do postawienia diagnozy grypy, ale tylko w okresie epidemii. Zwykle konieczne są badania laboratoryjne. Można skorzystać także z szybkich testów przyłóżkowych, których wynik jest gotowy w 15 minut. Testy tego typu nie są tak samo czułe i specyficzne jak badania specjalistyczne wykonywane w laboratorium, ale mogą być przydatne.

Badania są przeprowadzane przy wykorzystaniu materiału pobranego z nosa, gardła, nosogardzieli, płynu mózgowo-rdzeniowego, z wysięku z ucha środkowego lub z materiału biopsyjnego. Infekcja wywołana przez wirus grypy może być rozpoznana za pomocą różnych metod, na przykład technik biologii molekularnej.

6. Kiedy chory na grypę przestaje zarażać innych?

Jeśli pacjent jest dorosły, może zakażać osoby ze swojego otoczenia przez 3-5 dni od momentu wystąpienia objawów grypy. W przypadku dzieci mówimy o 7 dniach.

7. Jak dochodzi do zakażenia grypą?

Do zakażenia wirusem grypy dochodzi podczas bezpośredniego kontaktu z chorym w mikroskopijnych wydzielinach z dróg oddechowych obecny jest bowiem wirus. W objawowym okresie grypy wirus cechuje się optymalną zakaźnością.

8. Czy grypę warto leczyć antybiotykami?

Antybiotyki to leki zwalczające bakterie, a nie wirusy, dlatego nie znajdują zastosowania w leczeniu grypy.

9. Czy szczepionka z zeszłego roku może pomóc w profilaktyce grypy?

Mimo iż szczepy wirusów grypy ulegają mutacji, w szczepionkach przeciw grypie znajdują się szczepy zgodne w niemal 100% z tymi, które pojawią się w kolejnym sezonie epidemicznym. Jest to możliwe dzięki zdobyczom medycyny – technikom biologii molekularnej.

10. Jak uchronić się przed grypą?

Światowa Organizacja Zdrowia i ACIP zalecają, by wszystkie osoby, zwłaszcza te z grupy wysokiego ryzyka, szczepiły się przeciw grypie. Jest to najtańsza i najbardziej skuteczna metoda profilaktyki tej choroby.

11. Kiedy zaszczepić się przeciw grypie?

Przeciwko grypie można zaszczepić się w dowolnym momencie, jednak zaleca się, by osoby szczególnie narażone na zachorowanie poddały się szczepieniu możliwie szybko po pojawieniu się nowej szczepionki w aptekach. Wirus grypy wykazuje się dużą zmiennością, dlatego tak ważne jest szczepienie się co sezon epidemiczny. Decyzję o podaniu szczepionki podejmuje lekarz – pacjent nie powinien być w tym czasie poddawany leczeniu (np. antybiotykiem) lub być po innym szczepieniu.

12. Szczepienia przeciw grypie w Polsce

Statystyki są alarmujące – wśród krajów europejskich Polska zajmuje przedostatnie miejsce pod względem odsetka osób szczepionych przeciw grypie. Z każdym rokiem maleje liczba szczepionych osób, mimo iż WHO zaleca objęcie szczepieniami możliwie dużej liczby mieszkańców. Od lat urzędy marszałkowskie prowadzą bezpłatne akcje szczepień dla osób po 64 roku życia.

13. Dlaczego Polacy niechętnie korzystają ze szczepionek przeciwgrypowych?

Małe zainteresowanie szczepieniami może być wynikiem niskiej świadomości społecznej Polaków, niewiedzy na temat rodzajów szczepionek i możliwych komplikacji grypy. Wiele osób obawia się skutków ubocznych szczepionek, nie zdając sobie sprawy z faktu, iż szczepionki podawane w naszym kraju zawierają fragment wirusa niezdolny do namnażania się w organizmie człowieka.

14. Czy szczepionki przeciw grypie są skuteczne?

Szczepionki wzbudzają dużo kontrowersji – niektórzy są zdania, iż są one nieskuteczne i niepotrzebne. Należy jednak uświadomić sobie, że dzięki szczepieniom udało się wyeliminować wiele groźnych chorób lub doprowadzić do złagodzenia ich przebiegu. Szczepionka przeciw grypie nie jest wyjątkiem – skutecznie zmniejsza ryzyko zachorowania na tę chorobę.

Tekst powstał na podstawie materiałów przygotowanych przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.