Składniki istotne dla funkcjonowania gruczołu tarczowego. Fragment z książki "S.O.S dla tarczycy. Dieta w Hashimoto''
Ze względu na immunologiczne podłoże choroby Hashimoto i przewlekły stan zapalny toczący się w organizmie zastosowana dieta powinna mieć silne cechy przeciwzapalne i eliminujące potencjalne antygeny pokarmowe, które mogą wywołać produkcję przeciwciał oraz wchodzić w reakcję krzyżową z tkanką tarczycową, co zwiększa prawdopodobieństwo nadwrażliwości i pobudzenia układu immunologicznego przeciwko własnym tkankom.
Z tego względu odpowiedni dobór, a także eliminacja pewnych składników odżywczych okazują się kluczowe dla utrzymania prawidłowej struktury gruczołu, opóźnienia procesu jego destrukcji, a także polepszenia samopoczucia samego chorego.
1. Żelazo
Żelazo jest istotnym mikroelementem dla osób cierpiących na zaburzenia funkcji tarczycy, gdyż składnik ten wchodzi w skład enzymu nazywanego tarczycową peroksydazą jodującą. Odpowiednia ilość żelaza w ustroju jest warunkiem koniecznym do prawidłowego funkcjonowania tego enzymu, a tym samym, do niezaburzonej pracy gruczołu tarczowego. Ciągła i sprawna praca enzymu peroksydazy tarczycowej powoduje aktywację cyklu przemian tyreoglobuliny w tyroksynę i trójjodotyroninę. Dodatkowo pierwiastek ten ma również złożony wpływ na prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego.
Do najdokładniej opisanych powiązań należy wprost proporcjonalna zależność pomiędzy stężeniem tego pierwiastka w organizmie, a aktywacją i namnażaniem się limfocytów, jak również udział makrofagów w metabolizmie ustrojowej puli żelaza. Z uwagi na fakt, iż prawidłowe działanie tarczycy, jak również odpowiednie poziomy stężeń T3 i T4 w ustroju są ściśle związane z odpowiednim stężeniem żelaza we krwi, niepożądany jest stan niedoboru tego mikroelementu. Powoduje on spowolnienie tempa syntezy hormonów tarczycowych oraz spadek wydajności procesu konwersji T4 w T3. Zmniejszenie stężenia żelaza we krwi przyczynia się także do zwiększenia syntezy i uwalniania do krwioobiegu TSH, jak również zwiększenia objętości całego gruczołu. (...)
2. Cynk
Cynk należy do składników odżywczych, które zaliczyć można do mikroelementów. Są one inaczej nazywane pierwiastkami śladowymi, gdyż ich stężenie w organizmie człowieka jest mniejsze niż 0,01%, a zapotrzebowanie na nie wynosi poniżej 100 mg/osobę/dzień. Cynk pełni w organizmie wiele istotnych funkcji. Choć o jego niezbędności dla człowieka wiadomo dopiero od 1957 roku, to według współczesnej literatury nie brakuje danych naukowych potwierdzających jego kluczowy wpływ na prawidłowe funkcjonowanie każdej komórki człowieka.
Pierwiastek ten pełni ważną rolę stabilizującą i strukturalną, a także katalizuje wiele przemian chemicznych jako składnik ponad 300 enzymów biorących pośredni lub bezpośredni udział m. in. w przemianach białek, tłuszczów, kwasów nukleinowych czy węglowodanów. Potwierdzeniem wielokierunkowego działania cynku jest także jego udowodniony wpływ na funkcjonowanie gruczołu oraz kontrola produkcji i wydzielania hormonów tarczycy, głównie tyroksyny. Składnik ten stanowi element białek receptorowych trójjodotyroniny, a gdy jego stężenie w organizmie spada, powoduje to zaburzenie wiązania się T3 do swego receptora.
Tak więc ogólnym skutkiem niedoboru cynku w organizmie jest obniżone stężenie hormonów tarczycy T3 i T4 we krwi, co prowadzi do rozwoju objawów niedoczynności tego narządu i obniżenia poziomu metabolizmu. Upośledzeniu ulega także funkcja obronna układu odpornościowego. Brak cynku w diecie i obniżenie jego stężenia w organizmie powoduje zmniejszenie chemotaksji neutrofili, upośledzenie właściwości żernych makrofagów, zaburzenie procesów powstawania i neutralizacji reaktywnych form tlenu. (...)
3. Selen
Selen odkryto w postaci aminokwasu: selenocysteiny, jako składową cząsteczek białek zwanych selenopoteidami. W organizmie pełni on wiele różnorodnych funkcji: jest bardzo silnym przeciwutleniaczem oraz składnikiem budulcowym kości, zwalcza wolne rodniki i spowalnia procesy starzenia, reguluje płodność jako składnik ejakulatu, jest składnikiem budulcowym wielu selenobiałek i enzymów, a co najważniejsze - warunkuje prawidłową odpowiedź immunologiczną. Selen jest niezwykle istotnym składnikiem również dla prawidłowego funkcjonowania gruczołu tarczowego.
Narząd ten charakteryzuje się dużym stężeniem tego pierwiastka w swojej strukturze. Poziom ten utrzymywany jest przez organizm nawet w warunkach niedoboru. Białkowa pochodna selenu - selenocysteina jest składnikiem niezbędnym dla prawidłowego funkcjonowania enzymów biorących udział w metabolizmie hormonów gruczołu tarczowego oraz znacznej ilości innych selenobiałek, których funkcje nie są wciąż do końca poznane. Ważna funkcja omawianego mikroelementu wynika głównie z faktu, iż enzymy te katalizują reakcję konwersji hormonów tarczycy w tkankach obwodowych, a także w samym gruczole tarczowym.
Prawidłowa podaż selenu jest niezwykle istotna w przebiegu choroby Hashimoto, gdyż wpływa na poprawną odpowiedź układu immunologicznego. Mikroelement ten odpowiedzialny jest za wzrost namnażania się limfocytów T, wzmocnienie odpowiedzi odpornościowej na antygeny, jak również nasilenie aktywności komórek NK i limfocytów cytotoksycznych. Selen jest odpowiedzialny również za spowolnienie procesów osłabiających odpowiedź immunologiczną, które wynikają ze starzenia się organizmu. Niedobór selenu niekorzystnie wpływa także na samopoczucie, behawioryzm i funkcje poznawcze osób cierpiących na limfocytarne zapalenie tarczycy typu Hashimoto. (...)
4. Jod
Nasz organizm zawiera 15-20 mg jodu. Zdecydowana większość, czyli aż 80% jodu zawartego w ustroju, znajduje się w tarczycy. Nie jest on syntetyzowany przez organizm człowieka i musi być dostarczony wraz z pożywieniem. Wchłaniany jest w postaci jodków szybko i prawie całkowicie w jelitach, lecz także może być absorbowany przed błony śluzowe dróg oddechowych z powietrza i przez skórę. Stamtąd przedostaje się do osocza, skąd wychwytywany jest przez gruczoł tarczowy dzięki mechanizmowi zwanemu „pompą jodową”. Jod jest składnikiem niezbędnym do biosyntezy najważniejszych hormonów tarczycy: T3 i T4, które są konieczne dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania mózgu, układu nerwowego, przysadki, układu mięśniowego, serca i narządów miąższowych. Deficyty jodu powodują poważne zaburzenia funkcjonowania wielu układów i narządów.
Niedobór tego pierwiastka prowadzi do niewystarczającej produkcji T3 i T4, co początkowo objawia się zwiększonym stężeniem hormonu tyreotropowego (TSH), a następnie obniżeniem poziomu hormonów tarczycy. Dodatkowo deficyt jodu w organizmie może pogłębiać niedobór innych pierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania gruczołu tarczowego: witaminy A, cynku, żelaza i selenu. (...)
5. Witamina C i D
Witamina C jest antyoksydantem występującym w owocach i warzywach. Uważa się również, że ten składnik diety może zapobiegać powstawaniu stresu oksydacyjnego, manifestującego się takimi przewlekłymi stanami chorobowymi, jak: nowotwory, choroba sercowo-naczyniowa, nadciśnienie tętnicze, udar mózgu, cukrzyca typu 2 oraz choroby neurodegeneracyjne. Stres oksydacyjny jest również odpowiedzialny za komplikacje w przebiegu choroby Hashimoto.
Witamina C zwiększa namnażanie się i aktywność żerną makrofagów, z tego względu jest składnikiem silnie wspierającym i regulującym funkcje odpornościowe. Utrzymywanie jej prawidłowego stężenia w organizmie osób z niedoczynnością tarczycy znacząco opóźnia proces destrukcji gruczołu tarczowego. Bogatym źródłem witaminy C są świeże owoce i jarzyny, zwłaszcza porzeczki, truskawki, owoce cytrusowe, pietruszka, szpinak i rzeżucha. Produkty te powinny stać się codziennym elementem zwyczajowej diety chorych.
Witamina D ma również bardzo istotne znaczenie w chorobach tarczycy na tle autoimmunologicznym. Stymulując system immunologiczny, wpływa na regulację namnażania się i różnicowania komórek, a także zmniejsza produkcję substancji prozapalnych. Poza tym witamina D jest niezbędna w utrzymaniu homeostazy wapniowo-fosforanowej oraz prawidłowej mineralizacji kości, a także determinuje właściwe funkcjonowanie układu endokrynnego, nerwowego czy mięśniowego. (...)
Fragment pochodzi z książki "S.O.S dla tarczycy. Dieta w Hashimoto'' autorstwa Anny Kowalczyk i Tomasza Antoniszyna.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.