Zespół Dubina i Johnsona – przyczyny, objawy i leczenie

Zespół Dubina i Johnsona jest chorobą wątroby, w przebiegu której obserwuje się zwiększone stężenie sprzężonej bilirubiny we krwi. Jej objawem jest żółtaczka, zaś przyczyną mutacja genetyczna. Czy choroba jest groźna? Na czym polega jej leczenie?

1. Co to jest zespół Dubina i Johnsona?

Zespół Dubina i Johnsona (ang. Dubin-Johnson syndrome, DJS, hyperbilirubinemia typu II) to rzadka i łagodna, genetycznie uwarunkowana choroba wątroby, która przebiega ze zwiększonym stężeniem bilirubiny we krwi. Bilirubina to pomarańczowy barwnik nadający kolor między innymi wytwarzanej przez wątrobę żółci. Prawidłowy poziom bilirubiny w surowicy krwi człowieka wynosi od 0,3 do 1,0 mg/dl lub 5,1–17,0 μmol/l.

W większości przypadków zespół Dubina-Johnsona rozpoznaje się w drugiej dekadzie życia, u obu płci, przy czym jej początek jest wcześniejszy u mężczyzn. Po raz pierwszy chorobę opisano w 1954 roku.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Dlaczego warto robić screening?"

Zespół Dubina i Johnsona a inne hiperbilirubinemie

Zespół Dubina i Johnsona zalicza się do hiperbilirubinemii, to jest chorób przebiegających ze zwiększonym stężeniem bilirubiny we krwi, która jest produktem rozpadu krwinek czerwonych. W prawidłowych warunkach wydalana jest przez wątrobę do żółci.

Do hiperbilirubinemii zalicza się także:

• zespół Gilberta (ang. Gilbert's syndrome). To uwarunkowana genetycznie choroba metaboliczna związana z zaburzeniem metabolizmu bilirubiny w wątrobie. Jest spowodowana mutacją genu UGT1A1 w locus 2 q37. To skutkuje zaburzeniem sprzęgania bilirubiny w hepatocytach. Choroba zwykle nie wywołuje żadnych objawów, a podwyższony poziom bilirubiny rozpoznaje się zwykle przypadkowo. Okresowo może pojawić się żółtaczka z objawami grypopodobnymi,
• zespół Rotora (ang. Rotor syndrome; hyperbilirubinemia, Rotor type) to rzadki genetycznie uwarunkowany zespół chorobowy o dziedziczeniu autosomalnym recesywnym. Jej istotą jest nadmiar bilirubiny sprzężonej, nie dochodzi jednak do odkładania czarnego barwnika w wątrobie. W obrazie klinicznym bardzo przypomina zespół Dubina-Johnsona,
• zespół Criglera-Najjara (CNS, z ang. Crigler-Najjar syndrome) to rzadka choroba uwarunkowana genetycznie, będąca przyczyną ciężkiej żółtaczki u niemowląt. Objawia się w pierwszych dniach życia. Wyróżnia się dwa typy choroby, przy czym zespół Criglera-Najjara typu I cechuje się bardziej natężoną żółtaczką i oznacza trudniejsze leczenie.

2. Przyczyny i objawy zespołu Dubina i Johnsona

Zespół Dubina i Johnsona to choroba dziedziczona autosomalnie recesywnie. Odpowiada za nią mutacja w białku transportowym odpowiedzialnym za przemieszczanie bilirubiny z krwi przez komórki wątroby do żółci, która następnie opuszcza organizm z kałem.

Konsekwencją mutacji genu ABCC2 jest zaburzenie transportu sprzężonej bilirubiny do kanalików żółciowych (jego aktywność jest obniżona bądź w ogóle nie występuje). Skutkiem patologii jest gromadzenie bilirubiny w organizmie. To powoduje stan zwany hiperbilirubinemią. Pozostający i gromadzący się w wątrobie barwnik nadaje jej czarne zabarwienie.

Wzrost stężenia bilirubiny i nagromadzenia się jej w surowicy krwi oraz tkankach organizmu może powodować zażółcenie skóry i twardówki oka, czyli żółtaczkę. Typowe w jej przebiegu jest także ciemne zabarwienie moczu, świąd skóry oraz odbarwienie stolca.

U większości pacjentów z zespołem Dubina i Johnsona nie pojawiają się żadne objawy. Rzadko występuje łagodna żółtaczka, której towarzyszy osłabienie, gorączka i bóle w nadbrzuszu, także powiększenie wątroby i śledziony. Nie obserwuje się charakterystycznego dla niej świądu skóry.

3. Rozpoznanie i leczenie

Diagnostyka zespołu Dubina i Johnsona obejmuje badania laboratoryjne z krwi, w których oznacza się bilirubinę sprzężoną (u pacjentów z DJS jej poziom wzrasta do 6 mg/dl). Aby potwierdzić rozpoznanie, dożylnie podaje się bromosulfoftaleinę, którą wyłapują komórki wątroby (łączy się z zalegającym barwnikiem).

Zespół Dubina i Johnsona cechuje się nie tylko podwyższonym stężeniem bilirubiny w surowicy krwi (głównie sprzężonej), ale i zmniejszonym wydalaniem koproporfiryn z moczem. Testy czynnościowe wątroby, czyli aminotransferaza asparaginianowa (ASPAT), aminotransferaza alaninowa (ALAT) są prawidłowe.

Hyperbilirubinemia typu II ma dobre rokowanie i łagodny przebieg, nie prowadzi do zwłóknienia ani marskości wątroby. Leczenie nie jest konieczne. Ważne jest, by zwracać uwagę na czynniki, które mogą wpływać na zaburzenia wątroby i dróg żółciowych (trzeba np. ograniczyć spożywanie alkoholu).

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.