Łojotokowe zapalenie skóry – przyczyny, objawy i leczenie
Łojotokowe zapalenie skóry to przewlekła, nawracająca choroba skóry. Cechuje się łuszczącą skórą na twarzy, we włosach i innych miejscach ciała. Jej przyczyną jest nadmierna aktywność gruczołów łojowych i współistniejące zakażenie grzybem drożdżopodobnym Malassezia furfur. Według specjalistów ŁZS może być także wywołane zaburzeniami ze strony układu odpornościowego. Na czym polega leczenie?
1. Co to jest łojotokowe zapalenie skóry
Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) to przewlekła, nawracająca choroba dermatologiczna. Kogo dotyczy? Choć zasadniczo występuje u osób w każdym wieku, szczyt zachorowań przypada na okres niemowlęcy oraz dojrzewania i wczesnej dorosłości. Schorzenie częściej dotyka mężczyzn niż kobiet.
Jakie są przyczyny łojotokowego zapalenia skóry?
Łojotokowe zapalenie skóry pojawia się na skutek stanu zapalnego skóry i gruczołów łojowych. Ma charakter nawracający, ale i sezonowy. Występuje częściej w okresie jesiennym i zimowym, co może mieć związek ze zwiększoną suchością skóry i osłabioną funkcją barierową naskórka w tym czasie.
Ponadto badania dowodzą, że ŁZS mogą wywoływać grzyby Malassezia spp. Drożdżaki te wchodzą w skład fizjologicznej flory bakteryjnej człowieka. U osób zdrowych nie wywołują dolegliwości. Gdy dochodzi do osłabienia układu immunologicznego, namnażają się w sposób niekontrolowany. Wówczas na skórze łojotokowej wywołują zaczerwienienia, podrażnienia oraz prowadzą do złuszczania naskórka.
ŁZS rozpoznaje się częściej u osób z zaburzeniami odporności (to głównie osoby w podeszłym wieku, małe dzieci oraz chorzy przyjmujący leki immunosupresyjne, ludzie z wirusem HIV). Szacuje się, że łojotokowe zapalenie skóry dotyczy do 3 % populacji ogólnej z prawidłową odpornością i ponad 80 % pacjentów z obniżoną odpornością.
W grupie ryzyka znajdują się także osoby borykające się z chorobami neurologicznymi, zaburzeniami psychiatrycznymi czy genetycznymi, ale i innymi schorzeniami, także przewlekłymi, takimi jak na przykład: cukrzyca, zapalenie trzustki oraz zapalenie wątroby typu C, nowotwór przewodu pokarmowego i oddechowego, choroba Parkinsona, padaczka i depresja, porażenie nerwu twarzowego czy alkoholizm.
Inne potencjalne przyczyny łojotokowego zapalenia skóry to:
- wzmożona aktywność gruczołów łojowych, nieprawidłowy skład łoju,
- zaburzenia hormonalne, działanie męskiego hormonu – testosteronu,
- nieodpowiednia dieta,
- niewłaściwa higiena,
- stres,
- zanieczyszczenie środowiska,
- predyspozycje genetyczne.
2. Łojotokowe zapalenie skóry – objawy
Łojotokowe zapalenie skóry jest chorobą, która charakteryzuje się łuszczącą skórą na twarzy, we włosach i innych miejscach ciała. Zmiany najpierw pojawiają się w obrębie owłosionej skóry głowy, z czasem obserwuje się je na sąsiadującej skórze. Zajmują czoło, brwi, skórę za uszami, także fałdy wargowo-nosowe.
Typowym symptomem choroby jest nie tylko złuszczanie się naskórka, ale również występowanie rumienia i świąd. W zaawansowanym stadium choroby widoczne są tłuste, żółte łuski, a nawet strupy.
Według specjalistów zmiany w przebiegu ŁZS nasilają takie czynniki jak:
- brak higieny osobistej,
- nieodpowiednia dieta,
- zanieczyszczenia środowiska,
- brak ekspozycji na światło słoneczne,
- zaburzenia hormonalne,
- stres.
U niemowląt ŁZS objawia się w postaci ciemieniuchy, czyli miękkich, tłustych, żółto-szarychłusek i strupów na skórze głowy oraz we włosach.
3. Łojotokowe zapalenie skóry – leczenie
Celem leczenia łojotokowego zapalenia skóry jest łagodzenie dolegliwości i niwelowanie objawów, także kontrolowanie zaostrzeń choroby i utrzymywanie remisji. Oznacza to, że kuracji nie należy przerywać po zaobserwowaniu poprawy, ponieważ schorzenie często nawraca. Nawet najlepsza maść na łojotokowe zapalenie skóry nie sprawi, że ŁZS zostanie wyleczone trwale.
Leczenie ŁZS odbywa się miejscowo i ogólnie, co zależy od przyczyny schorzenia, wieku pacjenta, lokalizacji zmian oraz nasilenia i stopnia zaawansowania choroby. Terapia miejscowa w ŁZS polega na stosowaniu kremów, zawierających substancje przeciwgrzybicze i przeciwzapalne.
Leczenie ogólnoustrojowe włącza się, gdy zmiany skórne są bardzo nasilone i nie reagują na dotychczasowe leczenie miejscowe. Podawanymi lekami są retinoidy, antybiotyki i steroidy
W terapii ŁZS stosuje się wiele leków. Nie istnieje bowiem jeden uniwersalny. To:
- preparaty przeciwzapalne, pozwalające zmniejszyć odpowiedź zapalną organizmu,
- preparaty keratolityczne, to jest o działaniu złuszczającym, pomagające usunąć zrogowaciałe warstwy naskórka,
- preparaty przeciwgrzybicze, prowadzące do zmniejszenia kolonizacji drożdżakami Malassezia
Co na łojotokowe zapalenie skóry? Skuteczny lek na łojotokowe zapalenie skóry głowy zawiera takie składniki jak siarka, ichtiol, dziegcie, cynk i selen (soda oczyszczona na łojotokowe zapalenie skóry nie ma potwierdzonej naukowo skuteczności).
Warte uwagi są także płukanki na skórę głowy, które zawierają na przykład lukrecję, rozmaryn, miętę, mniszka lekarskiego czy liść laurowy. Do codziennej pielęgnacji skóry głowy pacjenci powinni wybierać szampony lecznicze o delikatnym działaniu złuszczającym i przeciwgrzybiczym.
Jeśli chodzi o domowe sposoby na łojotokowe zapalenie skóry, obejmuje ono odpowiednią higienę oraz pielęgnację skóry. Pomóc może także leczenie ziołami, takimi jak działający przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie tatarak oraz łopian, który ma pozytywny wpływ na mieszki włosowe, gruczoły potowe i łojowe.
Zaleca się picie herbat ziołowych z szałwii, rumianku, pokrzywy.
Ważna jest także odpowiednia dieta, w której powinny znaleźć się kasze, ryby i mięso drobiowe, a także pestki, orzechy i nasiona. Warto zaś unikać cukru, soli, dużych ilości kawy i herbaty, serów i ostrych przypraw.
Choroby nie wolno lekceważyć i zaniedbywać, ponieważ nieleczona może doprowadzić do trwałych rozpadlin i przeczosów.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.