Anemia a kwas foliowy
Ten typ niedokrwistości dotyczy około 5-10 proc. populacji po 65. roku życia. Niejednokrotnie współistnieje z niedokrwistością z niedoboru witaminy B12. Zapotrzebowanie dobowe na kwas foliowy u dorosłej osoby wynosi ok. 100– 150 µg, zwiększa się u kobiety ciężarnej do ok. 600 µg.
Bardzo istotne jest przyjmowanie kwasu foliowego przed planowaną ciążą, ponieważ jego niedobór u kobiety ciężarnej może spowodować wady rozwojowe dziecka pod postacią przepuklin mózgowych i rdzeniowych oraz bezmózgowia. W ciąży największe znaczenie suplementacja kwasem foliowym ma do 12. tygodnia życia płodowego – w tym czasie rozwija się układ nerwowy dziecka. W preparatach witaminowych przeznaczonych dla kobiet ciężarnych znajduje się zwykle od 400 do 800 µg kwasu foliowego, co przy prawidłowej diecie jest dawką wystarczającą. O zwiększeniu dawki preparatu decyduje lekarz prowadzący ciążę, po zapoznaniu się z dodatkowymi badaniami ciężarnej oraz jej badaniu przedmiotowym i podmiotowym.
1. Przyczyny niedokrwistości z niedoboru kwasu foliowego
Podobnie jak w innych niedokrwistościach niedoborowych jedną z przyczyn jest niedobór kwasu foliowego w diecie. Prowadzi do niego dieta z ograniczeniem produktów świeżych, surowych (foliany ulegają rozpadowi po niespełna15 minutach gotowania) lub prowadzenie całkowitego żywienia pozajelitowego bez suplementacji tą witaminą.
Do chorób prowadzących do tego zaburzenia zalicza się:
- zespół złego wchłaniania,
- stany po gastrektomii i resekcji jelita cienkiego,
- choroby zapalne jelita cienkiego i żołądka.
Z innych czynników mających wpływ na niedobór kwasu foliowego można wymienić przyjmowanie leków zaburzających jego syntezę i wchłanianie – metotreksat, fenytoina, trimetoprim. Pamiętać należy, że przewlekłe spożywanie alkoholu zaburza wchłanianie kwasu foliowego i już po niespełna 8 tygodniach prowadzi do wystąpienia we krwi erytrocytów o zwiększonej objętości.
Do przyczyn zwiększonej utraty tej witaminy należą sytuacje, w których pacjent jest przewlekle dializowany lub choruje na niedokrwistość hemolityczną.
Zwiększone zapotrzebowanie na kwas foliowy występuje u kobiet ciężarnych, osób z chorobami nowotworowymi i zapalnymi.
2. Objawy niedokrwistości z niedoboru kwasu foliowego
Objawy kliniczne tego rodzaju niedokrwistości są podobne jak w innych anemiach. Objawy niedoboru kwasu foliowego niezwiązane z niedokrwistością są takie same, jak w przypadku niedoboru witaminy B12, z wyjątkiem objawów neurologicznych, które w tym przypadku występują o wiele rzadziej. U obu płci może wystąpić niepłodność, u kobiet ciężarnych wady rozwojowe dziecka.
Rozpoznanie stawia się na podstawie charakterystycznych zmian w morfologii krwi obwodowej, zmniejszonego stężenia kwasu foliowego w surowicy oraz obrazu klinicznego. W przypadku niedoboru tej witaminy konieczna jest kontrola stężenia witaminy B12 i ewentualna jej suplementacja w przypadku zmniejszonego stężenia, ponieważ uzupełnianie niedoboru samego kwasu foliowego w przypadku współistniejącego niedoboru witaminy B12 prowadzi do wyrównania niedokrwistości, ale nasilenia objawów neurologicznych.
3. Leczenie niedokrwistości z niedoboru kwasu foliowego
Leczenie opiera się przede wszystkim na leczeniu choroby podstawowej, którą najczęściej jest zespół złego wchłaniania. Kwas foliowy podaje się w dawce 1-4 mg/dobę, do czasu normalizacji parametrów krwi obwodowej. W przypadku nieodwracalnych przyczyn niedoboru (przewlekła dializoterapia, zwłóknienie szpiku) suplementacja kwasem foliowym utrzymuje się na stałe w dawce 1 mg/dobę. W leczeniu ważne jest wzbogacenie diety o produkty zawierające kwas foliowy – wątroba, szpinak, chleb z pełnego ziarna, kapusta.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.