Co sprzyja powstawaniu drożdżycy?
Drożdżyca jest chorobą wywoływaną przez grzyby z rodziny Candida, a najczęściej przez Candida albicans. Jest to drobnoustrój powszechnie występujący na całym świecie jako organizm komensalny, a zakażenie wywoływane przez niego określa się jako oportunistyczne. Oznacza to, że Candida w fizjologicznych warunkach jest drobnoustrojem niepatogennym, a dopiero w przebiegu zaburzeń występujących w organizmie (i omawianych poniżej) potrafi się namnożyć i rozprzestrzenić z przewodu pokarmowego, gdzie występuje w normalnych warunkach.
1. Przyczyny drożdżycy
Do najczęstszych przyczyn sprzyjających rozwinięciu się drożdżycy należą:
- zaburzenia układu immunologicznego (odpornościowego), w szczególności dotyczące upośledzenia odporności komórkowej organizmu zwłaszcza w przypadku neutropeni (znaczne obniżenie liczby komórek – neutrofilów, będących jednym z elementów odporności komórkowej; neutropenia najczęściej jest konsekwencją chemioterapii, bądź choroby nowotworowej zajmującej szpik kostny);
- zaburzenia składu flory bakteryjnej przewodu pokarmowego – do sytuacji takiej dochodzi najczęściej w przypadku długotrwałej antybiotykoterapii, co zaburza naturalną równowagę bakteryjną w przewodzie pokarmowym i umożliwia wzrost drożdżaków Candida i ich rozprzestrzenianie się drogą krwionośną;
- zabiegi inwazyjne, takie jak wszczepianie sztucznych zastawek serca czy długotrwałe cewnikowanie.
2. Grzybica a układ odpornościowy
Immunosupresja, czyli stan obniżonej odporności, jak to zostało wspomniane, jest główną przyczyną powstawania ciężkich uogólnionych grzybic. Do głównych bezpośrednich powodów takiego stanu układu odpornościowego należą:
- immunosupresja w wyniku stosowanej chemioterapii w leczeniu onkologicznym;
- immunosupresja w przebiegu zespołu AIDS;
- immunosupresja celowo uzyskiwana w transplantologii, w celu zapobieżenia odrzutom przeszczepionych organów;
- immunosupresja w wyniku wrodzonych chorób układu odpornościowego – wrodzone niedobory odporności.
U chorych w stanie obniżenia odporności zakażenia grzybicze mają postać choroby szczególnie ciężkiej. Dochodzi do gwałtownej progresji, szerzenia się drogą naczyń krwionośnych – powstają rozległe ogniska przerzutowe zakażenia, zajmowane są kolejne narządy i tkanki.
3. Grzybica u cukrzyków
Szczególnym czynnikiem rozwoju grzybicy jest cukrzyca. Mechanizm tego zjawiska, jest również związany z obniżoną odpornością organizmu w przebiegu tej choroby. Upośledzenie funkcji leukocytów (białych krwinek) jest związane z nieprawidłowym metabolizmem glukozy. Niedobór insuliny doprowadza do zaburzenia cyklów energetycznych i w konsekwencji niedoboru związków energetycznych, koniecznych między innymi do fagocytozy – jednego z podstawowych procesów odpornościowych. U osób chorujących na cukrzycę stwierdza się również upośledzenie chemotaksji, czyli przekaźnictwa pomiędzy różnymi komórkami układu odpornościowego. Rozwojowi grzybic sprzyjają również zmiany naczyniowe oraz neuropatia występujące jako powikłania cukrzycy. Należy wspomnieć, że prawidłowe wyrównanie metaboliczne minimalizuje opisywane zagrożenie.
4. Ryzyko grzybicy podczas pobytu na oddziale intensywnej terapii medycznej
Leczenie na oddziale intensywnej terapii jest szczególnym zagrożeniem infekcji grzybiczych. Jest to związane z intensywną antybiotykoterapią stosowaną przeważnie u pacjentów tego typu oddziałów. Zaburza ona naturalną równowagę bakteriologiczną chorego w przewodzie pokarmowym i powoduje rozwój grzybów, najczęściej z rodziny Candida. Dodatkowym elementem narażającym pacjentów oddziałów intensywnej opieki medycznej (będących z racji swojego stanu w immunosupresji) jest inwazyjność stosowanych procedur – chodzi tu, o założone cewniki donaczyniowe, sondy do przewodu pokarmowego, rurki intubacyjne, czy cewniki zakładane do pęcherza moczowego. Wszystkie wymienione elementy sprzyjają rozwojowi zakażenia, w tym zakażenia grzybiczego.
5. Rozległe rany pourazowe i oparzenia a ryzyko grzybicy
Są czynnikami ryzyka rozwoju grzybicy, z kilku głównych powodów, wzajemnie na siebie wpływających. Jednym z nich, jest naruszenie naturalnych barier ochronnych organizmu takich, jak skóra czy błony śluzowe, w związku z czym dochodzi do utraty płynów ustrojowych, „sączących” się z rany, a wraz z nimi komórek układu odpornościowego, przeciwciał, białek, co w konsekwencji prowadzi do immunosupresji, a także stanowi otwarte wrota do zakażeń bakteryjnych. W celu zapobieżenia zakażeniom bakteryjnym stosowana jest intensywna antybiotykoterapia, co w mechanizmie przedstawionym wyżej jest kolejnym powodem prowadzącym do zwiększonego ryzyka rozwoju grzybicy.
Alkoholizm, narkomania oraz pozornie niezwiązany z nimi podeszły wiek charakteryzują się często niedożywieniem oraz wyniszczeniem organizmu. Sytuacje te prowadzą do wspominanego obniżenia odporności oraz zaburzeń równowagi naturalnej flory bakteryjnej. W konsekwencji rośnie wtedy ryzyko zakażeń grzybiczych.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.