Gliceryna – właściwości, zastosowanie i środki ostrożności

Gliceryna to organiczny związek chemiczny z grupy cukroli, który znalazł zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu. Substancja znana także jako glicerol, ze względu na swoje właściwości, jest składnikiem wielu kosmetyków i leków. Odnajduje się również w roli konserwantu. Co warto wiedzieć?

1. Co to jest gliceryna?

Gliceryna to organiczny związek chemiczny z grupy cukroli i najprostszy trwały alkohol trójwodorotlenowy (triol). W jednej cząsteczce substancji znajdują się trzy grupy zawierające obok siebie wodór i tlen (grupy hydroksylowe). Gliceryna jest znana także jako glicerol, propan-1,2,3,-triol oraz jako dodatek do żywności E422.

Ze względu na pochodzenie wyróżnia się glicerynę naturalną i glicerynę syntetyczną, wytwarzaną z propylenu, gazowego węglowodoru wytwarzanego z benzyny.

Zobacz film: "Podstawowe badania, jakie powinna wykonać każda kobieta"

Głównym źródłem glicerolu w przemyśle są tłuszcze roślinne i zwierzęce. Glicerynę naturalną roślinną otrzymuje się w procesie produkcji mydła z tłuszczu roślinnego (najczęściej oleju kokosowego lub palmowego), zaś gliceryna pochodzenia zwierzęcego pozyskiwana jest z tłuszczu zwierzęcego. Gliceryna znajduje się też w niektórych owocach i warzywach.

2. Właściwości glicerolu

Gliceryna w temperaturze pokojowej jest cieczą:

• syropowatą,
• tłustą w dotyku,
• bezbarwną lub prawie bezbarwną, przezroczystą,
• bardzo higroskopijną.

Glicerol jest rozpuszczalny w wodzie, alkoholu i glikolu propylenowym, nie rozpuszcza się natomiast w tłuszczach, choć jest ich rozpuszczalnikiem. Gliceryna nie bez powodu jest składnikiem większości kosmetyków drogeryjnych, zwłaszcza kremów nawilżających przeznaczonych do pielęgnacji twarzy, dłoni, stóp czy balsamów do całego ciała, odżywek i masek do włosów.

Ma to związek nie tylko z jej niską ceną. Substancja doskonale wchłania wodę, jest idealnym składnikiem kompozycji pielęgnacyjnych. Jej obecność sprawia, że kosmetyki mają właściwą konsystencję, nie zasychają, nie krystalizują się i nie rolują się na skórze. Substancja pozytywnie wpływa również na trwałość kosmetyków.

Warto podkreślić, że gliceryna ma wyjątkowe walory pielęgnacyjne: łagodzi wysuszenie skóry, ma działanie nawilżające. Wnika w głębokie warstwy naskórka, dzięki czemu działa efektywnie i długo, dostarczając substancje odżywcze do wnętrza skóry.

Dodatkowo glicerol poprawia elastyczność i gładkość skóry, która dzięki niemu staje się bardziej elastyczna i napięta, a zmarszczki mniej widoczne. Ponadto związek przyśpiesza proces regeneracji naskórka i łagodzi podrażnienia, a także skutecznie chroni przed działaniem wiatru i niskiej temperatury. Oznacza to, że nadaje się do każdego rodzaju cery, ze szczególnym uwzględnieniem skóry suchej, atopowej i dojrzałej.

Gliceryna w kosmetykach do pielęgnacji włosów sprawia, że te stają się mocniejsze, mają lepszą kondycję i pozbawione efektu rozdwojonych kocówek.

3. Zastosowanie gliceryny

Gliceryna jest szeroko stosowana w:

• przemyśle kosmetycznym do produkcji kremów, pomadek, mydeł i innych produktów kosmetycznych,
• przemyśle farmaceutycznym, do produkcji leków do stosowania zewnętrznego i rzadziej wewnętrznego oraz leków recepturowych. Z uwagi na efekt przeczyszczający dostępne są na przykład czopki z zawartością glicerolu (czopki glicerynowe). Podawane doodbytniczo wykazują dużą zdolność do gromadzenia wody w świetle jelit, co ułatwia wypróżnianie,
• przemyśle spożywczym, gdzie służy do regulacji i utrzymywania pożądanej wilgoci produktów. Bywa również wykorzystywana jako substancja słodząca.

To także konserwant (E422), ponieważ doskonale wiąże wodę i ogranicza wzrost chorobotwórczych drobnoustrojów,

• produkcji materiałów wybuchowych (w procesie estryfikacji powstaje triazotan glicerolu),
• garbarstwie (dzięki silnym właściwościom higroskopijnym wysusza skórę),
• produkcji: barwników, płynów hamulcowych i chłodniczych,
• produkcji płynów do napełniania e-papierosów.

Z uwagi na wszechstronność i szerokie zastosowanie, można kupić wiele rodzajów glicerolu. Gliceryna kosmetyczna, farmaceutyczna, apteczna, spożywcza, techniczna, paszowa czy warzywna różnią się między sobą pochodzeniem, stężeniem czystej substancji oraz stopniem zanieczyszczeń.

Glicerol jest łatwo dostępny. Można go kupić w czystej postaci (np. w aptece). Do czego jest gliceryna? Warto ją wykorzystać do produkcji domowych kosmetyków, ale także do sprzątania oraz pielęgnacji różnych powierzchni.

4. Środki ostrożności i działania niepożądane

Podczas kontaktu z gliceryną należy zachować ostrożność. Z uwagi na to, że nie jest obojętna dla organizmu, jej nieumiejętne wykorzystanie i zastosowanie w wysokich dawkach (powyżej 1 g/kg masy ciała) może sprawić, że pojawią się działania niepożądane, takie jak:

• wzmożone pragnienie,
• ból głowy,
• nudności i wymioty,
• biegunka,
• zaburzenia elektrolitowe.

Warto pamiętać, że choć gliceryna nie jest toksyczna, zdarzają się przypadki alergii. Wówczas w kontakcie z substancją pojawia się czerwona wysypka. To dlatego lepiej używać kosmetyków lekkich, w których zawartość gliceryny nie przekracza 15 procent.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.