Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – przyczyny, objawy i leczenie
Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej to głównie choroba wieku dziecięcego. Najczęściej pojawia się u dzieci do 5. roku życia. Jest wynikiem pierwotnego zakażenia wirusem HSV typu 1. Charakterystyczne dla niej są owrzodzenia, które najczęściej występują na tylnej ścianie gardła, łukach podniebiennych, języku, migdałkach i podniebieniu miękkim. Jak rozpoznać chorobę? Jak ją leczyć?
1. Co to jest opryszczkowe zapalenie jamy ustnej?
Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej to najczęstsza postać pierwotnego zakażenia wirusem opryszczki HSV 1 u dzieci. To typ 1 wirusa opryszczki zwykłej (Herpes simplex virus type 1, HSV-1). Zakażenie nim jest powszechne. Szacuje się, że dotyczy 80% populacji. Najczęściej jest to wynik zakażenia pierwotnego, czyli pierwszego w życiu kontaktu z wirusem. Dochodzi do niego:
- poprzez kontakt z nosicielem, na przykład poprzez ślinę lub przedmioty wspólnego użytku
- w czasie trwania akcji porodowej.
Patogen wnika do organizmu i umiejscawia się w końcówkach nerwów. Po zakażeniu pierwotnym wirus pozostaje tam w stanie uśpienia na zawsze. Uaktywnia się okresowo, zwykle wskutek przemęczenia, niedożywienia, stresu, w związku z obniżeniem odporności podczas infekcji czy wychłodzenia lub przegrzania. Okres inkubacji choroby wynosi kilka dni.
2. Objawy opryszczkowego zapalenia jamy ustnej
Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej zwykle dotyczy niemowląt i małych dzieci w wieku od 6 miesięcy do 5 lat. Choroba ma nieco inny przebieg niż opryszczka wargowa, zwana popularnie zimnem na ustach. Obejmuje nie usta, a wnętrze jamy ustnej i gardło.
Symptomem charakterystycznym jest występowanie zmian pęcherzykowych wewnątrz ust, w gardle, na podniebieniu czy na języku (opryszczka na podniebieniu, opryszczka gardła, opryszczka na języku lub opryszczka na dziąśle). Opryszczka w jamie ustnej zwykle goi się samoistnie w ciągu 7-10 dni bez pozostawiania blizn.
Jakie objawy daje opryszczka u dzieci? Zakażenie pierwotne może mieć ostry, ciężki przebieg. Pojawia się wysoka gorączka, a także ślinotok, a także uczucie rozbicia, zmęczenie, rozdrażnienie oraz bóle mięśni i stawów. Dokucza także ból gardła, który jest silny, nieprzyjemny, drapiący i bardzo dokuczliwy. Nieco później obserwuje się charakterystyczne zmiany wewnątrz jamy ustnej. Ich pojawienie się poprzedza obecność symptomów zwiastunowych, czyli bólu, pieczenia oraz uczucia swędzenia i mrowienia.
Symptomem opryszczkowego zapalenia jamy ustnej są bolesne owrzodzenia wypełnione wydzieliną surowiczą, które mogą pękać, przysychając i pozostawiając bolesne nadżerki. Wystąpienie osutki pęcherzykowej. Pojawiające się pęcherzyki są efektem miejscowej reakcji na tle zapalnym. Typowy jest również przykry zapach z ust oraz powiększenie węzłów chłonnych na szyi. Zapalenie jamy ustnej u dziecka sprawia, że nie ma apetytu, a jedzenia odmawia także z uwagi na ból w jamie ustnej.
Opryszczka u niemowląt i małych dzieci ma cięższy przebieg niż u starszaków, młodzieży i dorosłych. Zwykle, jeśli pojawia się w starszym wieku, ma dużo lżejszy przebieg. Dla noworodków i niemowląt, seniorów czy osób z zaburzeniami odporności choroba może być groźna.
3. Leczenie opryszczkowego zapalenia jamy ustnej
Leczenie opryszczkowego zapalenia jamy ustnej u starszych pacjentów, zwłaszcza przy niewielkim stopniu nasilenia i dokuczliwości zmian, nie wymaga podejmowania intensywnych działań. Opryszczka w jamie ustnej, która jest dotkliwa lub pojawia się u małych dzieci, nie może być bagatelizowana. To ważne z wielu powodów. Po pierwsze maluchy mogą przenieść wirusa z ust do oczu, co grozi uszkodzeniem rogówki. Ponadto niechęć do jedzenia i picia może skutkować odwodnieniem i brakiem przyrostu masy.
To dlatego należy jak najszybciej wdrożyć leczenie lekiem antywirusowym (acyklowir, tromantadyna). Co istotne, farmaceutyki powinny zostać podane w pierwszej fazie choroby, czy najpóźniej w momencie pojawienia się pęcherzyków. Dzięki terapii objawy stają się mniej dokuczliwe, a czas choroby ulega znacznemu skróceniu. Pomocne są również preparaty, które łagodzą dolegliwości i prowadzą do wysuszenia zmian pęcherzykowych (np. pasta cynkowa). W razie konieczności podaje się również leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe.
Stosuje się także specjalną dietę. Z jadłospisu należy wykluczyć produkty oraz dania gorące i kwaśne. Sprawdzają się łagodne w smaku papki, galaretki, chłodny kisiel czy banany. Trzeba pamiętać o pojeniu dziecka wodą.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.