Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Izabela Gieryszewska

Pomoc bliskich przy depresji

Pomoc bliskich przy depresji
Pomoc bliskich przy depresji

Pomoc bliskich w depresji jest niezwykle istotna. Należy pamiętać, że zaburzenia nastroju w postaci depresji dotykają boleśnie nie tylko osobę cierpiącą na depresję, ale także wszystkich jej najbliższych. To właśnie oparcie ze strony rodziny i przyjaciół niejednokrotnie pełni kluczową rolę w leczeniu. Bliscy powinni aktywnie uczestniczyć w całym procesie leczenia pacjenta. To oni są dostarczycielami ważnych informacji o jego codziennym funkcjonowaniu, problemach i konfliktach.

Aby osoby bliskie choremu włączyły się w jego leczenie, muszą otrzymać wsparcie ze strony terapeuty, który pomaga rodzinie w zrozumieniu przebiegu i mechanizmów depresji. Bywa, że osoba wpadająca w „depresyjny dołek” odsuwa się od najbliższych, wycofuje się z aktywności i często mówi o bezsensie życia. W takiej sytuacji członkowie rodziny powinni otoczyć opieką osobę cierpiącą na depresję. Często starają się mobilizować ją na siłę, powtarzając „weź się w garść”, „weź się za siebie”, „wstań z łóżka”. Słowa te, choć wynikają z chęci pomocy, bywają negatywnie odbierane przez samego chorego, dla którego mobilizacja w stanie depresji wydaje się czymś absolutnie niemożliwym.

spis treści

1. Jak pomóc w depresji?

Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"

Jak pomóc osobie z depresją? Ważne jest, by dać jej odczuć swoją życzliwość i zrozumienie oraz to, że gotowi jesteśmy jej pomóc i w miarę sił ją wspierać. Jeśli zostawimy ją samą z jej problemami, zareagujemy agresją albo sami zarazimy się głębokim poczuciem beznadziei, jej sytuacja tylko się pogorszy. Można też jednak przesadzić i robić za dużo. Próba uprzedzania każdego wysiłku chorej osoby, wyręczanie jej we wszystkim, nadmierna troska, nie tylko jej nie pomogą, ale mogą opóźnić proces zdrowienia. Cechą depresji jest właśnie niski poziom popędów, brak energii życiowej, zatem takie zachowania ze strony osób bliskich mogą tylko ten stan pogłębić.

Osoba chora na depresję powinna być raczej zachęcana do wspólnej aktywności, nie przeceniając, ani nie lekceważąc jej możliwości. Ważne jest też przy tym dawanie pozytywnego wzmocnienia – pochwały, okazywanie radości, kiedy dostrzeżemy u niej zachowanie „niedepresyjne”. Najczęściej najważniejszy jest jednak pierwszy krok. Bliscy muszą najpierw zrozumieć, co znaczy być w depresji i to zrozumienie dać odczuć osobie, która z depresją się zmaga.

Może się zdarzyć, że przez pomoc w depresji bliskiej osobie, sami zaczynamy borykać się z emocjami, jakie wyzwala w nas ta trudna sytuacja. Zakazujemy sobie na przykład ujawniania frustracji i złości, które się w nas zbierają. Tymczasem takie reakcje są zupełnie zrozumiałe i trzeba je zaakceptować. Oczywiście nie należy ich, jeśli to możliwe, dawać odczuć choremu, choć nie zawsze da się tego uniknąć. Możemy sobie pomóc rozmawiając z innymi o własnych odczuciach i myślach. Najbardziej odpowiednim forum dla takich rozmów i wymiany doświadczeń byłaby grupa samopomocy dla rodzin osób z depresją. Jeśli taka grupa nie istnieje w naszym miejscu zamieszkania, możemy porozmawiać o tym z psychologiem albo z kimś, do kogo mamy zaufanie – przyjacielem czy kimś z rodziny.

2. Jak przygotować się do pomocy bliskiemu w depresji?

Warto zwrócić uwagę na podstawowe problemy, z którymi najbliżsi muszą sobie poradzić, by pomóc osobie cierpiącej na depresję.

Pierwszym krokiem jest zdjęcie brzemienia winy. Choroba stała się faktem, który trzeba zaakceptować. Poszukiwanie przyczyn i wzajemne oskarżanie się członków rodziny nie przynosi żadnych korzyści, ani też odpowiedzi na pytanie o powód pojawienia się depresji. Trudno jest jednoznacznie określić przyczyny depresji. Przyjmuje się zatem, że etiologia choroby obejmuje cały szereg uwarunkowań i czynników, tak więc przypisywanie sobie winy jest całkowicie nieuzasadnione.

Kolejną sprawą jest uświadomienie sobie, że ma się do czynienia z człowiekiem chorym. Wielokrotnie kłopotliwe zachowania osoby cierpiącej na depresję, jego wycofanie się, zaleganie w łóżku, brak aktywności itp. przypisywane są nie chorobie, a „złemu charakterowi”. Często rodziny używają stwierdzenia „zrobił się leniwy; nie chce mu się; jest nieodpowiedzialny, złośliwy”. Podobnie trudności seksualne bywają odbierane jako wyraz odrzucenia, co przyczynia się do narastania napięcia w relacji małżeńskiej („Już mu się nie podobam, pewnie znalazł sobie inną”).

3. Charakterystyka depresji

Trzeba pamiętać, że depresja to choroba. Uważamy za oczywiste, że człowiek z wysoką gorączką nie wstaje z łóżka, a skręciwszy sobie nogę nie idzie do parku pobiegać. Akceptujemy, że podczas ataku migreny może być rozdrażniony i chce by go zostawić w spokoju. Są to „normalne” stany, których każdy z nas czasem doświadcza, więc potrafimy je zrozumieć. Natomiast cierpienie w depresji jest trudne do przekazania, dlatego osoba cierpiąca na nią, czuje się tak bardzo samotna. Mimo, iż trudno to pojąć, trzeba uwierzyć, że człowiek jest obezwładniony przez chorobę w takim samym stopniu, jak w przypadku schorzenia fizycznego.

Zaakceptowanie faktu, że depresja to nie chwilowy zły humor, ale choroba, implikuje czasowe przyjęcie mniejszych oczekiwań wobec osoby cierpiącej na depresje. Ważne jest jednak, żeby ta taryfa ulgowa nie powodowała całkowitego wyeliminowania jej z ról życiowych. Człowiek w depresji nie powinien czuć się odsunięty na margines życia. Ma prawo do szacunku, do tego, by inni liczyli się z jej zdaniem.

Ważne jest ponadto uświadomienie sobie, że zdrowienie jest procesem rozciągniętym w czasie, poprawa zachodzi w ciągu wielu tygodni, a nie kilku dni. Co więcej, już w trakcie zdrowienia mogą wystąpić znaczne wahania nastroju i momenty gorszego samopoczucia.

4. Jak pomóc po ustąpieniu depresji?

Terapeutyczna rola rodziny nie kończy się z chwilą, gdy zespół depresyjny ustąpi. Osobie cierpiącej na depresję zazwyczaj towarzyszy lęk przed nawrotem. Bliscy mogą być pomocni w rozpoznawaniu wczesnych oznak zbliżającej się choroby, w podjęciu decyzji zgłoszenia się do lekarza. Często to właśnie osoby z najbliższego otoczenia jako pierwsze dostrzegają, że zaczyna dziać się coś złego, nawet zanim zostanie to zauważone przez osobę cierpiącą na depresję. Oczywiście ważne jest, by nie popadać w skrajności. Nie można dopatrywać się nawrotu choroby w każdym chwilowym smutku.

W niektórych przypadkach konieczne jest długotrwałe leczenie i zażywanie leków nawet przy utrzymującym się dobrym samopoczuciu. To bywa uciążliwe. Osoba chora na depresję powróciwszy do swojego normalnego trybu życia, często zapomina o pastylce. Tabletka jest dla niej symbolem choroby, którą chciałaby wymazać już z pamięci. Czasem objawy uboczne powodują dyskomfort, a skoro depresja nie wraca, osoba cierpiąca na nią ulega pokusie uwolnienia się od leku. Wiadomo jednak, że zaniechanie leczenia wiąże się z większym ryzykiem nawrotu. Częstokroć właśnie najbliższym zostaje powierzona rola osoby kontrolującej przebieg leczenia, przypominającej o stosowaniu się do zaleceń lekarskich czy terminie wizyty kontrolnej u psychiatry.

5. Izolacja społeczna osób z depresją

Kolejnym problemem jest przeciwdziałanie izolacji społecznej. Zarówno osoby cierpiące na depresję jak i ich najbliżsi są osamotnieni, ich kontakty towarzyskie stają się ubogie i nie dające wsparcia, często ograniczają się do najbliższej rodziny lub osób borykających się z podobnymi problemami. To właśnie rodzina może pomóc osobie cierpiącej na depresję przełamać wstyd i opór przed wychodzeniem do ludzi. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy osoba cierpiąca na depresję wraca po pobycie w szpitalu psychiatrycznym i boi się reakcji otoczenia.

Choroba w rodzinie jest bolesnym i bardzo indywidualnym doświadczeniem. Wskazane powyżej problemy pojawiają się najczęściej. Zapewne jednak istnieją również inne obszary, które nie zostały tutaj uwzględnione. Wszak życiowe trudności są tak zróżnicowane jak osoby w nich uczestniczące. Należy jednak pamiętać, że mądra, ciepła i rozumiejąca postawa rodziny wobec osoby cierpiącej na depresję jest zawsze, niezależnie od rodzaju problemów, nieocenioną pomocą w drodze ku zdrowiu.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze