Przyczyny zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem
Już z samego rozwinięcia skrótu AMD – zwyrodnienie plamki związane z wiekiem - wynika, że głównym czynnikiem sprawczym choroby jest wiek. W miarę starzenia się organizmu dochodzi do zaburzenia równowagi między czynnikami uszkadzającymi a naprawczymi. Procesy metaboliczne ulegają spowolnieniu, a reakcje naprawcze stają się mniej sprawne.
1. Przyczyny zwyrodnienia plamki żółtej
Duża rola przypisywana jest stresowi oksydacyjnemu. Stres oksydacyjny generuje powstawanie wolnych rodników w tkankach. Krótkotrwałe oddziaływanie wolnych rodników może nie mieć negatywnych skutków dla organizmu, jednak dłuższa ekspozycja, szczególnie u ludzi starszych, z osłabionymi mechanizmami obronnymi, może inicjować powstawanie chorób degeneracyjnych.
Powyższe procesy nie są charakterystyczne jedynie dla siatkówki oka, dotyczą wszystkich tkanek organizmu. Budowa siatkówki oka jest jednak szczególnie podatna na stres oksydacyjny ze względu na jej wysokie zużycie tlenu, wysoką zawartość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz wystawienie na działanie światła. Należy przy tym dodać, że z wiekiem spada optyczna gęstość tego pigmentu plamkowego, stąd poważne pogorszenie naturalnej bariery ochronnej oka przed szkodliwym wpływem wolnych rodników i światła.
2. Profilaktyka zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem
W walce ze stresem oksydacyjnym pomocne są antyoksydanty. Antyoksydantami mogą być enzymy, które organizm sam wytwarza i regeneruje oraz substancje dostarczane z pożywieniem, z zewnątrz.
Przeciwutleniaczami egzogennymi, szczególnie efektywnymi w neutralizowaniu wolnych rodników w oku są:
- witaminy A, C, E,
- barwniki roślinne zwane karotenoidami,
- antocyjany – antyoksydanty z borówki czernicy,
- mikroelementy: cynk, selen, miedź i mangan.
W zaatakowanych przez wolne rodniki komórkach warstwy pigmentowej siatkówki odkładają się nietypowe związki w postaci druz – nieprawidłowych złogów. Druzy widoczne są w badaniu dna oka, już wtedy, gdy nie występują jeszcze objawy choroby.
3. Zwyrodnienie oka
Nieprawidłowości w obrębie nabłonka barwnikowego siatkówki prowadzą do niedotlenienia fotoreceptorów - kluczowych elementów siatkówki oka. W reakcji na tą sytuację organizm tworzy nowe, naczynia krwionośne (neowaskularyzacja podsiatkówkowa). Siatkówka w obrębie plamki żółtej ulega postępującej degeneracji - zanika nabłonek barwnikowy oraz warstwa fotoreceptorów siatkówki, czego konsekwencją jest nieodwracalne i często znaczne pogorszenie widzenia. Wolne rodniki wywołują też stan zapalny bardzo cienkich naczyń włosowatych siatkówki - a to uszkadza ich strukturę, wywołuje nieszczelność i wysięki osocza krwi.
4. Czynniki ryzyka rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej
Bardzo ważne są też czynniki środowiskowe, które mogą wydatnie przyspieszyć postęp choroby:
- nadmierna ekspozycja na światło UV i widzialne,
- przebywanie w sztucznym oświetleniu,
- spędzanie wiele czasu przed telewizorem, komputerem lub za kierownicą,
- typowe dla miast zanieczyszczenie środowiska naturalnego.
Nikotynizm to także poważny czynnik ryzyka u chorych z AMD. Palacze aż 6-krotnie częściej zapadają na zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem.
AMD sprzyjają także choroby ogólnoustrojowe, takie jak:
- cukrzyca,
- schorzenia kardiowaskularne,
- nadciśnienie.
W wielu badaniach klinicznych, stwierdzono, iż stopień uszkodzenia plamki żółtej był wyższy przy wysokim ciśnieniu parcjalnym tlenu we krwi, które jest charakterystyczne dla nadciśnienia, co także sugerowałoby udział wolnych rodników tlenowych w patomechanizmie uszkodzeń.
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
