Szczepienie przeciw różyczce

Różyczka jest chorobą zakaźną wieku dziecięcego, powodowaną przez wirusa. Zakażenie następuje drogą kropelkową, a chora kobieta ciężarna zarazić może dziecko, gdyż wirus ten ma zdolność przechodzenia przez łożysko.

1. Jak przebiega różyczka?

W przebiegu różyczki pojawiają się 3 główne grupy objawów. Początkowo są to niezbyt nasilone symptomy infekcji górnych dróg oddechowych, takie jak: katar, kaszel, pobolewanie i zaczerwienienie gardła, gorączka, zapalenie spojówek. Trwa to ok. 2–3 dni, następnie możemy zaobserwować powiększenie się węzłów chłonnych położonych za uszami, na karku, z tyłu szyi. Po około dobie pojawia się wysypka barwy różowej. Są to drobne wykwity pojawiające się na początku na twarzy, potem obejmujące tułów i kończyny. Wysypka szybko zaczyna blednąć, może też jej wcale nie być! Okres wylęgania różyczki, czyli czas od wniknięcia wirusa do organizmu do pojawienia się objawów choroby, trwa ok. 2–3 tygodnie. Wirus znajduje się w jamie ustnej i gardła zakażonej osoby już na 7 dni przed pojawieniem się wysypki i aż do 4 dni po jej ustąpieniu. Ponad 50–60% osób nieuodpornionych zapada na różyczkę po kontakcie z wirusem. Charakterystyczne powikłania, jakie mogą wystąpić po tej chorobie, to:

• zapalenie stawów – przeważnie u dziewcząt i kobiet, objawia się obrzękiem i bolesnością głównie drobnych stawów rąk, kolan, nadgarstków, stawów skokowych, trwa do około miesiąca
• małopłytkowość, czyli zmniejszenie liczby płytek krwi odpowiadających za krzepnięcie
• zapalenie mózgu.

Zobacz film: "Soki ekologiczne"

Dwa ostatnie powikłania zdarzają się rzadko – raz na kilka tysięcy osób chorujących na różyczkę.

2. Czy różyczka u kobiety ciężarnej jest groźna?

Zachorowanie na różyczkę przez kobietę ciężarną stwarza niebezpieczeństwo wystąpienia wad wrodzonych u płodu. Największe ryzyko jest w I trymestrze ciąży i wynosi ok. 50%, a z czasem trwania ciąży stopniowo się zmniejsza, pod koniec drugiego trymestru właściwie nie istnieje. Skutkami zakażenia płodu mogą być poronienie, opóźnienie wzrostu wewnątrzmacicznego płodu, wady wrodzone, takie jak: wady układu krążenia, uszkodzenie narządu wzroku, uszkodzenie narządu słuchu, anomalie zębów, wodogłowie oraz upośledzenie umysłowe, zapalenie mózgu i opon, uszkodzenie wątroby, płuc. Są to więc poważne wady wrodzone prowadzące często do niepełnosprawności.

3. Jak chronić się przed zachorowaniem na różyczkę?

Skutecznym i trwałym sposobem profilaktyki przeciwróżyczkowej jest szczepienie. Szczepionkę przeciw różyczce przyjęło się podawać razem ze szczepionką przeciw odrze i śwince. Zawiera ona żywe, atenuowane (czyli osłabione) szczepy trzech wirusów chorobotwórczych.

4. Kogo szczepi się przeciw różyczce?

Szczepienie to należy w Polsce do szczepień obowiązkowych, jego wykonanie wskazane jest u dzieci w 13.–14. miesiącu życia oraz w 10. roku życia jako szczepienie przypominające, a także u dziewczynek w 11. i 12. roku życia dotychczas nieszczepionych. Ponadto jeśli osoba dorosła była dotychczas nieszczepiona przeciw odrze, śwince i różyczce, należy podać jej 2 dawki szczepionki MMR w odstępie 4-tygodniowym. U młodych kobiet w wieku rozrodczym, które pracują z dziećmi – w żłobkach, przedszkolach, szpitalach – szczepionka przeciw różyczce jest również zalecana z uwagi na ewentualne ciążę i troskę o przyszłe potomstwo. Szczególnie szczepienie jest wskazane, jeśli od ostatniego minęło więcej niż 10 lat. Należy pamiętać jednak, że przez 4 tygodnie po szczepieniu kobieta nie powinna zachodzić w ciążę. Zalecenie takie jest cały czas utrzymywane, mimo że obserwacje kobiet zaszczepionych, które nie wiedziały, że są w ciąży, wskazują, że przypadkowe zaszczepienie ciężarnej nie wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia wad wrodzonych u dziecka. Skuteczność szczepionki jest wysoka – 90% po jednej dawce szczepionki.

Przeciwwskazań nie jest wiele. Są to przede wszystkim, podobnie jak w przypadku wszystkich szczepionek, silne reakcje alergiczne po podaniu poprzedniej dawki lub po którymś ze składników szczepionki. Nie należy się szczepić w trakcie ciąży ani gdy nasz układ odpornościowy jest osłabiony i nie potrafi odpowiednio zareagować. Chodzi tutaj o poważne niedobory odporności spowodowane takimi stanami jak: choroby nowotworowe układu krwiotwórczego, np. białaczki, inne nowotwory, stosowanie chemioterapii, leczenie immunosupresyjne czy inne. Szczepionkę należy odłożyć w czasie w kilku sytuacjach, np. kiedy otrzymywaliśmy w ostatnim czasie preparat krwiopochodny zawierający przeciwciała.

Przebycie różyczki nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia. Dziecko można i należy zaszczepić szczepionką MMR, jednak nie wcześniej niż 4 tygodnie od wyzdrowienia.

5. Działania niepożądane po szczepionce przeciwróżyczkowej

Może to być dość wysoka gorączka, zwykle w 6.–12. dniu po szczepieniu, u dzieci z predyspozycją do drgawek gorączkowych mogą wystąpić drgawki. Niekiedy występuje przejściowe zmniejszenie liczby płytek krwi, a także reakcje alergiczne na neomycynę i żelatynę, objawiające się głównie na skórze, o dość łagodnym przebiegu.

Szczepionka to żywy, osłabiony wirus różyczki łącznie z wirusem odry i świnki (szczepionka MMR). Szczepienie jest podawane w 2 dawkach - 1 dawka i 1 dawka przypominająca.Wykonuje się je w 13.–14. miesiącu życia oraz w 10. roku życia.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.