Więcej zawałów i wypadków. Zmiana czasu niebezpieczna dla zdrowia
Zawały, wypadki drogowe, problemy z koncentracją - w najbliższy weekend może być tego więcej niż zazwyczaj. Powód? Zmiana czasu na zimowy. Eksperci ostrzegają, że przestawianie zegarka fatalnie odbija się na zdrowiu.
1. "Wybijamy ciało z rytmu"
W najbliższy weekend czeka nas zmiana czasu z letniego na zimowy. W nocy z soboty na niedzielę, o godz. 3 nad ranem cofniemy zegarki o godzinę. Choć może się to wydawać formalnością, dla zdrowia może mieć fatalne konsekwencje, w dodatku długofalowe.
Dlaczego tak się dzieje?
- Zmiana czasu to dla organizmu moment szokowy. Mówiąc obrazowo: wybijamy ciało z dobowego rytmu, a to niesie ze sobą bardzo negatywne skutki dla zdrowia. Nie zdajemy sobie być może sprawy z tego, że "manipulowanie" w dostępności do światła, a w konsekwencji w zegarze biologicznym wpływa kompleksowo na to, jak funkcjonujemy. Nie chodzi tylko o zachowania okołosenne czy zmiany nastroju, ale także procesy związane z trawieniem, gospodarkę hormonalną i glukozowo-insulinową, a także pracę serca. To wszystko ulega zaburzeniu podczas przestawiania czasu, niezależnie od wieku - tłumaczy w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Marta Jackowska, psycholog zdrowia z Wydziału Psychologii w Sopocie Uniwersytetu SWPS.
Sytuację pogarsza fakt, że przestawianie czasu nie jest zmianą jednorazową.
- Zegarki przestawiamy dwukrotnie w ciągu roku i robimy to co roku. Biorąc pod uwagę, jak negatywny ma to wpływ na zdrowie, możemy mówić nie tylko o skutkach krótkoterminowych np. w postaci problemów z zasypianiem i budzeniem się czy pogorszenia nastroju, ale o zwiększeniu ryzyka wielu chorób, np. serca - dodaje ekspertka.
Zaznacza, że to szczególnie niebezpieczne u osób, które już zmagają się z chorobami przewlekłymi.
- Dlatego w kontekście zmiany czasu wskazuje się na wzrost przypadków zawałów serca czy śmiertelnych wypadków samochodowych, co potwierdza jak negatywnie wpływa to także na funkcjonowanie mózgu. Duże hiszpańskie badania prowadzone przez ponad 20 lat wskazują, że przy zmianie czasu na zimowy ten wzrost wypadków drogowych jest na poziomie ok. 16 proc., a przy zmianie na letni - jeszcze gorszej, bo śpimy godzinę krócej - wyniósł nawet ok. 30 proc. - podkreśla psycholog.
2. Serce może nie wytrzymać
Kardiolodzy ostrzegają, że zmiana czasu to dla serca bardzo niebezpieczny moment.
- Taka zmiana wiąże się z ogromnym obciążeniem między innymi dla układu krążenia i serca. Nagle musimy "przestawić" nasz zegar biologiczny, który reguluje praktycznie wszystkie procesy zachodzące w organizmie. Nie każdy organizm radzi sobie z tak gwałtowną zmianą - zaznacza w rozmowie z WP abcZdrowie dr n. med. Ewa Uścińska, internista i kardiolog.
- W związku z tym, może być więcej nagłych stanów jak zawały serca, co zresztą potwierdzają statystyki. Spotykam się też z tym, że pacjenci, którzy mają już problemy kardiologiczne czują się w okresie zmiany czasu. Nie jest to reguła, ale objawy mogą się nasilić. Największe ryzyko będzie dotyczyło osób, które są aktywne zawodowo i w związku z godzinami pracy mają ściśle określony rytm dobowy - dodaje lekarka.
Poważny problem może się pojawić np. przy nadciśnieniu tętniczym, z którym zmaga się co najmniej 10 mln Polaków i które - jak przypomina kardiolog - dotyczy coraz młodszych osób.
- Największe skoki ciśnienia mamy w godzinach porannych, kiedy wydziela się kortyzol czyli tzw. hormon stresu. Wpływa on na podwyższenie ciśnienia, a kiedy nałoży się na to zmiana pory naszych codziennych aktywności, skok ciśnienia może być jeszcze wyższy i doprowadzić np. do zawału - tłumaczy dr Uścińska.
Zwraca też uwagę, że do większości zawałów serca dochodzi właśnie w godzinach porannych.
3. Czas biologiczny jest kluczowy
- Nasz organizm działa według czasu biologicznego, nie urzędowego - podkreśla prof. Irena Iskra-Golec, psycholożka z Wydziału Psychologii i Prawa w Poznaniu Uniwersytetu SWPS.
- Dwukrotna zmiana czasu w ciągu roku powoduje wiele niekorzystnych konsekwencji wynikających z zaburzenia związków pomiędzy czasem słonecznym, zegarowym i biologicznym człowieka. Zanim nastąpi przystosowanie zegara biologicznego do nowego czasu, które u większości ludzi trwa zwykle do tygodnia, występuje wiele niekorzystnych konsekwencji dla szeroko rozumianego dobrostanu człowieka - zaznacza ekspertka.
Prof. Iskra-Golec wyjaśnia, że w dłuższej perspektywie wiąże się to m.in. z pogorszeniem zdrowia, a nawet obniżeniem średniej długości życia i przyczynia się do zaburzeń snu.
4. Połowa Polaków ma problem ze snem
Prof. Jackowska zwraca uwagę, że niezależnie od zmiany czasu Polacy nie dbają o higienę snu, co jeszcze potęguje problem.
- Ponad połowa Polaków ma problemy ze snem, co przekłada się na codzienne funkcjonowanie i zwiększa ryzyko wielu poważnych chorób, w tym sercowo-naczyniowych czy problemów psychicznych. Jeśli do tego dokładamy kolejną "cegiełkę" w postaci zmiany czasu to ryzyko dodatkowo rośnie - podkreśla psycholog.
Dlatego, zwłaszcza w tym newralgicznym okresie, powinniśmy bardziej zadbać o jakość snu. Chodzi o to, by przesypiać ok. 7 godzin, ale nie tylko.
- Chodzi też o wyciszenie przed snem, które uniemożliwia np. przeglądanie stresujących i pobudzających informacji w mediach społecznościowych czy sam wpływ niebieskiego światła z telefonu, który Polacy nałogowo scrollują przed snem - zwraca uwagę prof. Jackowska.
- Większych możliwości działania nie mamy, w kontekście tego, że zmiana czasu nadal będzie funkcjonować - dodaje ekspertka.
Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.