Wystarczy minuta, by wykryć ryzyko zawału, udaru, cukrzycy. Chorobę zdradzą twoje oczy
Eksperci wskazują, że oczy są odbiciem wielu zmian chorobowych zachodzących w naszym organizmie. Zdarza się, że pierwszą osobą, która diagnozuje u pacjentów nadciśnienie czy cukrzycę, jest właśnie okulista. Najnowsze badania idą o krok dalej i wskazują, że nieinwazyjne obrazowanie siatkówki z pomocą sztucznej inteligencji jest w stanie określić ryzyko rozwoju choroby sercowo-naczyniowej oraz zgonu.
1. Sztuczna inteligencja w okulistyce: obrazowanie siatkówki określi ryzyko zawału lub udaru
Praca opublikowana na łamach "British Journal of Ophthalmology" wskazuje, że zastosowanie sztucznej inteligencji w badaniu naczyń siatkówki może określić ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych i to w minutę, bo tyle zajmuje badanie oka. Autorzy publikacji wskazują, że to może być przełom: takie badania mogłyby być wykonywane w zasadzie w każdym miejscu, np. w centrach handlowych, bo nie wymagają pobrania krwi, ani pomiaru ciśnienia, a są w stanie wykryć śmiertelnie groźne zmiany, z których pacjenci mogą nie zdawać sobie sprawy.
Naukowcy podczas analizy wykonali skany obejmujące ponad 88 tys. Brytyjczyków między 40. a 69. rokiem życia, analizując szczegółowo ich tętnice i żyły w siatkówce. Ten sam model badań zastosowano w badaniu ponad 7411 uczestników European Prospective Investigation into Cancer (EPIC)-Norfolk.
Grupa badawcza śledziła później przez siedem, a w niektórych przypadkach przez dziewięć lat, stan zdrowia wszystkich pacjentów. W analizowanym okresie zarejestrowano 327 zgonów z powodu chorób układu krążenia w grupie z UK Biobank i 201 w grupie EPIC-Norfolk. Na tej podstawie naukowcy opracowali w pełni zautomatyzowany algorytm o nazwie QUARTZ wykorzystujący sztuczną inteligencję, aby przygotować modele oceny obrazowania naczyń siatkówki oraz znanych czynników ryzyka w przewidywaniu udaru, zawału serca i innych chorób układu krążenia.
2. Jakie choroby można wykryć podczas badania oczu?
- Mamy możliwość oceny naczyń siatkówki, a zmiany naczyniowe mogą rzutować na zmiany w sercu - przyznaje prof. Jerzy Szaflik, szef Centrum Mikrochirurgii Oka Laser i Centrum Jaskry w Warszawie. Lekarz przypomina, że okuliści już teraz są w stanie wykryć wiele groźnych chorób podczas badania struktur oka siatkówki i naczyń.
- Jedynym miejscem w organizmie człowieka, w którym można ocenić obraz drobnych naczyń jest dno oka. Aparatura, która pozwala oceniać i mierzyć naczynia, ich budowę, szybkość przepływu krwi przez naczynia to jest kopalnia wiedzy o stanie zdrowia pacjenta. Nie ma takiej możliwości, żeby drobne naczynia w oku były chore, a w sercu, nerkach, czy wątrobie - zdrowe - podkreśla ekspert.
Badanie dna oka, nazywane również oftalmoskopią, pozwala oczywiście wykryć choroby wzroku, m.in. jaskrę, zaburzenia funkcjonowania siatkówki, ale również pozwala na wczesną diagnozę wielu zaburzeń neurologicznych oraz problemów sercowo-naczyniowych, w tym nadciśnienia i miażdżycy.
- Przy nadciśnieniu są zmiany naczyń tętniczych i w związku z tym są one widoczne podczas badania naczyń siatkówki. Cholesterol odkłada się w naczyniach, to również można zbadać. My w tej chwili mamy tak perfekcyjne możliwości badania, że nie tylko widzimy naczynie, ale potrafimy ocenić jego grubość, szybkość przepływu krwi i inne elementy, które wskazują, czy to naczynie jest zdrowie, czy nie, ale jeżeli chore to w jakim zakresie. Pacjent może w 100 proc. świetnie widzieć, a naczynia może mieć mocno uszkodzone. W takich chorobach, jak cukrzyca, choroby tkanki łącznej, choroby naczyniowe, możemy szczegółowo to oceniać - wyjaśnia prof. Szaflik.
- Poza tym stany zapalne oka mogą wskazywać na stany zapalne kręgosłupa. Przy stanach zapalnych będziemy mieli nawrotowe zapalenia tęczówki i naczyniówki - dodaje specjalista z zakresu okulistyki.
3. Okulista może zdiagnozować cukrzycę
Okulista jest w stanie podczas badań zdiagnozować również cukrzycę i to nawet we wstępnej fazie choroby, kiedy pacjenci jeszcze nie zauważają żadnych dolegliwości związanych z chorobą. Zmiany na dnie oka obserwuje się u większości diabetyków. Jest to o tyle istotne, że nieleczona cukrzyca może doprowadzić do groźnych powikłań, w tym m.in. do retinopatii, czyli uszkodzenia naczyń krwionośnych siatkówki oka, które może skutkować nawet utratą wzroku.
Jak się okazuje, cukrzyca wykańcza nie tylko trzustkę, ale też wzrok.
- Często zdarza się, że pierwszą osobą, którą rozpoznaje cukrzycę u pacjenta jest okulista. Pacjent nie ma świadomości, że ma nawet znacznie podwyższony cukier, ale ma już zmiany na dnie oka. Tymczasem cukrzyca jest jedną z głównych przyczyn ślepoty na świecie. Okulista jest w stanie na podstawie badania dna oka ocenić naczynia i ocenić zmiany cukrzycowe. Ocena perspektywy życia człowieka w oparciu o ocenę naczyń jest zasadnicza - wyjaśnia ekspert.
Szacuje się, że w Polsce na cukrzycę cierpi ponad trzy miliony osób. Ponad 90 proc. ma cukrzycę typu 2, nawet połowa chorych nie jest zdiagnozowana, a więc nie leczy się.
Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
