Cierpi co czwarty Polak. Jedna z tych chorób może atakować serce, płuca i nerki
12 października obchodzimy Światowy Dzień Reumatyzmu. Choroby stawów dotykają ok. dziewięciu milionów Polaków, 103 mln Europejczyków i stanowią aż 200 różnych schorzeń. Najnowsze badanie wskazuje, że istotnym elementem leczenia może być dieta.
1. Choroby stawów. Uwaga na objawy reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS)
Z okazji Światowego Dnia Reumatyzmu przypominamy o jednym z najpoważniejszych problemów Polaków, czyli o chorobach stawów. Dr Bartosz Fiałek, kierownik oddziału reumatologicznego SPZZOZ w Płońsku, popularyzator wiedzy medycznej, przyznaje, że w powszechnym ujęciu wiele osób uznaje, że reumatyzm to także dna moczanowa czy choroba zwyrodnieniowa, inni z kolei zrównują reumatyzm z RZS.
Tymczasem reumatyzm to różnorodna grupa chorób dotykających stawów, mięśni oraz kości. Zaliczają się do nich m.in. młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS), toczeń rumieniowaty układowy (SLE), zesztywniające zapalenia stawów kręgosłupa (ZZSK) czy reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).
Na RZS, chorobę zapalną o podłożu autoimmunologicznym, jak przyznaje ekspert, choruje ok. jeden proc. Polaków, czyli 400 tys. osób.
- W przebiegu choroby najczęściej pojawia się symetrycznie zlokalizowany ból oraz obrzęk stawów – mówi reumatolog w rozmowie z WP abcZdrowie i dodaje, że ta groźna i podstępna choroba może dawać także objawy niecharakterystyczne. Są to nocne poty, gorączka o nieznanej przyczynie (tzw. FUO, ang. fever of unknown origin), przewlekłe zmęczenie, osłabienie i utrata masy ciała.
To jednak nie wszystko.
- W przebiegu RZS przeważnie zajęte są drobne stawy rąk i stóp, choć zajęty może być dowolny staw, nawet staw mostkowo-obojczykowy czy skroniowo-żuchwowy – mówi dr Fiałek.
- Może dochodzić także do zajęcia innych narządów – np. naczyń skórnych, układu nerwowego, płuc z towarzyszącą chorobą śródmiąższową czy układu sercowo-naczyniowego, kiedy w mięśniu sercowym mogą pojawić się guzki reumatyczne, zwiększając ryzyko wystąpienia arytmii. Wreszcie może dojść także do zajęcia układu pokarmowego czy nerek. I właśnie dlatego RZS traktujemy jako chorobę układową, a nie jedynie ograniczoną do stawów – tłumaczy dr Fiałek.
Jak podają eksperci z Mayo Clinic aż 40 proc. chorych z RZS doświadcza objawów niezwiązanych ze stawami, ale z innymi zajętymi narządami, wśród których są także ślinianki, szpik kostny czy oczy.
Na leczenie, jak podkreśla dr Fiałek, składa się przede wszystkim farmakoterapia, lecz nie tylko. Wśród niej ważne miejsce zajmują takie elementy jak edukacja pacjenta czy również odpowiednia dieta.
2. Dieta i RZS. Nowe wyniki badań
Wśród 300 pacjentów z RZS aż 25 proc. przyznało, że widzi związek między dietą a nasileniem lub złagodzeniem objawów.
"Wyniki wykazały, że napoje słodkie oraz typu light, a także piwo, czerwone mięso i warzywa psiankowate (pomidory, bakłażan) powodowały nasilenie objawów" – pisze w mediach społecznościowych dietetyk, dr Damian Parol, przywołując wyniki wspomnianego badania.
"Natomiast produktami, które najczęściej wiązano ze zmniejszeniem objawów były borówki, truskawki, ryby oraz szpinak. Za to działanie najprawdopodobniej odpowiadają zawarte w warzywach i owocach polifenole oraz kwasy omega-3 obecne w rybach, które działają przeciwzapalnie" – dodaje.
- To tzw. terapia adiuwantowa, czyli wspomagająca – poza tym, że leczymy reumatoidalne zapalenie stawów przy użyciu leków standardowych, czyli modyfikujących przebieg choroby, to zalecamy również terapię dodatkową, np. odpowiednią dietę – przyznaje reumatolog. Dr Fiałek przypomina także inne badanie, które dowiodło, że w leczeniu chorych na RZS istotne znaczenie może odgrywać... siemię lniane.
- U pacjentów, którzy spożywali dietę standardową oraz siemię lniane obserwowano zmniejszenie aktywności choroby mierzonej wskaźnikiem DAS28. W grupach stosujących siemię lniane plus dieta standardowa lub przeciwzapalna obserwowano również poprawę w zakresie samopoczucia, zmniejszenia dolegliwości bólowych oraz skrócenie czasu trwania sztywności porannej – dodaje.
- Niejedno badanie wskazywało, że stosowanie diety, w tym spożywanie produktów o działaniu przeciwzapalnym, jak np. kurkuma, może prowadzić do poprawy klinicznego stanu pacjenta i zmniejszenia objawów związanych z chorobą – podkreśla.
Dr Fiałek zwraca uwagę, że jest jeszcze jeden ważny aspekt związany z dietą. Pacjenci z RZS mają również bardzo wysokie ryzyko sercowo-naczyniowe w związku z nieustannie toczącym się procesem zapalnym w organizmie.
- Jest jeszcze jeden bardzo ważny aspekt – RZS, a konkretnie przewlekły, wysoki stan zapalny, jaki związany jest z tą chorobą, zwiększa istotnie ryzyko sercowo-naczyniowe. To sprawia, że pacjent powinien pamiętać również o adekwatnej diecie, która minimalizuje ryzyko postępu procesu miażdżycowego, a co za tym idzie w ostateczności - wystąpienia zawału mięśnia sercowego czy udaru niedokrwiennego mózgu – dodaje.
3. Te produkty wyrzuć z menu
Przeciwzapalne produkty, w tym bogate w kwasy omega-3, owoce i warzywa jako cenne źródło polifenoli i antyoksydantów, jak witamina C czy E, A oraz K to jednak nie wszystko. Podstawą jest ograniczenie lub wyrzucenie z diety produktów, o których mówi się, że mają działanie prozapalne.
- słodkie wyroby piekarnicze – to źródło szkodliwych dla serca i prozapalnych rafinowanych węglowodanów oraz wzmagającego stan zapalny cukru,
- tłuste i smażone potrawy – m.in. wpływają negatywnie na mikobiom jelitowy, a ten według badań naukowców z Mayo Clinic może wpłynąć negatywnie na przebieg RZS, nasilając objawy chorobowe,
- warzywa psiankowate – pomidory, ziemniaki czy bakłażany zawierają solaninę, która, jak informują eksperci z Cleveland Clinic, może nasilać stan zapalny w organizmie,
- alkohol – spożywany w nadmiarze także może nasilać stan zapalny w organizmie, a tym samym zaostrzać objawy RZS,
- sól – nadmiar soli w połączeniu ze stosowanymi w leczeniu RZS kortykosteroidami może powodować gromadzenie sodu w organizmie, a to jest kolejnym czynnikiem zwiększającym ryzyko sercowo-naczyniowe u pacjentów z RZS.
Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
