Kolka nerkowa – przyczyny, objawy, leczenie

Kolka nerkowa to termin, którym określany jest silny, nagły ból charakterystyczny dla kamicy nerkowej. Pojawia się, gdy kamienie nerkowe blokują odpływ moczu z nerek. Jak leczyć kolkę nerkową i co zrobić w wypadku nagłego bólu?

1. Przyczyny kolki nerkowej

Do kolki nerkowej dochodzi w wyniku zalegających kamieni nerkowych, które uniemożliwiają odpływ moczu. Napieranie moczu na nerki wiąże się z dużym bólem. Przyjmowanie zbyt małej ilości płynów może przyczyniać się do powstawania tego schorzenia. Kamienie obecne w moczowodzie lub miedniczce nerkowej mogą osiągać na tyle duże rozmiary, że doprowadzają do niewydolności nerek. Kamicę nerkową nieco częściej można zaobserwować u osób przyjmujących duże ilości wapnia lub zmagających się z nadwagą i otyłością.

2. Powstawanie kamieni nerkowych

Tempo powstawania kamieni nerkowych zależy od częstotliwości oddawania moczu i szybkości odkładania się złogów. Złogi z czasem narastają lub przemieszczają się dalej w pęcherzu moczowym. Przemieszczające się w moczowodzie kamienie zwiększają swoją średnicę co prowadzi do zatkania moczowodu. Zalegający mocz powoduje ból w okolicach nerki.

3. Przebieg kolki nerkowej

Zobacz film: "Co to jest kolka nerkowa?"

Kolka nerkowa może ustąpić samoistnie. Osoba chora wydala wtedy wraz z moczem zalegające złogi. Proces ten jest szczególnie bolesny u mężczyzn. Przy leczeniu kolki nerkowej najważniejsze jest zmniejszenie bólu. Chorzy dostają leki przeciwzapalne i przeciwbólow. Dodatkowo, aby łatwiej usunąć złóg stosuje się leki rozkurczowe. Niestety kolka w połowie przypadków może nawracać.

4. Silny ból nerki

Pierwszym objawem kolki nerkowej jest silny, promieniujący ból. Wywołany jest przez przemieszczający się drogami moczowymi kamień, który blokuje prawidłowe odprowadzanie moczu. Ból zwykle zaczyna się w boku, w okolicy lędźwiowej, a następnie promieniuje w dół (na brzuch, pachwiny) lub w górę (na łopatki). Poza nagłym i intensywnym bólem chorzy skarżą się również na nudności i wymioty, wzdęcia brzucha, parcie na pęcherz i potrzebę częstego oddawania moczu. Przy kolce nerkowej może się również pojawić gorączka, co jest sygnałem, że mamy do czynienia ze stanem zapalnym w drogach moczowych.

5. Atak kolki nerkowej

Co zrobić, gdy nadejdzie atak kolki nerkowej? Zanim udamy się do lekarza, możemy próbować złagodzić nieprzyjemne dolegliwości. Ulgę przyniosą środki przeciwbólowe i rozkurczowe. Do bolesnego miejsca można przyłożyć termofor, ponieważ uwalniające się ciepło zmniejsza ból. Nie należy jednak leżeć, a raczej chodzić – dzięki temu kamień będzie mógł się przemieszczać moczowodem w dół do pęcherza. Jeśli u chorego występuje podwyższona temperatura oraz dreszcze, można zastosować preparat przeciwgorączkowy. W czasie napadu kolki nerkowej należy pić nawet 3–4 litry płynów dziennie, aby „wypłukać” kamień, czyli ułatwić mu przemieszczanie się.

6. Rozpoznanie kolki nerkowej

Najczęściej atak kolki nerkowej to wynik małego kamienia nerkowego, a ból mija po kilku dniach. Jeśli jednak dolegliwości nie ustępują i towarzyszą im inne objawy (krwiomocz, gorączka), to należy pilnie zgłosić się do lekarza.

7. Leczenie bólu nerki

Kiedy pacjent zgłasza się na izbę przyjęć z bardzo silnym, promieniującym bólem, lekarz może mu podać mocne leki przeciwbólowe dożylnie. Jednak w przypadku kolki nerkowej najważniejsze jest leczenie przyczyn, a nie objawów, np. bólu.

Lekarz musi określić wielkość oraz położenie kamieni. W tym celu wykonywane jest prześwietlenie (RTG) jamy brzusznej, badanie ultrasonograficzne (USG) lub tomografia komputerowa (TK). Analiza wyników badań pozwoli lekarzowi wybrać odpowiednią metodę leczenia. Jeśli kamienie są małe, zwykle należy po prostu zwiększyć ilość przyjmowanych płynów i zmienić dietę. W przypadku dużych kamieni nerkowych niezbędne może się okazać leczenie operacyjne.

7.1. Usuwanie kamieni nerkowych

Gdy średnica kamieni nerkowych przekracza 6 mm przeprowadzany jest zabieg operacyjny. Może być również wykonany w przypadku częstych stanów zapalnych układu moczowego lub bardzo silnego bólu.

7.2. Litotrypsja

Zazwyczaj kamienie usuwa się następującymi metodami:

• Litotrypsja przeskórna – usuwanie kamieni z górnego fragmentu moczowodu za pomocą endoskopu. Jest on wprowadzany do układu kielochowo – miedniczkowego;
• Litotrypsja ureterorenoskopowa – usuwanie kamieni z dolnego fragmentu moczowodu za pomocą endoskopu. Jest on wprowadzany przez cewkę moczową oraz pęcherz moczowy;
• Litotrypsja pozaustrojowa – polega na rozbijaniu kamieniu z wykorzystaniem uderzeniowych fal piezoelektrycznych lub elektromagnetycznych. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Litotrypsja pozaustrojowa nie może być przeprowadzana u osób z zaburzeniami krzepnięcia lub kobiet w ciąży;
• Operacyjne usuwanie kamicy – jest to rzadko wykonywany zabieg. Wykonywany np. w przypadku usunięcia nerki.

8. Zabiegowe metody leczenia kolki nerkowej

Jakie zabiegi wykorzystuje się w leczeniu kolki nerkowej? Często stosowaną metodą jest rozbijanie kamieni nerkowych przy użyciu fali, czyli tzw. ESWL. Jeśli kamień blokujący drogi moczowe jest duży, można go rozbić poprzez wprowadzenie nefroskopu. Lekarz rozbija w ten sposób kamień na mniejsze części i je usuwa. Kamienie z moczowodu można zlikwidować również poprzez ureterorenoskopię.

Kolka nerkowa wiąże się z dolegliwościami, które bardzo utrudniają codzienną aktywność. Jeśli po przyjęciu środków przeciwbólowych i rozkurczowych ból nie mija, a inne objawy się nasilają, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Leczenie operacyjne nie jest konieczne we wszystkich przypadkach – często wystarczy podawanie preparatów farmakologicznych, dużej ilości płynów i zachowywanie diety.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.