Czy jesteś podatna na uzależnienia?
Ciężko jest przewidzieć przyszłość uzależnionej osoby. Niektórym udaje się zwalczyć nałóg, a nawet wieść normalne życie, inni poddają się uzależnieniu. Większość ludzi eksperymentujących z narkotykami nie kontynuuje tej praktyki. Co więc sprawia, że niektórzy dają się złapać w sidła nałogu? Czy można powiedzieć, że ktoś ma do niego predyspozycje? Według ostatnich badań naukowych istnieją czynniki, które sprawiają, że dana osoba staje się podatna na uzależnienia.
1. Psychika a uzależnienie
Od dawna wiadomo było, że osoby z problemami psychicznymi, takimi jak wahania nastroju, niepokój lub zaburzenia osobowości, częściej nadużywają alkoholu lub narkotyków. Według naukowców prawdopodobieństwo uzależnienia u takich ludzi jest trzykrotnie większe niż u osób bez żadnych zaburzeń. Z drugiej strony, 60% osób uzależnionych cierpi z powodu innych chorób psychicznych. Nie wiadomo więc, czy to nałóg prowadzi do problemów z psychiką, czy może zniszczona psychika kończy się uzależnieniem. Często zdarza się, że osoby z problemami próbują „wyleczyć się” za pomocą używek. Nie jest to działanie nieuzasadnione. Badania kliniczne udowadniają bowiem, że alkohol i narkotyki wpływają na nastrój, aktywując obszary mózgu dotknięte przez chorobę psychiczną. Jest więc naturalne, że pacjenci z depresją i niepokojem sięgają po środki uzależniające. Niestety, te „antydepresanty” jedynie pogarszają problem, przez co choroba zatacza błędne koło.
Ryzyko poddania się uzależnieniu zwiększa się także u osób z zaburzeniami osobowości. Prawdopodobieństwo nałogu jest wysokie u osób narcystycznych, które ciągle walczą ze skutkami swego nieprzystosowania do otoczenia. Tacy ludzie zwracają się w kierunku środków stymulujących, takich jak kokaina, które stają się źródłem chwilowego poczucia władzy i pewności siebie. Dodatkowo, po środki odurzające sięgają osoby z granicznym zaburzeniem osobowości, a więc takie, które nie potrafią uporać się z własną impulsywnością i gniewem. Dzięki używkom takie osoby mogą choć na chwilę zapomnieć o swym nagannym zachowaniu.
2. Czy od urodzenia jesteśmy skazani na uzależnienie?
Problemy z psychiką nie są jedynym czynnikiem wpływającym na rozwój uzależnienia. Badania naukowe dostarczają coraz więcej dowodów na to, że uzależnienie jest skutkiem zaburzenia rozwoju mózgu. Możliwe, że nałogowcy są po prostu skonstruowani inaczej niż osoby wolne od nałogu. W wyniku kilku amerykańskich badań opierających się na analizie komórek mózgowych osób uzależnionych od kokainy, heroiny i alkoholu, naukowcy wykazali, że mózg nałogowców zaopatrzony jest w mniejszą liczbę receptorów dopaminowych niż mózg osób wolnych od nałogu. Dopamina jest neuroprzekaźnikiem, który informuje mózg o odczuwaniu przyjemności i potrzeby. W czasie badań naukowcy porównali reakcje nałogowców i osób wolnych od uzależnienia na dostarczenie środka stymulującego. U tych pierwszych zaobserwowano mniejszą ilość receptorów dopaminowych oraz pozytywną reakcję na używkę. Reszta badanych zareagowała negatywnie na bodziec, co było skutkiem zwiększonego stężenia receptorów. Badania sugerują, że mózg osób uzależnionych jest skonstruowany w sposób, który uniemożliwia im cieszenie się z codziennych rzeczy. Jedynym źródłem przyjemności stają się dla nich środki odurzające.
Oprócz predyspozycji wrodzonych lub tych związanych z chorobą, na rozwój uzależnienia może wpływać otaczające nas środowisko. Dzisiejsza rzeczywistość umożliwia każdemu kontakt z alkoholem i narkotykami. Zwiększone użycie środków odurzających doprowadza do niszczenia receptorów dopaminowych. W związku z tym, nawet osoby, których mózg nie jest podatny na nałóg, mogą się uzależnić. Możemy nie mieć wpływu na wrodzone czynniki prowadzące do uzależnienia, jednak to, czy wybierzemy nałóg na skutek nacisku środowiska, jest jedynie w naszych rękach.
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
