Medycyna środowiskowa
Medycyna środowiskowa to dyscyplina medyczna zajmująca się diagnozowaniem i leczeniem problemów zdrowotnych spowodowanych przez środowisko. To specjalność interdyscyplinarna, która wykorzystuje wiedzę z zakresu nauk takich jak: toksykologia, epidemiologia, ekologia, socjologia i psychologia, w celu rozwiązywania problemów zdrowia publicznego związanych ze skażeniem środowiska.
1. Zadania medycyny środowiskowej
Medycyna środowiskowa polega na działaniu na dwóch obszarach, tzn. dotyczy sfery zdrowia publicznego oraz indywidualnej opieki nad pacjentem. Epidemiologia środowiskowa, ocena ryzyka zdrowotnego, oświata zdrowotna, opracowywanie i wdrażanie programów profilaktycznych w życie to główne zadania medycyny środowiskowej w sferze zdrowia publicznego. W sferze działalności klinicznej działalność medycyny środowiskowej obejmuje ocenę stanu zdrowia indywidualnych osób oraz postępowanie diagnostyczno-lecznicze. Należy do niego edukowanie osób, których problemy zdrowotne wynikają ze środowiska, w jakim żyją.
Podstawowe zadania medycyny środowiskowej:
- leczenie i rozpoznawanie chorób i zaburzeń zdrowotnych spowodowanych środowiskowymi czynnikami ryzyka;
- identyfikacja grup ryzyka zdrowotnego i ognisk chorób spowodowanych czynnikami środowiskowymi – opiera się na analizie epidemiologicznej bądź bezpośrednich badaniach lekarskich populacji;
- wdrażanie krótko- i długoterminowych planów edukacji zdrowotnej;
- współpraca z samorządem lokalnym, z instytucjami ochrony środowiska i organizacjami ekologicznymi – w obrębie formułowania polityki promocji zdrowia i ochrony środowiska.
2. Choroby wywołane przez czynniki środowiskowe
Choroba środowiskowa jest bezpośrednio, w całości lub częściowo następstwem narażenia na czynniki środowiskowe. Oto typy chorób i zaburzeń wywołanych przez czynniki środowiskowe:
- schorzenia układu oddechowego,
- schorzenia układu nerwowego,
- uszkodzenia układu odpornościowego i alergie,
- nowotwory,
- wady genetyczne,
- uszkodzenia płodu,
- toksyczne uszkodzenia narządów miąższowych,
- zaburzenia rozrodczości.
Kliniczny i patologiczny obraz choroby środowiskowej często jest nie do odróżnienia od chorób mających przyczyny „pozaśrodowiskowe”. Wiele chorób może być spowodowanych kilkoma innymi przyczynami. Efekt zdrowotnego narażenia na szkodliwy czynnik środowiskowy występuje po długim okresie. Kategoria chorób o postulatywnym związku z narażeniem na czynniki środowiskowe:
- kategoria I – jednoznaczny związek z narażeniem, np. zatrucie ołowiem;
- kategoria II – prawdopodobny związek z narażeniem, np. astma oskrzelowa;
- kategoria III – możliwy związek z narażeniem, np. rak płuc;
- kategoria IV – niejasny związek z narażeniem, np. zespół przewlekłego zmęczenia;
- kategoria V – wątpliwy lub mało prawdopodobny związek z narażeniem, np. zaburzenia płodności;
- kategoria VI – zaburzenia stanu zdrowia oraz choroby, które rozważa się w kontekście narażenia na czynniki środowiskowe, głównie ze względu na zaniepokojenie w społeczeństwie, np. nowotwory OUN.
Z powyższego katalogu kategorii zaburzeń środowiskowych widać wyraźnie, że choroby środowiskowe nie ograniczają się jedynie do reakcji alergicznych.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.